Tytus Liwiusz Burattini (alias Boratyni lub Boratini)

Ur. 8 marca 1617 w Agordo we Włoszech, zm. 17 listopada 1682 w Wilnie Ur. 8 marca 1617 w Agordo we Włoszech, zm. 17 listopada 1682 w Wilnie. Był niezwykle wszechstronnym człowiekiem; zajmował się matematyką, fizyką, astronomią, geodezją, ekonomią. Pomimo swojej narodowości od młodości przebywał stale w Polsce, uważał się za Polaka, a w roku 1658 uzyskał polski tytuł szlachecki.

Brał udział w wielu misjach dyplomatycznych królowej Ludwiki Marii Gonzagi. Założył warsztat optyczny, w którym wykonał m.in. soczewki dla teleskopu Heweliusza. Zbudował ornitopterer - pierwowzór samolotu i prowadził eksperymenty ze spadochronem..

Jednak jedną z największych jego pasji był starożytny Egipt Jednak jedną z największych jego pasji był starożytny Egipt. W latach 1637-41 przebywał w Egipcie; z jego korespondencji wynika, że na 150 lat przed Dominique Vivant Denonem dokonał mniej więcej... tego samego co jeden z twórców egiptologii! Sporządził bowiem metodą triangulacyjną mapę tego kraju (był znakomitym kartografem), prowadził "wykopaliska" w Gizie i Memfis, dokonał pomiarów wielu piramid i monumentów, kopiował zabytki, próbował je klasyfikować.

W 1650 został mianowany królewskim architektem i budowniczym Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu. Następnie prowadził prace remontowe przy Zamku Ujazdowskim. W 1656 w czasie potopu szwedzkiego wystawił własnym sumptem oddział wojska, na którego czele pod komendą Stefana Czarnieckiego bił się ze Szwedami. W roku 1658 otrzymał polski indygenat oraz w dzierżawę królewskie mennice w Krakowie, Ujazdowie, Wilnie i Brześciu Litewskim, z których czerpał duże zyski, nie w pełni legalne.

Bijąc pieniądz o niskiej zawartości kruszcu (tak zwane boratynki), w dodatku także ponad wyznaczone limity, stał się współodpowiedzialny za kryzys monetarny w Polsce.

W Ujazdowie urządził obserwatorium astronomiczne, gdzie w 1665 odkrył plamy na Wenus. Burattini był konstruktorem wielu wynalazków m.in. wynalazł mikromierz, machinę napędzaną wiatrem do nawadniania ogrodów, pracował nad maszyną do liczenia i inne. W 1666 zbudował na Wiśle most dla wojsk ciągnących przeciwko wojskom rokoszanina Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Podobno cały dorobek oraz, prawdopodobnie, egiptologiczna kolekcja, przepadły podczas jednej z podróży.

Po śmierci Burattiniego pamięć o jego jego niezwykłej pasji niemal natychmiast zaginęła. Jest jednak wysoce wątpliwe, czy można było w XVII wieku stworzyć egiptologię. Być może nauka europejska nie była jeszcze na to przygotowana. Pozostaje jednak zagadką, dlaczego Tytus Liwiusz Burattini niemal nieznany jest historykom egiptologii. Czy to ignorancja, czy niechęć wielkich centrów naukowych do zauważania innych niż własne, osiągnięć?

THE END Paweł Jackiewicz 1T Źródła: http://www.egiptologia.pl/egiptomania/ema_bur.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Tytus_Liwiusz_Burattini /maj 2007/