METODA GLENNA DOMANA DELACATO opracowała: Paulina Węgrzynowicz

Glenn Doman ukończył Uniwersytet w Pensylwani w 1946 roku Glenn Doman ukończył Uniwersytet w Pensylwani w 1946 roku. W latach 1947 – 1950 wraz z neurochirurgiem Temple Fay, swoim bratem doktorem Robertem Domanem, żoną Hazel Doman, Carlem H. Delacato – psychologiem i pedagogiem stworzył zespół badawczy, który pracował nad opracowaniem skuteczniej metody rehabilitacji dla ludzi z uszkodzeniem mózgu. W 1955 roku utworzył Instytut Osiągania Ludzkich Możliwości w Filadelfii, gdzie opracowuje metody mające usprawnić dzieci głównie z porażeniem mózgowym, a także stymulować w najbardziej optymalny sposób wrodzony potencjał i możliwości mózgu małego dziecka dla rozwijania jego inteligencji.

Metoda Domana - Delacato jest kontynuacją metody Faya , która zakłada, że rozwój ruchowy dziecka przebiega etapami. Pierwszy etap- pełzanie homologiczne (jak u żaby). Podczas tego etapu kończyny dziecka poruszają się jednocześnie. Drugi etap stanowi homolateralne pełzanie. Wtedy to kończyna górna i dolna porusza się jednocześnie po tej samej stronie ciała (jak u salamandry). Ostatnim etapem rozwoju ruchowego jest pełzanie heterolateralne, tj. naprzemienne.

Sześć najważniejszych obszarów, służących do pełnego funkcjonowania istoty ludzkiej: wzrok, słuch, dotyk, ruch, mowa, sprawność rąk.

słuchowe- różnego rodzaju dźwięki; Proponowane leczenie zaczyna się od rozpoznania (tzw. diagnozy funkcjonalnej), czyli ustalenia na podstawie objawów - opóźnienia lub braku rozwoju czynności zależnych od odpowiednich poziomów funkcjonalnych mózgu - lokalizacji, rozległości i stopnia uszkodzenia mózgu. Narzędziem służącym ustaleniu rozpoznania, opracowaniu programu i ocenie efektów leczenia jest Profil Rozwojowy, Kształtowanie prawidłowego, wielokierunkowego rozwoju dziecka odbywa sie poprzez wykształcenie, tzw. „kompetencji” neurologicznych mózgu. Kompetencje: wizualne- kolorowe błyski świetlne, pokazywanie kształtów, wielkości, liter i liczb, czytanie; słuchowe- różnego rodzaju dźwięki; ruchowe- masaże ciała, ukłucia, szczotkowanie całego ciała lub wybranych części; węchowe- ostre, ale nieszkodliwe zapachy.

Metoda Domana wyróżnia cztery bloki rozwojowe, w ramach których dokonuje się usprawnienie. Wymienia się zatem: blok rozwoju intelektualnego, blok rozwoju fizjologicznego, blok rozwoju społecznego, blok rozwoju fizycznego.

Blok rozwoju intelektualnego Oddziaływanie na niego polega na intensywnej, wielozmysłowej stymulacji, oraz usprawniania mowy. Blok rozwoju fizjologicznego Jest to blok obejmujący wpływ na fizjologiczny rozwój organizmu poprzez odpowiednie oddziaływanie na układ krążenia i układ oddechowy.

Blok rozwoju społecznego Dotyczy odpowiedniego kształtowania podejścia rodziców i opiekunów dziecka oraz osób pomagających w usprawnianiu. Jest to kształtowanie prawidłowego, wielokierunkowego rozwoju dziecka.

Blok rozwoju fizycznego Ma na celu nauczenie dziecka samodzielnego poruszania się lub przynajmniej wykształcenie którejś z form ruchu.

W realizowaniu celów leczniczych przydatne są liczne ćwiczenia przedstawione przez twórców metody. Można stosować je pojedynczo, jednak dla zwiększenia efektu terapeutycznego najczęściej łączy się je w kompleksowe programy Ćwiczenia: program podłogi,   program równowagi,   program odżywiania,  program stymulacji wzroku , słuchu, mowy program oddechowy, program motoryczny.

„Maseczkowanie” W przypadku mózgowego porażenia dziecięcego może wystąpić zaburzenie funkcji oddechowej. W celu pogłębienia i przyspieszenia wdechu oraz oczyszczenia górnych dróg oddechowych zalecane jest tzw: ”maseczkowanie”.

Rodzaje patterningów: Jest to seria ruchów wykonywanych regularnie. Ma on na celu stymulacje różnych obszarów mózgu, które wpływają na wykonywanie skoordynowanych ruchów na różnych poziomach rozwojowych. Rodzaje patterningów:  patterning kulanie,  patterning tułowia, pełzanie, raczkowanie.

Kulanie Cel ćwiczenia: odtworzenie w mózgu wrażeń z życia prenatalnego, ruch ten pomaga uświadomić dziecku istnienie ciała i kończyn. Stymuluje rdzeń – obszar mózgu odpowiedzialny za funkcjonowanie na wczesnym etapie

Patterning tułowia Ruchy te są odtworzeniem ruchów wykonywanych przez dziecko przed urodzeniem.  Są to pierwsze kontrolowane próby mózgu skoordynowania działań rąk i nóg równocześnie. 

Pełzanie Pełzanie organizuje mózg- rdzeń mózgowy.  Poprawia oddychanie, dotlenia mózg, poprawia płynność ruchów, mowę, wykształca zbieżność widzenia. 

Raczkowanie Podczas raczkowania niemowlę używa wszystkich czterech kończyn, których ruchy wzmacniają trzysta milionów szlaków nerwowych łączących obie półkule mózgowe poprzez ciało modzelowate. Opuszczenie tego etapu powoduje w późniejszym czasie złą koordynację i złe działanie obu półkul mózgowych.

METODA GLOBALNEGO CZYTANIA Glenn Doman wprowadził również jako jedną z metod oddziaływania na mózg tzw. naukę globalnego czytania. Opanowanie umiejętności czytania stanowi przełomowy moment w życiu człowieka. Nauka ta wymaga od dziecka wszystkich sił psychicznych, całkowitego zaangażowania nie tylko procesów intelektualnych, lecz także emocjonalnych. Glenn Doman potraktował naukę czytania jako element dziecięcej zabawy. Stąd pochodzi nazwa koncepcji - zabawa w czytanie.

DO KOGO SKIEROWANA JEST METODA GLOBALNEGO CZYTANIA I NA CZYM POLEGA ? Metoda ta skierowana jest zarówno do dzieci zdrowych jak i tych z różnorakimi zaburzeniami i dysfunkcjami. Proces nauki globalnego czytania metodą Domana przebiega z użyciem tzw. bitów informacji: są to starannie przygotowane białe kartoniki (10 cm wysokości, 60 cm szerokości), na których napisane jest słowo w kolorze czerwonym np.: mama (kolor czerwony przyciąga wzrok małych dzieci). Powinno stosować się wielkie litery, tak aby zmieściły się na kartoniku. Wielkie ponieważ droga wzrokowa jest jeszcze niedojrzała. Litery kreślone na kartonikach nie powinny być kaligrafowane, lecz zbliżone swoim wyglądem do liter drukowanych w książce.

5 etapów metody globalnego czytania

Nauka pojedynczych słów ETAP PIERWSZY Nauka pojedynczych słów Kartoniki o wymiarach około 10cm x 60cm, litery o 8cm wielkości. Imiona rodzeństwa, rodzice, przedmioty z otoczenia dziecka. 5 słów, 5 sekund, 3 razy dziennie.

Wyrażenie dwuwyrazowe ETAP DRUGI Wyrażenie dwuwyrazowe Łączenie słów w pary.

ETAP TRZECI Proste zdania Kartoniki o wymiarach około 7,5cm, litery o 5cm wielkości. Kombinacje wcześniej poznanych słów.

ETAP CZWARTY Rozbudowane zdania Litery o wysokości około 3,5cm. Przyimki: w, na, za, pod. Zmiana koloru druku z czerwonego na czarny.

ETAP PIĄTY Książeczki Książeczki o wymiarach 20cm x 45cm, litery o wysokości 2,5cm, potem 1cm. Zdjęcie lub obrazek. 2-3 razy dziennie.

zasady gwarantujące efektywność w czytaniu: 1. Zacznij w możliwie najmłodszym wieku. 2. Bądź zawsze radosny. 3. Szanuj swoje dziecko. 4. Ucz tylko wtedy, gdy ty i twoje dziecko jesteście szczęśliwi. 5. Skończ zanim twoje dziecko chce skończyć. 6. Pokazuj materiały szybko. 7. Często wprowadzaj nowe materiały. 8. Wykonuj program systematycznie.

Bibliografia: 1. (red.) Ludwika Sadowska, Mózgowe porażenie dziecięce, 2006, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; . D. Czelakowska, Metodyka edukacji polonistycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2009, Oficyna Wydawnicza IMPULS,s. 51-54. 2. S. Taboł, Istota czytania, Kraków 2005, Oficyna Wydawnicza IMPULS, s. 113-116. 3. http://przedszkolanka.republika.pl/strony/doman.htm 4. http://www.edukacjadomowa.piasta.pl/metoda_globalna.html 5. http://www.wydawnictwo-pentliczek.pl/rozwijanie-uzdolnien matematycznych.html 6. http://www.youtube.com/watch?v=lTdoATqWpo8&feature=related 7. http://www.youtube.com/watch?v=w0tIRcYYS3o 8. http://www.youtube.com/watch?v=7qyaqRlDWK4&NR=1&feature= endscreen 9. http://www.fizjo-spec.pl/moduly/iii-srodki-i-sposoby-terapeutyczne-w-postepowaniu- usprawniajacym/68-metoda-domana; 10.http://www.eid.edu.pl/archiwum/2008,1/listopad,241/trendy,246/warsztat_metodyc zny_pedagoga_specjalnego,2095.html; 11. youtube.com