Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lipnicy ID grupy: 96/54 Opiekun: Helena Szada Borzyszkowska Kompetencja: Matematyczno - przyrodnicza Temat projektowy: Odżywiaj się zdrowo zapobiegaj chorobom Semestr/rok szkolny: V/2012 2

SPIS TREŚCI I Dane informacyjne. II Przebieg projektu: 1. Pozyskanie i przetworzenie informacji związanych ze zdrowiem i chorobami człowieka. 2. Pozyskanie i opracowanie informacji związanych z odżywianiem się. 3. Opracowanie jadłospisu dostosowanego do potrzeb organizmu. 4. Badanie właściwości produktów odżywczych. 5. Opracowanie zasad zdrowego trybu życia 6. Interpretacja danych związanych z głodem i niedożywieniem. III Podsumowanie projektu. IV Bibliografia.

RAK GARDŁA Występuje u osób w wieku 16-30 oraz powyżej 60 lat. Powstaniu choroby sprzyja palenie papierosów i picie alkoholu . Objawy: uczucie zatkanego nosa, trudności w oddychaniu przez nos, krwawienie z nosa, zatykanie jednego ucha narastające przy połykaniu, bóle głowy. Po wystąpieniu przynajmniej jednego z objawów, utrzymującego się przynajmniej 3 tygodnie, należy udać się do lekarza laryngologa.

PYLICA PŁUC Pylica płuc występuje u ludzi z dużych miast przemysłowych oraz u górników. Jest ona spowodowana wdychaniem zbyt wielu pyłów. Objawy: częste stany zapalne oskrzeli; kaszel z odpluwaniem plwociny; duszność; rozedma płuc; niewydolność krążenia prawokomorowa.

ASTMA OSKRZELOWA Astma występuje u ludzi ze wszystkich grup wiekowych. Objawy: Nagłe napady duszności połączone z pogłębionym oddychaniem ; Suchy kaszel; Oddech, w którym słychać wyraźne świsty; Ucisk w klatce piersiowej; Uczucie braku powietrza.

OBLICZANIE WSKAŹNIKA MASY CIAŁA BMI = masa ciała w [kg] : wzrost w [m2] Wskaźnik BMI, każdego ucznia z naszej grupy mieścił się w normie.

INTERPRETACJA WSKAŹNIKA BMI Jeżeli wartość BMI jest mniejsza od 18,5 wskazuje to na Twoją niedowagę. Konieczne jest  dożywienie organizmu. Wartość BMI w przedziale 18,5-24,9 wskazuje na Twoją prawidłową wagę. Wartość BMI w przedziale 25-29,9 oznacza nadwagę. Nie jest to jeszcze otyłość, ale powinnaś zmniejszyć masę Twojego Ciała. Wartość BMI w przedziale 30-34,9 oznacza otyłość I stopnia. Przy otyłości I stopnia prawie dwukrotnie zwiększa się prawdopodobieństwo zachorowania na choroby cywilizacyjne: cukrzyca, choroby serca, miażdżyca. Wartość BMI w przedziale 35-39,9 pokazuje otyłość II stopnia. Przy otyłości II stopnia ryzyko zapadnięcia na choroby cywilizacyjne zwiększa się aż trzykrotnie! Jeżeli wartość BMI jest powyżej 40 to otyłość III stopnia zagraża Twojemu życiu!

KONSEKWENCJE NIEDOWAGI Niedowaga – stan niedoboru masy ciała. kłopoty z trawieniem; alergia; zaburzenia hormonalne; depresja ; zaburzenia odżywiania; zagrożenie chorobami psychicznymi; choroby nowotworowe;

ANOREKSJA Zaburzenie odżywiania się, polegające na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez osobę chorą. Obraz własnego ciała jest zaburzony, występują objawy dysmorfofobii. Lęk przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit wagi. Dotyczy przeważnie dziewcząt i kobiet w wieku 10–13 lat oraz 16-21.

JAK ROZPOZNAĆ CHOROBĘ? Utrata wagi lub brak przybierania na wadze w okresie wzrostu. Silny lęk przed przybieraniem na wadze. Zakłócenia wizerunku własnego ciała, wymiarów, sylwetki. Brak trzech kolejnych miesiączek.

POWIKŁANIA MEDYCZNE Niskie, nieregularne tętno i niskie ciśnienie krwi; Hipoglikemia- niski poziom cukru we krwi; Hipotermia- obniżenie temperatury ciała; Amenorrhea- zatrzymanie miesiączkowania; Niedobór estrogenu; Zaburzenia pracy nerek; Zaburzenia pracy układu pokarmowego ; Skórę pokrywa meszek jak u niemowlęcia; Kształt twarzy jak u wiewiórki.

KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI Otyłość– patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie. nietolerancja glukozy i oporności na insulinę; nadciśnienie tętnicze; wzrostu stężenia cholesterolu we krwi; bezdech nocny oraz astma; kamica pęcherzyka żółciowego; żylaki kończyn dolnych; odparzenia oraz rozstępy; zachorowanie na nowotwory;

BULIMIA Bulimia (zaburzenie dożywiania)- inaczej zwana jest wilczym głodem, przez napady żarłoczności i brak kontroli nad ilością spożytego pożywienia. Osoby chore na bulimię boją się przytyć, dlatego jedzenie jest dla nich wrogiem. Gdy ulegną pokusie ciągle jedzą i jedzą. Atak kończy się wywoływanymi wymiotami.

JAK ROZPOZNAĆ CHOROBĘ? Często powtarzające się zjadanie wielkiej ilości pożywienia w krótkim czasie; Poczucie braku kontroli podczas objadania się; Regularne wywoływanie wymiotów; Trwała, przesadna troska o wagę i wymiary ciała; Co najmniej dwie sesje objadania się i przeczyszczania na tydzień przez trzy miesiące.

ROZKŁAD WRTOŚCI ENERGETYCZNEJ POŻYWIENIA W CIĄGU DNIA Jednym z warunków bycia zdrowym jest racjonalne żywienie. Optymalnym wyjściem jest pięć posiłków dziennie, ale nie do syta. Procentowy rozkład wartości energetycznej z pożywienia powinien przedstawiać się następująco: -śniadanie – 25% -drugie śniadanie – 10% -obiad – 40% -podwieczorek – 10% -kolacja – 15%

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS DLA OSOBY O DZIENNYM ZAPOTRZEBOWANIU OKOŁO 2800 KCAL Produkt Wartość energetyczna Suma Śniadanie 4x kromka chleba 3x parówka 1x ogórek konserwowy 4*80kcal=320kcal 3*120kcal=360kcal 1*30kcal=30kcal 710kcal D. śniadanie 1x jogurt 1x banan 1x pomarańcza 1*120kcal=120kcal 1*120kcal=120kcal 1*40kcal=40kcal 280kcal Obiad 3x kotlet mielony 1x ziemniaki (średnia porcja) 1x surówka z marchwi i kapusty 1x rosół (talerz) 3*240kcal=720kcal 1*100kcal=100kcal 1*50kcal=50kcal 1*150kcal=150kcal 1120kcal Podwieczorek 2x jabłko 1x kisiel (szklanka) 1x marchew surowa 2*75kcal=150kcal 1*100kcal=100kcal 1*30kcal=30kcal Kolacja 1x kromka chleba 2x plaster sera 3x szklanka mleka 1x pomidor 1*80kcal=80kcal 2*30kcal=60kcal 3*80kcal=240kcal 1*30kcal=30kcal 410kcal

JADŁOSPIS KOLEŻANKI Z NASZEJ GRUPY O ZAPOTRZEBOWANIU 2800 KCAL Produkt Wartość energetyczna Suma Śniadanie 1x bułka 1x plaster sera 1x szklanka herbaty 1*270kcal=270kcal 1*30kcal=30kcal 1*2kcal=2kcal 302kcal D. śniadanie 1x rogalik „7days” 1x sok „Cymes” 1*440kcal=440kcal 1*120kcal=120kcal 560kcal Obiad 1x kotlet schabowy 1x ziemniaki (średnia porcja) 1x surówka z marchwi i kapusty 3x liść sałaty 1*240kcal=240kcal 1*100kcal=100kcal 1*50kcal=50kcal 3*2kcal=6kcal 396kcal Kolacja 2x kromka chleba 4x plaster szynki 1x jabłko 2*80kcal=160kcal 4*25kcal=100kcal 1*75kcal=75kcal 335kcal Późna kolacja 1x jogurt 1x musli z mlekiem (miska) 1*120kcal=120kcal 1*330kcal+1*160kcal=330kcal+160kcal=490kcal 610kcal

WNIOSKI Sumując wartości energetyczne ze wszystkich posiłków z jadłospisu naszej koleżanki, otrzymujemy wartość 2203 kcal. To o prawie 600 kcal mniej od wartości optymalnej. Skutkiem niedożywienia jest oczywiście niedowaga, ale również depresja, apatia czy rozdrażnienie. Inną rzeczą, którą widać na tych jadłospisach, jest fakt, że słodkie przekąski, jak rogalik „7days” dają organizmowi więcej energii niż całe śniadanie. Są to jednak tzw. „puste” kalorie. Długotrwałe bazowanie na tego typu produktach może doprowadzić do niedoboru niektórych witamin.

WARTOŚĆ ODŻYWCZA WYBRANYCH PRODUKTÓW (w 100g) produkt spożywczy białko węglowodany tłuszcz serek wiejski 11 2,4 3 kukurydza 2,9 25,8 1,4 żelki pico-balla 3,3 77,5 4,3 michałki białe 10,3 50 33,2 tuńczyk 25 0,5 mleko 1,5% 4,7 1,5

WARTOŚĆ ENERGETYCZNA (w kcal) WYBRANYCH PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH produkt spożywczy wartość energetyczna w kcal serek wiejski 81 kukurydza 381 żelki pico-balla 365 michałki białe 542 tuńczyk 105 mleko 1,5% 44

SKŁADNIKI ODŻYWCZE - PIRAMIDA ŻYWNOŚCI Składniki odżywcze są to związki występujące w produktach spożywczych zarówno pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego, które po spożyciu ulegają strawieniu i przyswojeniu (jedynie błonnik jest nieprzyswajalny prze człowieka).

SOLE MINERALNE Regulacja równowagi osmotycznej komórek, ma udział w przewodzeniu impulsów nerwowych Aktywuje enzymy odpowiedzialne za działanie układu nerwowego i mięśniowego prawidłowe Jeden z podstawowych składników budujących kości Składnik niektórych hormonów, enzymów i białek Zasadniczy składnik cząsteczek hemoglobiny Żelazo Fe Magnez Mg Sód Na Siarka S Wapń Ca Niedobór: bladość skóry, łamliwość paznokci, bóle stawów. Niedobór: Anemia Niedobór: Obniżona odporność na stres Niedobór: Niedobór: Odwodnienie organizmu Deformacja i łamliwość kości, krzywica

Składniki pokarmowe Węglowodany Tłuszcze Białka Sole mineralne i witaminy Związki chemiczne, pełniące funkcje budulcowe w komórkach Węglowodany są głównym źródłem energii dla organizmu Zapasowy materiał energetyczny Są regulatorami procesów życiowych oraz pełnią funkcje budulcowe

BADAMY ZAWARTOŚĆ SKROBI I TŁUSZCZU W WYBRANYCH PRODUKTACH skrobia Jodyna zabarwiła produkty zawierające skrobię. jogurt prażynki z ziemniaka Po produktach zawierających tłuszcz na kartce pozostała biała plama. ryż

DODATKI ŻYWNOŚCIOWE WYWOŁUJĄCE CHOROBY NOWOTWOROWE Nazwa dodatku Szkodliwość Występowanie E280 – kwas propionowy E320 – butylohydroksyanizol -E951 - aspartam Może być przyczyną raka żołądka źle wpływa na poziom cholesterolu i pracę wątroby -może być przyczyną guza mózgu Dodawany do chleba i ciastek Dodawany jest do tłuszczów i gum do żucia Produkty typu „light”

ŚRODOWISKO LOKALNE A ODŻYWIANIE POZYTYWNE NEGATYWNE Spożywanie dużej ilości tłustego mięsa. Mało aktywny tryb życia. Coraz częstsze spożywanie napojów zawierających konserwanty. Spożywanie ryb z okolicznych jezior. Samodzielne przygotowywanie potraw. Ekologiczne uprawy. Spożywanie owoców i warzyw z ekologicznych upraw w przydomowych ogródkach. Zbieranie i spożywanie grzybów, jagód, żurawin z pobliskich lasów.

PAPIEROSY A ZDROWIE Wykonane przez nas foldery mają pokazać szkodliwość i skutki palenia papierosów.

NARKOTYKI A ZDROWIE Wykonane przez nas foldery mają pokazać szkodliwość i skutki zażywania narkotyków.

UPRAWIANIE SPORTU = ZDROWY STYL ŻYCIA Uprawianie sportu gwarantuje zachowanie zdrowia i dobrego samopoczucia przez długie lata, a uprawianie jogi – już w szczególności. Zużycie energii podczas jazdy rowerem z uwzględnieniem masy ciała, czasu jazdy i odległości Wydatek energetyczny w wybranych dyscyplinach sportowych w zależności pd masy ciała (w kcal/min) Waga Odległość Czas Energia zużyta 66 kg 25 km 1 h 653 kcal 30 km 2 h 1069 kcal 50 kg 495 kcal 810 kcal 100 kg 990 kcal 1620 kcal Aktywność fizyczna Masa ciała (kg) 50 70 100 Badminton 4,9 6,9 9,5 Piłka ręczna 7,2 10,3 14,2 Piłka nożna 6,8 9,8 13,4 Siatkówka 2,7 3,6 Spacer 4,0 5,7 7,8

ZASADY ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Przestrzegaj zasad racjonalnego żywienia! Znajdź chwilę na relaks i zdrowy sen! Pielęgnuj przyjaźnie i kontakty z bliskimi! Uprawiaj sport! Przebywaj dużo na świeżym powietrzu! Nie pal i nie pij alkoholu! Nie zatruwaj organizmu szkodliwymi toksynami! Zachowaj optymistyczny i otwarty na nowości sposób myślenia! Trzymaj się z daleka od stale narzekających ludzi. Śmiej się często i serdecznie! Pielęgnuj swoje marzenia!

ZASADY ZDROWEGO ODŻYWIANIA Spożywaj odpowiednią ilość zróżnicowanego pożywienia ! Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem energii. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających dużo cholesterolu . Mięso spożywaj z umiarem. Codziennie jedz pięć porcji warzyw. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy. Ograniczaj spożycie soli! Wykonuj badania okresowe! Nasze zdrowe i pyszne sałatki.

OBSZARY GŁODU NA ŚWIECIE WG ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA Z powodu głodu na świecie co sześć sekund umiera jedno dziecko. % głodującej ludności

Głód na świecie Przyczyny Sposoby walki eksplozja demograficzną w krajach rozwijających się; wolne tempo rozwoju rolnictwa; konflikty zbrojne; klęski żywiołowe; niesprawiedliwy podział żywności; błędne decyzje polityczne; niewspółmierny wzrost liczby ludności do przyrostu żywności; nieodpowiednie magazynowanie i przechowywanie produktów rolnych i żywnościowych; pomoc humanitarna; wysyłanie żywności; modernizacja rolnictwa; udzielanie kredytów; udostępnienie krajom rozwijającym się nowoczesnych technologii rolniczych; podnoszenie kwalifikacji rolników; powiększenie obszaru gruntów rolnych;

PODSUMOWANIE OSTATNIE ZAJĘCIA WYKŁADY PODCZAS ZAJĘĆ SPOTKANIE Z PANIĄ PEDAGOG

BIBLIOGRAFIA Martha M. Jablow – „Anoreksja, bulimia, otyłość” Irena Gumowska – „Bądź zdrów – Smacznego!” http://aktywni.pl/aktualnosci/zapotrzebowanie-energetyczne/ http://odchudzanie-zdrowie.pl http://www.tabele-kalorii.pl http://www.szkolnictwo.pl http://www.sfd.pl http://www.podzielsieposilkiem.pl