Poruszane zagadnienia: Pojęcie osoby prawnej Mgr Natalia Gralewska PODMIOTY (osoby prawne i ułomne osoby prawne) oraz PRZEDMIOTY STOSUNKÓW CYWILNOPRAWNYCH Poruszane zagadnienia: Pojęcie osoby prawnej Problem istoty osoby prawnej Metody konstruowania osób prawnych Powstanie osób prawnych Działania osoby prawnej Sytuacja braku organów osoby prawnej Tzw. „fałszywy organ” Rodzaje osób prawnych Pojęcie i klasyfikacja rzeczy Część składowa a przynależność Pożytki (naturalne, cywilne, prawa)

Art. 33 KC - Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osoba prawna posiada zdolność prawną (zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych) i zdolność do czynności prawnych (może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania) Osoba prawna to jednostka organizacyjna, której ustawa przydaje osobowość prawną.

PROBLEM ISTOTY OSOBY PRAWNEJ TEORIE FIKCJI TEORIE REALISTYCZNE

MOTODY KONSTRUOWANIA OSÓB PRAWNYCH METODA OGÓLNEGO FORMUŁOWANIA CECH: ustawodawca wskazuje na pewne ogólne cechy, którymi musi odznaczać się jednostka organizacyjna, aby uzyskać przymiot osoby prawnej. METODA NORMATYWNA: ustawodawca wskazuje z nazwy jednostki organizacyjne, które posiadają osobowość prawną. OSOBOWOŚCI PRAWNEJ NIE DOMNIEMYWA SIĘ !!

Ustawa z dnia 8.03.1990r. o samorządzie gminnym Art. 2. 1. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. 2. Gmina posiada osobowość prawną. 3. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej. Ustawa z dnia 27.07.2005r. - Prawo o szkolnictwie wyższym Art. 12. Uczelnia ma osobowość prawną. Art. 203a. 1. Parlament Studentów ma osobowość prawną. Art. 209. 1. Przedstawiciele samorządów doktorantów w uczelniach i jednostkach naukowych tworzą Krajową Reprezentację Doktorantów. 2. Krajowa Reprezentacja Doktorantów ma osobowość prawną. Ustawa z dnia 15.09.2000r. - Kodeks spółek handlowych Art. 12. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.

POWSTANIE OSÓB PRAWNYCH SYSTEM AKTÓW ORGANÓW PAŃSTWA Ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie województwa, ustawa o przedsiębiorstwach państwowych. SYSTEM KONCESYJNY Art. 20. 1. Z wnioskiem o pozwolenie na utworzenie uczelni niepublicznej może wystąpić do ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego osoba fizyczna albo osoba prawna niebędąca państwową ani samorządową osobą prawną (ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym). SYSTEM NORMATYWNY Kodeks spółek handlowych, Prawo spółdzielcze, ustawa o fundacjach, ustawa o związkach zawodowych.

DZIAŁANIA OSOBY PRAWNEJ TEORIA ORGANÓW OSOBY PRAWNEJ ORGAN OSOBY PRAWNEJ OGRANIZACJA LUDZKA OSOBA PRAWNA Działanie organu osoby prawnej = działanie osoby prawnej

SYTUACJA BRAKU ORGANU OSOBY PRAWNEJ Organ nie został w ogóle powołany Organ został powołany, ale istnieje w kształcie, który nie odpowiada wymogom ustawy lub statutu KURATOR DLA OSOBY PRAWNEJ ART. 42 KC Kurator NIE JEST ani pełnomocnikiem ani organem !

SANKCJA FAŁSZYWY ORGAN Osoba podaje się za organ nieistniejącej osoby prawnej Osoba przypisuje sobie stanowisko, choć nigdy nie została na nie powołana Osoba została prawidłowo powołana, ale przekracza zakres swoich kompetencji NIEWAŻNOŚĆ BEZWZGLĘDNA SANKCJA BEZSKUTECZNOŚĆ ZAWIESZONA ??

Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 września 2007 r. III CZP 31/07 „Do umowy zawartej przez zarząd spółdzielni bez wymaganej do jej ważności uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej ma zastosowanie w drodze analogii art. 103 § 1 i 2 KC”.

PAŃSTWOWE OSOBY PRAWNE STATIO FISCI a STATIO MUNCIPII ?? SKARB PAŃSTWA INNE PAŃSTWOWE OSOBY PRAWNE - inne niż Skarb Państwa jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, których mienie jest w całości mieniem państwowym (art. 1 a ustawy o wykonywaniu uprawnień przysługujących SP). np.. przedsiębiorstwa państwowe, agencje państwowe (rządowe), ZUS, państwowe szkoły wyższe, NFOŚiGW. Domniemanie podmiotowości SP STATIO FISCI a STATIO MUNCIPII ??

JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO UŁOMNE OSOBY PRAWNE (art. 33[1] KC) GMINA POWIAT WOJEWÓDZTWO UŁOMNE OSOBY PRAWNE (art. 33[1] KC) Jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, którym ustawa przydaje zdolność prawną; np. osobowe spółki prawa handlowe, spółki kapitałowe w organizacji, wspólnota mieszkaniowa. UŁOMNA OSOBA PRAWNA a STATIONES FISCI ??

KORPORACYJNE a FUNDACYJNE OSOBY PRAWNE

RZECZY Art. 45 KC CHARAKTER MATERIALNY WYODRĘBNIONE Z PRZYRODY Rzecz w rozumieniu art. 45 KC stanowi samodzielny przedmiot obrotu; rzeczy są przedmiotami stosunków prawnorzeczowych, zobowiązaniowych, spadkowych i majątkowych małżeńskich.

Ruchomości – nieruchomości KLASYFIKACJA RZECZY Rzeczy wyłączone z obrotu – rzeczy dopuszczone do obrotu – rzeczy o ograniczonym obrocie Ruchomości – nieruchomości Rzeczy oznaczone co do tożsamości – rzeczy oznaczone co do gatunku Rzeczy podzielne – rzeczy niepodzielne Przedmioty zbiorowe – zbiory rzeczy

Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali Art. 2. 1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości. 2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne. 3. Spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 2, stwierdza starosta w formie za- Świadczenia. 4. Do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej „pomieszczeniami przynależnymi”.

CZEŚĆ SKŁADOWA Częścią składową rzeczy (nieruchomości i ruchomości) jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączanego. Pomiędzy rzeczą samoistną a przedmiotem mającym status części składowej zachodzi trwały i ścisły związek faktyczny (tworzą całość gospodarczą). Część składowa nie może być odrębnym przedmiotem własności ani innych praw rzeczowych. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie mogę być uznane za jej części składowe.

PRZYNALEŻNOŚCI Rzecz ruchoma Charakter samoistny Właścicielem rzeczy głównej i przynależności jest ten sam podmiot Potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem Pozostaje z rzeczą główną w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi

Sądu Apelacyjnego w Warszawie - I Wydział Cywilny Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - I Wydział Cywilny z dnia 18 stycznia 2013 r. I ACa 736/12 Wentylator mechaniczny zamontowany na wylocie komina stanowi rzecz ruchomą potrzebną do korzystania z wentylacji mechanicznej w lokalu i jako taki przynależy do lokalu, nie jest natomiast jego częścią składową, podobnie jak przewody wentylacji mechanicznej poprowadzone wewnątrz komina. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2014 r. VIII SA/Wa 1035/13 Konstrukcji tablicy reklamowej nie można uznać za część składową gruntu. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze, tablica reklamowa wraz z gruntem nie tworzą "gospodarczej całości" powiązanej fizycznie i funkcjonalnie w taki sposób, że stanowią łącznie jedną rzecz. Tablica reklamowa może zostać zainstalowana na przykład na ścianie budynku czy ogrodzenia i nie straci przez to swego odrębnego charakteru. Po drugie, oddzielenie tablicy reklamowej od gruntu nie prowadzi do uszkodzenia lub do istotnej zmiany całości albo do uszkodzenia konstrukcji reklamy.

POŻYTKI NATURALNE CYWILNE PRAWA

PRZEDMIOTY MATERIALE NIEBĘDĄCE RZECZAMI PRZEDMIOTY NIEMATERIALNE PIENIĄDZE PAPIERY WARTOŚCIOWE

Literatura: Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009, wyd. 10. Gniewek E. (red.), Machnikowski P. (red.), Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014. Gniewek E., Komentarz do KC, 2014, wyd. 6, Legalis.