serdecznie zapraszam na dyżur Elementy Socjologii Tomasz Ochinowski serdecznie zapraszam na dyżur poniedziałek 16. 15 – 17. 45 pokój 514B

Aleksander Matejko (1924- 1999) in memoriam w 90. rocznicę urodzin

warunki zaliczenia (proste i łatwe jak…) żeby otrzymać ocenę dostateczną należy: zdać sprawdzian ustny z lektur, które są przeznaczone na poszczególne zajęcia (sprawdzian będzie po ostatnich zajęciach w semestrze), (b) uczestniczyć w badaniach (szczegóły dotyczące badań zostaną podane na drugich zajęciach w semestrze) (c) uczestniczyć w przynajmniej trzech zajęciach według następujących kryteriów: należy przygotować notatki z lektur przeznaczonych na bieżące zajęcia i przedstawiać te notatki prowadzącemu (przed zajęciami). Notatki muszą być na tyle szczegółowe, żeby student mógł je wykorzystać w praktyce menedżerskiej, co będzie mógł wykazać podczas dyskusji w czasie zajęć

2. żeby otrzymać ocenę dobrą należy spełnić warunki z punktu 1 przy rozszerzeniu podpunktu (c) na przynajmniej dziesięć zajęć 3. żeby otrzymać ocenę bardzo dobrą należy: spełnić warunki z punktów 1. i 2. + przygotować się (na drugie zajęcia o organizacjach) do dyskusji nad dodatkowymi lekturami, które są podane na następnym slajdzie + przygotować dziesięciominutową prezentację (i przedstawić ją na zajęciach) dotyczącą wybranego spośród socjologów, których fotografie są na slajdach z pierwszych zajęć; należy przedstawić istotę poglądów tych socjologów z uwzględnieniem problematyki organizacyjnej (jako pomoc w większości przypadków może służyć: Janik, R. i Sztumski, J. (2012). Socjologia Organizacji. Katowice: WSH.)

Dodatkowe lektury na ocenę bdb Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tł. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 1, „Co to jest socjologia ?” (s. 3- 31), rozdz. 3, „Teorie i perspektywy socjologiczne” (s. 65- 103) i rozdz. 7, Interakcja społeczna i życie codzienne”, punkt „Interakcja w czasie i przestrzeni” (s. 270-279); Matejko, A. (1968). Przydatność socjotechniczna analizy strukturalno-funkcjonalnej zakładu pracy. W: Podgórecki, A. (red.). Socjotechnika. Praktyczne zastosowania socjologii. Warszawa: KiW, s. 111- 164.; Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 4, „Perspektywa usprawnień organizacyjnych”, s. 111- 130 oraz rodz. 5, „Reguły organizacyjne”, s. 131- 159.

A na dziś… Co się dzieje, gdy socjolog myśli ?. Elementy metodologii badań socjologicznych. Program badawczy realizowany podczas zajęć. *Illouz, E. (2014). Miłość w kapitalizmie, tłum. Zdanowska, M. Znak, 705 , s. 70- 81. *Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW, rozdz. VIII: „Społeczny mechanizm zakładu pracy”, s. 210- 223.

główne podmioty otoczenia społecznego T. Ochinowskiego

trzy metafory społeczeństwa trzy socjologie (Piotr Sztompka) Orientacja systemowa i rozwojowa Auguste Comte (1798- 1857, Francja), Herbert Specner (1820- 1903, Wlk. Brytania) , Talcott Parsons (1902- 1979, USA) metafora biologiczna: społeczeństwo to swoisty organizm, całość złożona z wielu elementów; coś więcej niż cechy jej składników; wykazuje swoiste cechy rozwoju dziś: w analizach i teoriach globalizacji, postępu technologicznego i cywilizacyjnego, modernizacji

trzy metafory społeczeństwa trzy socjologie (Piotr Sztompka) 2. Orientacja indywidualistyczna Max Weber (1864- 1920, Niemcy), Anthony Giddens (ur. 1938, Wlk. Brytnia) metafora fizyczna (podejście atomistyczne): społeczeństwo to konglomerat działań jednostkowych; zadaniem socjologii jest ich wnikliwa analiza i „rozumiejąca interpretacja”; prawidłowości i prawa społeczne dotyczą ludzkich działań dziś: badanie zmian społecznych i historycznych, „stawania się” społeczeństwa

trzy metafory społeczeństwa trzy socjologie (Piotr Sztompka) 3. Orientacja relacyjna Georg Simmel (1858- 1918, Niemcy) Herbert Mead (1863- 1931, USA), Pierre Bourdieu (1930- 2002, Francja), Michel de Certeau (1925- 1986, Francja), Michael Billig (ur. 1947, Wlk. Brytania) metafora matematyczna (geometryczna): jednostki ludzkie wchodzą ze sobą w rozmaite relacje, które przybierają różne formy społeczne; cechy i prawidłowości całości społecznych dają się wywieść z konfiguracji jednostek, a cechy i prawidłowości działań jednostkowych – z lokalizacji jednostek w sieciach relacji międzyludzkich; wspomniane konfiguracje i sieci nieustannie zmieniają się; społeczeństwo nie jest bytem, ale procesem – nieustannie staje się

orientacja relacyjna c.d dziś: @ interakcjonizm symboliczny: życie społeczne jest konstytuowane przez interakcje i komunikowanie się ludzi; wszystko, co specyficznie ludzkie, tworzy się w interakcjach i komunikacji z innymi (H. Mead) @ podejście retoryczne/ dyskursywne: psychika i życie społeczne są konstytuowane przez specyficznie ludzką zdolność argumentowania; są wynikiem zewnętrznej lub wewnętrznej dyskusji (M. Billig) @ socjologia życia codziennego: praktyki codzienności (M. de Certeau):

metafora „przestrzeni międzyludzkiej” (P. Sztompka, za J. Tischnerem) ludzie zawsze żyją i działają w otoczeniu innych, pozostając z nimi w relacjach (realnych/ wyobrażonych/ wirtualnych…) nawet gdy człowiek jest sam, treścią jego życia pozostaje odniesienie do innych (kieruje się „wewnętrzną konwersacją”, Archer) przestrzeń międzyludzka podlega procesowi ciągłego stawania się dzięki coraz to innym konfiguracjom relacji międzyludzkich; zbiorowości zmieniają się, bo sieci relacji w nich bogacą się lub rozpadają, jednostki zmieniają się, bo ich „osobista” sieć włącza nowe elementy, a pozbywa się innych całości społeczne istnieją realnie tylko o tyle i dopóty, o ile i dopóki wypełnia je jakaś przestrzeń międzyludzka

orientacja relacyjna c.d. przestrzeń międzyludzka istotne relacje i wzajemne odniesienia między członkami całości społecznych (grup, wspólnot, stowarzyszeń, instytucji, państw narodowych, społeczeństwa globalnego) Peter Worsley: dopiero w naszych czasach ludzkość istnieje naprawdę, a nie tylko w fantazji poetów i filozofów; proces globalizacji umożliwił wytworzenie rzeczywistych relacji, zależności, powiązań między ludźmi ponad wszystkimi granicami „społeczeństwo jest wszystkim tym, co dzieje się pomiędzy ludźmi” (P. Sztompka)

Co to będzie? A po co mi to ? Nudna, trudna, niepotrzebna ? Socjologia i jej przydatność w zarządzaniu. Wprowadzenie. No i skąd to wszystko wiesz mądralo ? Co się dzieje, gdy socjolog myśli ?. Elementy metodologii badań socjologicznych. Program badawczy realizowany podczas zajęć. *Illouz, E. (2014). Miłość w kapitalizmie, tłum. Zdanowska, M. Znak, 705 , s. 70- 81. *Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW, rozdz. VIII: „Społeczny mechanizm zakładu pracy”, s. 210- 223.

Co to będzie? Wszystko na sprzedaż ? Zjawisko komercjalizacji życia *Campbell, C. (2008). Zakupy, spędzanie wolnego czasu i wojna płci, tłum. Jasikowska. K. W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 357 – 369. *Makowski, G. (2003). Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne znaczenie centrum handlowego. Warszawa: Trio, „Wstęp”: s. 11-14, rozdz. 2: „Centrum handlowe jako instytucja społeczna”, s. 61- 84 oraz „Zakończenie”: s. 161- 166. Ach ! Szefem być ! Władza menedżerska i posłuszeństwo podwładnych *Adam, B. (2008). Czas społeczeństwa przemysłowego i władza, tłum. Łucka, D. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 487- 513. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 9: „Władza kierownicza”, s. 247- 290.

Co to będzie ? Kupić, nie kupić, pohandlować warto ! Pieniądz, rynek i jego aktorzy *Zelizer, V. A. (2008). (Prze)znaczenie pieniądza, tłum. Korzewski, M. W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 288 – 317. *Kurczewski, J., Cichomski, M. i Wiliński, K. (2010). Wielkie bazary warszawskie. Środowisko społeczne, kultura i problem społeczny. Warszawa: Trio, „Wstęp”(J. Kurczewski): s. 11- 14, rozdz.3: „A kiedy przekroczysz Rubikonu bramy…”(M. Cichomski i K. Wiliński), s. 51- 88, rozdz. 9: „Stadion Dziesięciolecia – ‚awangarda polskiego kapitalizmu’ (M. Cichomski), s. 209- 231.

Co to będzie? Czy można być dla ludzi i przetrwać na rynku ? Przedsiębiorczość i przedsiębiorczość społeczna *Yunus, M. (2011). Przedsiębiorstwo społeczne. Kapitalizm dla ludzi, tłum. Wiankowska - Ładyka. Z. Warszawa: Concordia, s.19 – 29 i 209 – 216. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 1: „Ludzie i strukturyzacja”, s. 11- 37. No to jesteśmy w końcu, czy nas nie ma ? Problem pokoleń na rynku pracy : Baby Boomers, X, Y… *Pahl, R. (2008). Neuroza sukcesu, tłum. Śleboda, M. W: Sztompka, P i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 934 – 959. *Nowicka, M. (2012). Ile nas łączy, ile nas dzieli. Wiedza i życie, 8.

Co to będzie? Damy radę pogadać ? Rewolucja komunikacyjna *Selvin, J. (2008) Internet i formy związków międzyludzkich, tłum. M Juza. M. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 593 – 627. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 7: „Kwestia równowagi”, s. 186- 223. A może spróbujesz coś zmienić ? Budowanie zaufania i kreowanie zmian organizacyjnych . Teoria Aktora- Sieci. *Hardin, R. (2008). Zaufanie i społeczeństwo, tłum. M. Krywult, M. W: Sztompka, P i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 525 – 559. *Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, punkt „Teoria aktora- sieci”, s. 813- 815. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 8: „Społeczeństwo idealne”, s. 224- 246.

Co to będzie? Lepiej w centrum, czy na peryferiach ? Globalizacja *Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 4: „Globalizacja i zmieniający się świat”, s. 105- 149 oraz rozdz. 13: „Globalne nierówności”, s. 521- 571. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 6: „Organizacja w skali społeczeństwa”, s. 160- 185. Po co komu ( a szczególnie biznesmenowi) ojczyzna ? Tożsamość narodowa w dobie globalizacji *Billig, M. (2008). Codzienne powiewanie flagą ojczyzny, tłum. Polak. P. W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 430 – 469. * Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 23: „Narody, wojny i terroryzm”, s. 1033- 1066. * Ochinowski, T. (2013). Tradycje przedsiębiorczości w Polsce jako źródło kapitału kulturowego organizacji. Warszawa: WN WZUW, podrozdział 5.1.: „Kulturowe wzorce przedsiębiorcy powstałe na ziemiach polskich”, s. 161- 181.

Co to będzie? Bierzemy się „za robotę” ! Praca i życie człowieka *Sennett, R. (2008). Wypaczanie charakteru. Wpływ pracy zarobkowej na prywatne życie ludzi w nowym kapitalizmie, tłum. Jasikowska, K. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 472- 486. *Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 20: „Praca i życie gospodarcze”, s. 883- 935. *Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW, rozdz. III: „Sprzężenie więzi pracy z więzią rodzinną”, s. 66- 94. No to czym my się zajmujemy na tym zarządzaniu ? Organizacje w perspektywie socjologicznej ( 2 jednostki zajęciowe) *Landes, D. S.(2008). Zegary i bogactwo narodów, tłum. Korzewski, M. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 515- *Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 18: „Organizacje i sieci”, s. 779- 827. *Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 3: „Usługi na rzecz praktyki kierowniczej”, s. 56- 110.

Co to będzie? Kto zawinił , no w końcu kto ? Ideologie w zarządzaniu na przykładzie problematyki związanej z ostatnim światowym kryzysem ekonomicznym. *Debata oxfordzka poprzedzona obejrzeniem filmu Martina Scorsese „Wilk z Wall Street”. A później… już tylko zaliczenie *Obowiązują także (również na ocenę dostateczną) - oprócz lektur wymienionych wcześniej – następujące rozdziały z podręcznika: Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in. Warszawa: PWN, rozdz. 2: „Socjologiczne pytania i odpowiedzi”, s. 33- 63, rozdz. 5: „Środowisko”, s. 151- 201, rozdz. 6: „Miasta i życie miejskie”, s. 203- 245, rozdz. 11: „Stratyfikacja i klasa społeczna”, s. 431- 473, rozdz. 12: „Ubóstwo, wykluczenie społeczne…”,s. 475- 519.

no to może łyk praktyki badawczej proszę rozstrzygnąć empirycznie spór między Michalym i Silviem: jakie były preferencje polityczne mieszkańców ich osiedli? Mihaly Csikszentmihalyi Brockman J. (2004). Niezwykłe umysły. Warszawa: Prószyński i S-ka, s. 38 – 44.

Struktura pracy badawczej z zakresu nauk społecznych według propozycji Jerzego Brzezińskiego (1996) z uwzględnieniem jakościowych modeli badań

Przegląd podstawowej literatury związanej z problemem ważniejsze ustalenia badawcze kontrowersje, sprzeczne wyniki, niejasne interpretacje Sformułowanie problemu zdefiniowanie zmiennych uzasadnienie Sformułowanie hipotez [lub uzasadnienie: dlaczego w pracy nie ma hipotez?]

2. Metoda 2.1. Osoby badane lub / i źródła materiału badawczego 2.2. Pomiar zmiennych - model badania model badań jakościowy czy ilościowy ? - uzasadnienie operacjonalizacja zmiennych

2. Metoda c.d. 2.3. Model analizy wyników jakościowy czy ilościowy? - uzasadnienie jeśli jakościowy - to jakie reguły analizy są w nim przewidziane? jeśli ilościowy - to jakie operacje statystyczne są w nim przewidziane ? [testy parametryczne czy nieparametryczne?, jakie?, czy są przewidziane bardziej złożone techniki analizy ilościowej? jakie?] ewentualne programy komputerowe przewidziane przy analizie wyników 2.4. Schemat i plan badania 2.5. Przebieg badania

podstawowe metody stosowane w naukach społecznych obserwacja, wywiad, badania sondażowe, eksperymenty, metody historyczne i etnograficzne, podejście fenomenologiczne i retoryczne

3. Wyniki 3.1. Wyniki surowe opis wyników: jakościowy / ilościowy [miary tendencji centralnej i odchyleń, rozkład procentowy itp.] graficzna prezentacja wyników [schematy, wykresy, tabele] 3.2. Interpretacja wyników testowanie hipotez - z wykorzystaniem technik opisanych w punkcie 2.4. dyskusja dotycząca rozwiązania problemów badawczych w świetle otrzymanych wyników

4. Dyskusja Jak ustalenia badawcze mają się do ustaleń innych badaczy, zreferowanych w literaturze przedmiotu? Konsekwencje dla nauk społecznych Wnioski dla praktyki społecznej „Plusy” i „minusy” zastosowanej procedury badawczej Wnioski dla przyszłych badań - nowe problemy badawcze, postulaty modyfikacji warsztatu badacza itp.

socjologa interesuje funkcjonowanie miejsca pracy „jako organizacji techniczno- ekonomicznej i równocześnie jako społeczności ludzkiej” (wg. A. Matejki, Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: 1969. KiW, s. 210)

Nieco więcej niż łyk praktyki, czyli program badawczy realizowany na zajęciach z socjologii w semestrze letnim 2014 r. Wzorzec społecznie odpowiedzialnej uczelni akademickiej zawarty w tekstach założycielskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz w wybranych wypowiedziach Kazimierza Twardowskiego i Jerzego Zubrzyckiego koordynatorzy projektu: Waldemar Grzywacz i Tomasz Ochinowski

Jak to zrobimy ? metodologia O, k…(urcze) ! Co to znaczy ? wykorzystanie i zaadoptowanie do potrzeb badań socjologicznych propozycji metodologicznej Kazimierza Kłósaka: wyodrębnianie ontologicznych implikacji tekstowych typu redukcyjnego dla zdań fizykalnych u nas będzie: wyodrębnianie implikacji tekstowych typu redukcyjnego na temat społecznej odpowiedzialności organizacji dla zdań z obszaru historii idei. (z wykorzystaniem interpretacji idei K. Kłóska zaproponowanej przez Annę Lemańską) wydobywamy z tekstów treści dotyczące społecznej odpowiedzialności uczelni akademickiej Interpretujemy je w perspektywie materiałów na temat społecznej odpowiedzialności UW przygotowanych przez W. Grzywacz i T. Ochinowskiego

retoryczna analiza treści Jak to zrobimy ? metoda retoryczna analiza treści Polega na identyfikowaniu w tekście celów, rodzajów i wybranych innych elementów retorycznych. W naszym badaniu skoncentrujemy się na celach jako kategoriach retoryki klasycznej:   Cele retoryczne: LEP [logos, ethos i pathos]. Podstawa identyfikacji: Korolko, M. (2001). Retoryka i erystyka dla prawników. Warszawa: PWN, s. 16-17 i 19-21. Jednostkę analityczną stanowi akapit. Należy dla każdego akapitu wypisać wszystkie zidentyfikowane kategorie retoryczne oraz zaznaczyć w tekście fragmenty, na podstawie których została dokonana identyfikacja.

Jak to zrobimy ? metodyka Studenci zapoznają się z materiałami na temat społecznej odpowiedzialności uniwersytetu przygotowanymi przez W. Grzywacza i T. Ochinowskiego. Jako niezależni sędziowie kompetentni studenci wybierają z dostarczonych im tekstów źródłowych akapity zawierające treści związane z problematyką społecznej odpowiedzialności uniwersytetu. Każdą grupę tekstów analizuje 7 niezależnych sędziów. Obliczamy współczynnik zgodności sędziów. Jeśli uznajemy go za wystarczający (wcześniej ustalamy jaki minimalny wynik możemy uznać za wystarczający) to przechodzimy do p. 4., jeśli nie powtarzamy punkt 2. Inne 7. osobowe grupy niezależnych sędziów kompetentnych dokonują analizy retorycznej akapitów poszczególnych tekstów źródłowych dotyczących społecznej odpowiedzialności uniwersytetu Realizujemy procedury z punktu 3. dla wyników analizy retorycznej. Studenci w dowolnych grupach 7. osobowych dokonują interpretacji zanalizowanych tekstów źródłowych (każda grupa interpretuje wyniki analizy wszystkich tekstów źródłowych używanych w badaniu) w świetle materiałów z punktu 1. . Cel interpretacji: wydobycie z analizowanych tekstów wzorców społecznej odpowiedzialności uczelni akademickiej

Na następne zajęcia *Campbell, C. (2008). Zakupy, spędzanie wolnego czasu i wojna płci, tłum. Jasikowska. K. W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 357 – 369. Proszę opisać wszystkie zmienne zawarte w tym artykule. *Makowski, G. (2003). Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne znaczenie centrum handlowego. Warszawa: Trio, „Wstęp”: s. 11-14, rozdz. 2: „Centrum handlowe jako instytucja społeczna”, s. 61- 84 oraz „Zakończenie”: s. 161- 166. Proszę w 3- osobowych grupach zrobić wycieczkę do Galerii Mokotów, traktując teksty Makowskiego jak przewodnik. Proszę Napisać w grupach wycieczkowych sprawozdanie z tej wycieczki, opisując czy i które zjawiska, poddane przez Makowskiego Interpretacji socjologicznej, Państwo zauważyliście. A może coś się zmieniło od czasu powstania wspomnianego „przewodnika” ?