BORY - BOROWIACY

BORY TUCHOLSKIE – KOMPLEKS LEŚNY BORY TUCHOLSKIE – największy zalesiony obszar w Polsce, ok km 2, położony we wschodniej części Pojezierza Południowopomorskiego, między Pojezierzem Kaszubskim i Po- jezierzem Starogardzkim na północnym wschodzie, a doliną Wisły i Wysoczyzną Świecką na południowym wschodzie, na południu wcinają się w Dolinę Brdy, na południowym zachodzie sięgają Pojezierza Krajeńskiego. Kompleks leśny Bory Tucholskie

BORY W ujęciu kulturowym – to płaszczyzna etnograficzna, leżąca na terenach ubogich, lesistych, słabych glebach (obszar borowiacko – tucholski) i na Wysoczyźnie Świeckiej o mniejszej lesistości i żyźniejszych glebach (obszar kociewski). Granica etnograficzna jest trudna do ustalenia, często zalicza się też do Borów: Zabory, Gochy, Krajnę, Kociewie, Kosznajderię i Chełmińskie. Bory – obszar etnograficzny

MIESZKAŃCY Obszar Borów jest zamieszkały przez ludność zwaną ogólnie Borowiakami, o korzeniach kulturowych kaszubskich, która w ciągu wieków uległa polonizacji językowej i kulturowej poprzez wpływy z Wielkopolski i Mazowsza. Ludność dzieli się na Boraków (jeszcze kaszubiących) i Borowiaków Tucholskich (nie kaszubiących) mówiących gwarą borowiacką. Grupy ludnościowe zamieszkujące Bory i obszary sąsiednie

CHARAKTERYSTYKA według ks. STANISŁAWA KUJOTA: Ludek to śniady, często rosły, zazwyczaj śmigły, czarnowłosy; chodzi w sukni wełnianej ze samodziału, „warpiowej”, reszta ubioru z płótna zgrzebnego. (...) Borowiak przyzwyczaił się do najskromniejszych wygód. W potrzebie obywa się samemi ziemniakami; głód zaziera do niego, gdy suche lato nie pozwoliło im wzrosnąć i dojrzeć. Chleb jest w domu jego pożywieniem odświętnem. (...) Ks. S. Kujot ( ) historyk, etnograf Dom mieszkalny w Borach XIX w. Mieszkanka Borów, zbierająca chrust

według JULIANA RYDZKOWSKIEGO: Borowiak liczy na własne siły i zaradność, wyrobił on w sobie silne poczucie wolności, która pozwala mu na szczerość bez używania wielkich słów. Unika ich jak i serdeczności na pokaz. Przytakiwanie i uśmiech to podziękowanie (...) Chętnie, gdzie trzeba to pomaga, sam niechętnie prosi, podziękowanie kwituje „nie ma za co!” Borowiak jest małomówny, ostrożny i nieufny. Szukającym pomocy nie odmawia, sam nie skory do odwiedzin, łączy to jedynie z załatwianiem spraw osobistych. „Dla odwiedzin konia męczyć?” Chałupa z pogranicza Kaszub i Borów Borowiak pędzący krowy (lata 20. XX w.)

UBIÓR TRADYCYJNY - nawiązuje do stroju kaszubskiego i kociewskiego, jest uboższy, szyty z materiałów pochodzenia naturalnego, bielizna, bluzki, koszule i fartuchy z płótna lnianego, spódnice i spodnie wełniane. Zimą kobiety noszą peleryny z sukna, wiosną i jesienią wełniane chusty, mężczyźni zimą odziewają się w długie płaszcze, pod nimi kamizele i koszule z długim rękawem, długie buty, na głowie „maciejówki” lub kapelusze, damskie obuwie odświętne to trzewiki na niskim obcasie z paseczkiem, zimą długie buty sznurowane, na co dzień – drewniaki zwane „szlorami” lub „korkami”. Na głowie czepiec (haftowany tylko na denku) owinięty chustą, zawiązaną na czole w „kobełkę”. Tradycyjny strój kobiecy Kory – szlory (drewniaki)

STYLIZOWANY (ŚWIETLICOWY) – strój używany przez zespoły folklorystyczne (tak jak na Kaszubach), stworzony na początku XX w., hafty w kolorach od złota do brązu, elementy haftu nawiązują do starych malowideł na meblach i sprzętach domowych. Stylizowane stroje (borowiacki i kaszubski) Czepiec - złotogłowie