Partie i systemy partyjne

Partia polityczna "partia" od łac. pars 'część' organizacja społeczna o określonym programie politycznym program realizuje poprzez zdobycie i sprawowanie władzy lub wywieranie na nią wpływu ma charakter członkowski (jest korporacją) i dlatego zaliczana jest do organizacji społecznych, podobnie jak stowarzyszenia, czy związki zawodowe

Geneza partii politycznych Powstanie partii związane jest z rozwojem idei demokracji wśród burżuazji XVII i XVIII- wiecznej; Za pierwowzory współczesnych partii uznaje się XVII- wieczne angielskie ugrupowania – kawalerów popierających dążenia władców do absolutyzmu i „okrągłogłowych” popierających zwiększenie roli parlamentu; W końcu XVII wieku w Anglii powstały ugrupowania wigów i torysów; po raz pierwszy organizacje te rozpoczęły agitację polityczną opartą na opracowanej ideologii;

Po 1789 r tj. Rewolucji Francuskiej powstawać zaczęły kluby polityczne, które zrzeszały ludzi o podobnych poglądach politycznych i społecznych (np. jakobini); przynależność do klubu dawało społeczeństwu dostęp do organów państwa; Powstawanie nowych ruchów politycznych i społecznych i wprowadzenie prawa wyborczego w końcu XIX wieku doprowadziło do powstania partii politycznych o silnej strukturze wewnętrznej i zdecydowanych planach działania.

Etapy rozwoju partii politycznych Koterie arystokratyczne – XVII , XVII wiek – kierowane przez rody arystokratyczne, przykładem Familia Czartoryskich; Kluby polityczne – II poł. XVIII w, posiadały liderów i program polityczny ale nie były rozbudowane w strukturach terytorialnych; np. Stronnictwo hetmańskie w czasach Sejmu Wielkiego, jakobini we Francji; Partie masowe – poł. XIX wieku – działały w oparciu o demokratyczne prawa wyborcze, posiadały program, liderów oraz rozbudowane struktury centralne i lokalne, nastawione na kumulowanie jak największej liczby zwolenników; Partie wyborcze – współczesne partie, nastawione na wygrywanie wyborów;

Jak zakłada się partie polityczne Partię polityczną zgłasza się do ewidencji partii politycznych, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Zgłoszenie powinno zawierać nazwę, skrót nazwy i określenie adresu siedziby partii politycznej oraz imiona, nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. Do zgłoszenia można załączyć wzorzec symbolu graficznego partii politycznej. Do zgłoszenia należy załączyć: statut partii politycznej, wykaz zawierający imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne PESEL i własnoręczne podpisy popierających zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych; każda strona wykazu powinna być opatrzona adnotacją zawierającą nazwę partii politycznej zgłaszanej do ewidencji.

Jak zakłada się partie polityczne cd. Do zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. Nr 51, poz. 297, z 1999 r. Nr 41, poz. 412, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499). Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny partii politycznej powinny odróżniać się wyraźnie od nazw, skrótów nazw i symboli graficznych partii już istniejących. Zgłoszenia dokonują 3 osoby spośród osób uprawnionych do reprezentowania partii na zewnątrz oraz przyjmując odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu. Sąd dokonuje wpisu partii politycznej do ewidencji niezwłocznie, jeżeli zgłoszenie jest zgodne z przepisami prawa. Prawomocne postanowienia Sądu w sprawach o wpis do ewidencji ogłasza się nieodpłatnie w "Monitorze Sądowym i Gospodarczym" oraz przekazuje Państwowej Komisji Wyborczej. Partia polityczna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do ewidencji.

Cele partii politycznych Partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel: zdobycie i utrzymanie władzy udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.

Ze względu na program: Konserwatywne – o poglądach konserwatywnych, nawiązujących do tradycji ( np. Partia Konserwatywna w Wielkiej Brytanii) Chrześcijańskie – oparte o NSK oraz solidaryzm społeczny (np. Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna w Niemczech – CDU) Liberalne – oparte o ideologie liberalizmu, gdzie najwyższą wartością jest wolność człowieka (np. Parta Wolnych Demokratów – FDP w Niemczech) Socjaldemokratyczne - podstawowym założeniem jest równouprawnienie wszystkich grup społecznych i rozbudowanie funkcji socjalnych państwa, np. Partia Pracy w Wielkiej Brytanii) Komunistyczne – odwołujące się do założeń komunizmu i eurokomunizmu( np. Francuska Partia Komunistyczna) Wiejskie/ chłopskie – nawiązujące do agraryzmu – PSL w Polsce; Etniczne – postulują emancypację grup etnicznych ( np. Liga Północna we Włoszech) Skrajnie prawicowe – głoszą hasła nacjonalizmu ( np. Front Narodowy we Francji) Ekologiczne – nawiązują do ekologizmu – np. Zieloni 2004 w Polsce;

Koalicja Koalicja rządowa to porozumienie partii politycznych w celu powołania wspólnego rządu. Rząd koalicyjny tworzony jest wówczas, gdy żadna z partii nie ma w parlamencie bezwzględnej większości czy innej liczby przedstawicieli wymaganej dla rządów, a rządy sprawowane przez rząd mniejszościowy byłyby mało stabilne. O pozycji poszczególnych partnerów koalicyjnych stanowią przede wszystkim wyniki wyborów, a także ewentualne alternatywne możliwości (współ) rządzenia lub ich brak. W sytuacji, gdy koalicję formują najważniejsze ugrupowania, zazwyczaj w centrum sceny politycznej, zdobywając bardzo wyraźną większość głosów, mówimy o wielkiej koalicji. Przykładem wielkiej koalicji jest sformowany w 2005 roku w Niemczech wspólny rząd CDU/CSU i SPD. W Szwajcarii tradycją polityczną jest formowanie rządu przez cztery główne ugrupowania, niezależnie od wyniku wyborów.

Rozwiązanie koalicji „… Żadna koalicja nie jest prosta. W Polsce jednak koalicja jest po prostu niemożliwa. Jeśli istnieje, to wiadomo, że za chwilę istnieć przestanie…”(T. Lis „Polska, Głupcze” Świat Książki W-wa 2006, s. 96) Przyczyny rozwiązania koalicji (przykłady): Zerwanie umowy koalicyjnej przez jedną ze stron Niestosowanie dyscypliny w głosowaniu w sejmie Niesubordynacja liderów Zbyt duża rozbieżność programowa Wzajemne oskarżanie za niepowodzenia Niemożliwość porozumienia, brak znalezienia kompromisu Afery ( np. korupcyjne)

Delegalizacja partii politycznych Delegalizacja partii może nastąpić tylko wtedy, gdy Trybunał Konstytucyjny stwierdzi, że działa ona w sposób sprzeczny z prawem. Według konstytucjonalisty Wiktora Osiatyńskiego: Konstytucja bardzo jasno wskazuje, że zakazane jest istnienie partii politycznych odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Rodzaje Systemów Partyjnych system jednopartyjny - istnieje tylko jedna legalna partia, zaś działanie ewentualnych organizacji opozycyjnych jest przez nią skutecznie hamowane - np. w ZSRR Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego system partii hegemonicznej - wśród kilku istniejących partii jedna z nich pełni funkcję hegemona zmuszając pozostałe partie (tzw. partie satelickie) do całkowitego podporządkowania - np. w Polsce 1948-1989 układ PZPR-ZSL-SD system partii dominującej - wśród wielu istniejących partii jedna z nich, zwykle wykorzystując uwarunkowania historyczne, ma zdecydowaną przewagę pozostając niemal bez przerwy u władzy - np. w Indiach Indyjski Kongres Narodowy, w Meksyku Partia Rewolucyjno- Instytucjonalna system dwupartyjny - istnieją dwie partie zdecydowanie dominujące nad pozostałymi, zmieniające się co jakiś czas u władzy - np. w Stanach Zjednoczonych Partia Demokratyczna i Partia Republikańska

Rodzaje Systemów Partyjnych cd. system dwuipółpartyjny - istnieją dwie partie zdecydowanie dominujące nad pozostałymi, zmieniające się co jakiś czas u władzy, jednak potrzebujące zwykle współpracy z inną mniejszą partią, ewentualnie utworzenia "wielkiej koalicji" - np. w Niemczech SPD i CDU/CSU + Zieloni lub FDP system wielopartyjny - istnieje wiele partii, które rywalizują ze sobą o zdobycie i utrzymanie władzy. Żadna z nich nie ma szans zdobyć przewagi w parlamencie (większość mandatów), aby samodzielnie utworzyć rząd. Tworzą się więc rządy koalicyjne. System ten świadczy o zróżnicowaniu ludności, daje im możliwość lepszej, pełniejszej reprezentacji ich poglądów w parlamencie. Jednak czasem może też utrudniać rozwiązywanie pewnych problemów społecznych, doprowadzając do konfliktów system dwublokowy - istnieje wiele partii, które rywalizują ze sobą podczas kampanii wyborczej, jednak po wyborach formują się w dwa bloki np. prawica i lewica i współdziałają w ramach tych bloków

Podstawowe założenia lewicy: promowanie idei równości i sprawiedliwości społecznej (socjalizm), ochrona jednostki przez państwo, dobro ogółu ponad interesem jednostki, rozbudowane przywileje socjalne, idea państwa opiekuńczego, państwowy system edukacji i opieki zdrowotnej, interwencjonizm, duża progresja podatkowa, rozdział instytucji religijnych od państwa, liberalizm w kwestiach światopoglądowych, ograniczenie wolności jednostki w sferze ekonomicznej eliminacja dyskryminacji jakichkolwiek grup społecznych, postęp (przebudowa istniejącej struktury społecznej).

Podstawowe założenia prawicy: konserwatywny światopogląd (przywiązanie do tradycji i autorytetów), przywiązanie do własności prywatnej; często liberalizm gospodarczy, przywiązanie do wartości wolności i samostanowienia obywateli, wolność jednostki w sferze ekonomicznej, dla „nowej” prawicy postulaty minimalizacji ingerencji państwa w różne dziedziny życia; dla „starej” prawicy szczególny szacunek dla autorytetu państwa i prawa („państwo powinno być proste, twarde i skuteczne”), sprzeciw wobec zmian rewolucyjnych, sprzeciw wobec interwencjonizmu państwowego, sprzeciw wobec rozbudowanej polityki socjalnej państwa, prywatna służba zdrowia i edukacja, postulaty uproszczenia systemu administracji państwowej, systemu podatkowego, prawa, sprzeciw wobec prób sztucznej regulacji rynku, postulat wprowadzenia armii zawodowej.

Główne postulaty partii politycznych w polskim parlamencie: Prawo i Sprawiedliwość Platforma Obywatelska SDPL Sojusz Lewicy Demokratycznej demokraci.pl Polskie Stronnictwo Ludowe Twój Ruch

Prawo i Sprawiedliwość Partia założona w 2001 r. przez braci Jarosława i Lecha Kaczyńskich. Jest partia konserwatywną lub konserwatywno-chrześcijańska. Liderem jest Jarosław Kaczyński. zaostrzenie kar dla przestępców walka z korupcją zakaz aborcji i eutanazji obniżka podatków dekomunizacja i rozliczenie agentów służb specjalnych z czasów PRL sprzeciwienie się podatkowi liniowego zapewnienie większego bezpieczeństwa obywatelom strategiczne więzi ze Stanami Zjednoczonymi, ale otwarcie się też na UE wspieranie służby zdrowia i oświaty

Platforma Obywatelska Partia powstała w 2001 r jako Platforma Obywatelska Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to partia liberalna. Liderem partii jest Donald Tusk zakaz aborcji i eutanazji Szeroka współpraca z USA wprowadzenie podatku liniowego szczególny nacisk na tolerancje w społeczeństwie rozwiązanie problemu lustracji poprzez odtajnienie wszystkich akt służb specjalnych z czasów PRL wprowadzenia częściowych płatności za służbę zdrowia i oświatę szerokie kontakty zagraniczne państwa głownie z krajami UE walka z bezrobociem poprzez obniżki podatkowe dla przedsiębiorców

SDPL Partia powstała w 2004 r. w wyniku konfliktu wewnątrz SLD, Jest to partia centrolewicowa. Liderem jest Wojciech Filemonowicz. SDPL popiera integrację z Unią Europejską. Partia sprzeciwia się: wprowadzeniu podatku liniowego, likwidacji powiatów oraz przywróceniu kary śmierci. SDPL postuluje natomiast: utrzymanie bezpłatnej edukacji i służby zdrowia, liberalizację prawa do aborcji, wprowadzenie w prawie związków partnerskich, rozdział państwa od kościołów, rozwiązanie Senatu oraz upublicznienie wszystkich teczek peerelowskich służb. Partia postulowała także wycofanie polskich wojsk z Iraku.

Sojusz Lewicy Demokratycznej Partia założona w 1999 r. jako partia lewicowa. Liderem jest Leszek Miller sprzeciw wobec wprowadzenia podatku linowego kategoryczny sprzeciw wobec upublicznienia wszystkich teczek służb specjalnych PRL zgoda na aborcję w uzasadnionych przypadkach i rejestrację związków homoseksualnych postulat bezpłatnego szkolnictwa i dostępy do służby zdrowia dla ogółu obywateli neutralność światopoglądowa państwa szerzenie tolerancji w kraju

Polskie Stronnictwo Ludowe sprzeciw wobec eutanazji, aborcji i legalizacji związków homoseksualnych zwiększenie interwencjonizmu w gospodarce państwa postulat odtajnienia teczek służb specjalnych PRL poprawienie kontaktów z państwami UE oraz USA pomoc socjalna dla rolników wyrównanie szans dla wsi i miast pomoc socjalna dla najbiedniejszych grup społecznych m.in. bezrobotnych usprawnienie systemu sądownictwa walka z korupcją

demokraci.pl Partia założona w 2005 r. jako partia centrowa. Liderem jest Andrzej Celiński. obniżka pozapłacowych kosztów pracy i ulg podatkowych dla osób zakładających swoją pierwszą firmę; tworzenie nowych miejsc pracy zwiększenie wydatków na edukację; stworzenie funduszu stypendialnego dla studentów z dobrymi wynikami w nauce; upowszechnienie wychowania przedszkolnego pięciolatków (szczególnie z obszarów wiejskich) oraz nauczania dwóch języków obcych w szkole podstawowej; standaryzacja wyceny świadczeń medycznych w całym kraju; utworzenie sieci szpitali publicznych niepodlegających prywatyzacji; obniżenie taryf telekomunikacyjnych w celu upowszechnienia dostępu do Internetu.

Twój Ruch Partia powstała w 2011 jako Ruch Palikota, a w październiku 2013 r. zmieniła nazwę na Twój Ruch. Jest to partia liberalno-lewicowa. Liderem partii jest Janusz Palikot. wprowadzenie podatku liniowego, ograniczenie biurokracji, podniesienie wieku emerytalnego poprzez wzrost świadczenia za dłuższą pracę, zaprzestanie nauczania religii w szkołach, liberalizacja ustawy dotyczącej aborcji, finansowanie z budżetu państwa metody in vitro, wprowadzenie rejestrowanych związków partnerskich, parytety płci na listach wyborczych, likwidacja Senatu, przekazywanie 1% PKB na kulturę, wprowadzenie "zasady milczącej zgody", legalizacja tzw. miękkich narkotyków, zmniejszenie wydatków na siły zbrojne do 1% PKB, a także zaniechanie udziału w misjach wojskowych

Dziękuję