PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY: instytucja powołana do życia dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w styczniu 1919 roku, organ podległy Sejmowi RP, funkcje: kontrolno – nadzorcza (np. przeprowadzanie kontroli pracodawców), opiniodawczo – doradcza (np. udzielanie bezpłatnych porad prawnych z zakresu prawa pracy), promocyjno – prewencyjna.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także (od dnia 01.07.2007r.) przepisów dot. legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie ustalonym w ustawie. W zakres kontroli legalności zatrudnienia, prowadzonej przez organy PIP, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. „b” cytowanej ustawy, wchodzi m.in. przestrzeganie obowiązku informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności.

W związku z powyższym: Jeżeli jesteś zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy i posiadasz status osoby bezrobotnej (zarówno z prawem, jak i bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych) musisz pamiętać o nw. przepisach, regulowanych ustawą z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tj.: (Art. 74)

Bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 7 dni powiatowy urząd pracy o: - podjęciu zatrudnienia (np. na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o pracę), - innej pracy zarobkowej (np. na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej), - o złożeniu wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, - oraz o zaistnieniu innych okoliczności, powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku.

W przypadku niedopełnienia ww W przypadku niedopełnienia ww. obowiązku, wobec osoby bezrobotnej stosuje się nw. sankcje: (Art. 119 ust. 2) Bezrobotny, który podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż 500 zł.  Wyjątek: (Art. 119 ust. 3) Sprawca nie podlega odpowiedzialności, jeżeli przed dniem przeprowadzenia kontroli obowiązek, o którym mowa w art. 74, został już spełniony.

zatrudnienie pracownicze Swoboda zawierania umów pozwala na wybór określonej formy zatrudnienia, w zależności od rodzaju i sposobu wykonania pracy, wzajemnych praw i obowiązków oraz woli stron. Formy zatrudnienia: zatrudnienie pracownicze (np. umowa na okres próbny, umowa o pracę na czas określony, nieokreślony, na zastępstwo), zatrudnienie niepracownicze (np. umowy cywilnoprawne: umowa zlecenia, umowa o dzieło, samozatrudnienie),

Wybór rodzaju umowy o pracę determinuje nasze prawa i obowiązki w firmie, gdzie jesteśmy zatrudnieni. Podpisując umowę o pracę stosujemy Kodeks pracy (KP) Podpisując zlecenie/dzieło – Kodeks cywilny (KC)

UMOWY CYWILNOPRAWNE 1. umowa o dzieło - umowa rezultatu 2. umowa zlecenia - umowa starannego działania

Umowa zlecenia W umowie-zleceniu dla wykonawcy nie jest istotny efekt działania, natomiast ważne jest dołożenie należytej staranności w świadczeniu pracy. Najczęściej umowa zlecenia dotyczyć będzie ciągłego, powtarzalnego wykonywania określonych czynności. Podstawą tej formy zatrudnienia jest samodzielność w organizowaniu i wykonaniu pracy, bez nadzoru rozumianego jako ingerencja w sposób wykonania poszczególnych czynności oraz wydawanie poleceń. np: sprzątanie pomieszczeń. Obowiązek zgłoszenia do ZUS-u, brak wypłaty wynagrodzenia chorobowego, ale można się dodatkowo ubezpieczyć, Osoby pobierające naukę do 26 roku życia - nie ma obowiązku zgłoszenia do ZUS-u.

Umowa o dzieło Umowa o dzieło to umowa rezultatu. Wykonanie dzieła polega na osiągnięciu konkretnie oznaczonego i uzgodnionego rezultatu, a nie na samym działaniu. Rezultat umowy o dzieło jest zawsze wytworem przyszłej indywidualnej działalności człowieka, samoistnym, obiektywnie osiągalnym i pewnym. Obejmuje w szczególności wytworzenie określonych przedmiotów, np. naprawę urządzeń, napisanie książki, wykonanie projektu, aranżację pomieszczeń, przygotowanie. Brak ubezpieczenia emerytalno-rentowego i zdrowotnego – nie gromadzą się składki do ZUS

UMOWY CYWILNOPRAWNE Cechy umów cywilnoprawnych: wynagrodzenie dowolnie kształtowane dowolna forma zawarcia umowy (ustna, pisemna) praca w godzinach nadliczbowych nie występuje brak ochrony przed wypowiedzeniem okres zatrudnienia nie wliczany do stażu pracy

dopuszczalne jest praca nawet 18 godzin na dobę przez cały rok Z KC nie wynika ile ma pracować zleceniobiorca na podstawie umowy zlecenia, zatem: dopuszczalne jest praca nawet 18 godzin na dobę przez cały rok dopuszczalna jest praca 7 dni w tygodniu nie muszą być zapewnione jakiekolwiek okresy odpoczynku szef może udzielić nam wolnego, ale nie musi za ten czas płacić

Przykład: Maria przez 6 miesięcy pracowała w biurze rachunkowym na podstawie zlecenia. Z powodów finansowych w dniu 31.10 została zwolniona. W trakcie rozmowy kwalifikacyjnej do nowej pracy spytano ją o doświadczenie i świadectwo pracy. Szef w przypadku zlecenia/dzieła nie ma obowiązku wydawania świadectwa pracy. Maria może jedynie przedstawić kopię zlecenia.

W treści zlecenia można wpisać, że po jego zakończeniu wydane będą referencje/zaświadczenie o trwaniu umowy zlecenia

Przykład: Jan Nowak na podstawie zlecenia naprawiał samochody dla klientów szefa. Od dwóch miesięcy nie dostał wypłaty. Zdenerwowany napisał skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Odpowiedź ze strony PIP wskaże, że w takiej sprawie powinien udać się do sądu cywilnego

STOSUNEK PRACY Art. 2 Kodeksu pracy: Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Korzyści płynące z zatrudnienia na podstawie przepisów prawa pracy to między innymi : minimalne wynagrodzenie, urlopy, czas pracy, wliczenie okresu zatrudnienia do stażu pracy.

Zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. FORMA : Art. 29 § 2 Kodeksu pracy: Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Art. 29 § 4 Kodeksu pracy:   Zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. usprawiedliwionej nieobecności w pracy, (...).

TREŚĆ UMOWY O PRACĘ Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: 1) rodzaj pracy, 2) miejsce wykonywania pracy, 3) wynagrodzenie za pracę, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, 4) wymiar czasu pracy, 5) termin rozpoczęcia pracy.

Umowa o pracę Do nawiązania stosunku pracy może dojść przez samo dopuszczenie do pracy, czyli w sytuacji gdy pracownik za milczącą zgodą pracodawcy wykonuje pracę podporządkowaną /uchwała SN z dnia 11 maja 1976 r., I PZP 18/76, OSNCP 1976/11 poz. 241./

Umowa o pracę Przykład Szef proponuje mi umowę o pracę po 3 tygodniowym bezpłatnym okresie próbnym (ustna umowa). Ile taki okres może maksymalnie trwać? Przepisy nie przewidują ustnej bezpłatnej umowy o pracę na wypróbowanie przyszłego pracownika.

Przykład Pracuję bez umowy od 4 miesięcy. Szef na rozmowie kwalifikacyjnej obiecał mi umowę o pracę. Nie zapłacił mi za ostatnie 2 miesiące, jak odzyskać wynagrodzenie? Złożyć pozew do właściwego sądu. Wcześniej zastanowić się jakie się ma dowody na to, że się pracowało, i ile zarabiało.

Dowodami przed sądem (pracy i cywilnym) może być np.: zeznanie kolegi, który pracuje/pracował u szefa zeznanie innych osób, np. klientów nagranie z monitoringu moje zdjęcia z miejsca pracy maile wysyłane przez szefa

MINIMALNE WYNAGRODZENIE: Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. wynosi ono 1 680 zł. Wysokość wynagrodzenia pracownika w okresie jego pierwszego roku pracy nie może być niższa niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2014 r. – 1 344 zł).

DANE, KTÓRE PRACODAWCA MOŻE ŻĄDAĆ OD PRACOWNIKA: imię (imiona) i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania (adres do korespondencji), wykształcenie, przebieg dotychczasowego zatrudnienia, numer PESEL, imiona i nazwiska oraz daty urodzenia dzieci pracownika (w razie korzystania przez pracownika z uprawnień związanych z rodzicielstwem).

STOSUNEK PRACY Rodzaje umów o pracę (art. 25 Kodeksu pracy): na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony, na czas wykonania określonej pracy, na zastępstwo.

UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY: - może poprzedzać każdą z umów o pracę, - trwa maksymalnie 3 miesiące, - okres wypowiedzenia wynosi: 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące. 5) układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,

UMOWA O PRACĘ NA CZAS NIEOKREŚLONY: ma charakter bezterminowy, długość okresu wypowiedzenia jest uzależniona od okresu zatrudnienia: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata, - wypowiedzenie tej umowy wymaga podania uzasadnienia.

UMOWA O PRACĘ NA CZAS OKREŚLONY: - możliwość uwzględnienia klauzuli dwutygodniowego okresu wypowiedzenia dla umów zawartych na okres powyżej 6 miesięcy, wypowiedzenie nie wymaga podania uzasadnienia, - zawarcie kolejnej umowy na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca. .

SPOSOBY ROZWIĄZANIA UMOWY O PRACĘ: porozumienie stron, z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez zachowania okresu wypowiedzenia, z upływem czasu, na jaki została zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

OBLICZANIE OKRESU WYPOWIEDZENIA: Art. 30 Kodeksu pracy: Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.

SKUTECZNE DORĘCZENIE: list + potwierdzenie odbioru osobiście świadek

WAŻNE! pracownik może złożyć pracodawcy wypowiedzenie w każdej chwili, pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę podczas jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. zwolnienie lekarskie, urlop wypoczynkowy) lub w innych wyjątkowych sytuacjach (np. ciąża, urlop macierzyński).

POWIERZENIE PRACOWNIKOWI INNEJ PRACY: powierzenie innych obowiązków niż określone w umowie o pracę, okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, zaistnienie uzasadnionych potrzeb pracodawcy, nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, wymagana zgodność z kwalifikacjami pracownika.

NATYCHMIASTOWE ROZWIĄZANIE UMOWY PRZEZ PRACODAWCĘ: 1) ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, 2) popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, 3) zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

NATYCHMIASTOWE ROZWIĄZANIE UMOWY PRZEZ PRACODAWCĘ: 1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa: a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową, 2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

NATYCHMIASTOWE ROZWIĄZANIE UMOWY PRZEZ PRACOWNIKA: 1) wydano orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniósł go w terminie wskazanym w orzeczeniu do innej pracy, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe, 2) pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

UWAGA! Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika) powinno mieć formę pisemną oraz zawierać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Nie może to jednak nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

SĄD PRACY: 7 dni - odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę, 14 dni - odwołanie od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. odwołanie należy złożyć do sądu pracy, biorąc pod uwagę siedzibę pracodawcy bądź miejsce wykonywania obowiązków przez pracownika. UWAGA! W przypadku umów cywilnoprawnych właściwym do rozstrzygania wszelkich sporów będzie tylko sąd cywilny.

ŚWIADECTWO PRACY: wydawane bez wniosku pracownika, wysłane najpóźniej w ciągu 7 dni od ustania stosunku pracy, wydanie nie może być uzależnione od wcześniejszego rozliczenia się z pracodawcą, niewydanie pracownikowi świadectwa pracy jest wykroczeniem, odmowa wydania świadectwa pracy powoduje po stronie pracownika roszczenie o odszkodowanie.

OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY W KATOWICACH UL. GRANICZNA 29 www. katowice OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY W KATOWICACH UL. GRANICZNA 29 www.katowice.oip.pl www.pip.gov.pl