(zboża, owoce, mięso i mleko) oraz podstawy sprzedaży bezpośredniej” ”Przetwórstwo ma poziomie gospodarstwa rolnego warunkiem dywersyfikacji dochodu rodzin rolniczych (zboża, owoce, mięso i mleko) oraz podstawy sprzedaży bezpośredniej” Umowa 00001-6900-FA 1900484/13 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Bolesław Pieczyński, grudzień 2014 roku

Jaka jest główna przesłanka realizacji tego projektu Czy można zwiększyć dochody z prowadzonej produkcji rolnej w gospodarstwie ? Jaka jest główna przesłanka realizacji tego projektu PRZETWÓRSTWO PRODUKTÓW POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO (Działalność Mała Lokalna i Ograniczona) SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA produktów pochodzenia roślinnego SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA produktów pochodzenia zwierzęcego PRZETWÓRSTWO PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

Dlaczego jest to ważne dla naszego rolnictwa ? Dane GUS, 2013 – na podstawie spisu 2010 Ilość gospodarstw w POLSCE: 2012 rok - gospodarstwa powyżej 1 ha – 1 480 000 Ile przyjęto wniosków o płatności bezpośrednie w 2014 roku: – 1 353 200 Jak ta ilość (w %) wygląda na tle innych państw UE (27):

Dlaczego jest to ważne dla naszego rolnictwa ? Ile gospodarstw prowadzi produkcję towarową – zaopatruje rynek żywności w POLSCE: 1 480 000

OWOCE I WARZYWA – (czy mamy pogląd o czym mówimy) Czy jest to rynek, o który warto zabiegać i w nim uczestniczyć ? OWOCE_POLSKA – produkcja ok. 3,0 mln ton (ok. 7,5%) WARZYWA_POLSKA – produkcja ok. 6,0 mln ton (ok. 8,5%)

Grupy i Organizacje Producentów Owoców i Warzyw – rozmieszczenie w PL 6 GP 4 OP pomorskie 2 GP 1 OP warm-maz. 1 GP 0 OP zach-pom. 2 GP 1 OP podlaskie 21 GP 21 OP kuj-pom. 54 GP 41 OP mazowieckie 25 GP 22 OP wielkopolskie 1 GP 5 OP lubuskie 10 GP 9 OP łódzkie 9 GP 2 OP dolnośl. 14 GP 18 OP lubelskie 10 GP 6 OP święt. 3 GP 1 OP śląskie 6 GP 0 OP opolskie GP – 173 OP – 139 Ogółem – 312 Liczba członków GP= 2624 Liczna członków OP = 4652 Ogółem zrzeszonych producentów – 7276 3 GP 8 OP małopolskie 6 GP 0 OP podkarp.

Reakcja społeczeństwa na zmiany i innowacje Ilość towarowych gospodarstw ogrodniczych w Polsce (owoce + warzywa - powierzchnia powyżej 1 ha; uprawy pod osłonami - pow. 0,3 ha; pieczarki – pow. 200 m2 w 1 cyklu) = ok. 120 000 (gospodarstwa mniejsze – ok. 80,0 tys.) ZORGANIZOWANI W „GRUPACH” = ok. 7 276 (ok. 6%) 2 % Liderzy Wprowadzają obecnie na rynek ponad 26 % owoców i warzyw 60 % 10 % 20 % 8 % Innowatorzy Przejmujący szybko Przejmujący po pewnym czasie Przejmujący po dłuższym czasie Konserwatyści

PRODUKCJA ROLNA POLSKI 2012 rok

GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH Luty 2014 roku 70 73 130 419 77 87 75 43 36 27 15 34 19 OGÓŁEM – 1 384 GPR 31 %

Nie wszyscy nadążają za procesem zachodzących zmian JAK ZMIENIA SIĘ HANDEL POLSKA lata 90 - te Europa Zachodnia lata 40 -te 20 lat UE - 2004 2014 rok 40 lat 20 lat Bardzo szybki rozwój „SKOKOWY” Nie wszyscy nadążają za procesem zachodzących zmian

które kanały dystrybucji będą się rozwijały najszybciej ? JAKIE PERSPEKTYWY – które kanały dystrybucji będą się rozwijały najszybciej ? 2 EKSPANSJA HIPERMARKETÓW 3 EKSPANSJA DYSKONTÓW i SUPERMARKETÓW 5 ROZWÓJ E-HANDLU 1 Rozwój handlu tradycyjnego 4 ROZWÓJ SIECI MAŁOPOWIERZCHNIOWYCH P R O G N O Z A 1990 2000 2013 2020 DYNAMICZNY ROZWÓJ SIECI MAŁOPOWIERZCHNIOWYCH CORAZ WIĘKSZE ZNACZENIE „małych sklepów - wygodnych, praktycznych, osiedlowych” . Obok produktów o dobrej jakości i konkurencyjnej ceny, konsumenci najbardziej cenią sobie wygodę zakupów. TO SKLEPY SIECIOWE – np. ŻABKA CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE Źródło: Bank BGŻ Źródło: Bank BGŻ

Gdzie Europejczycy kupują żywność PROGNOZA na 2014 r. ok.60 % Jakie mają preferencje ? EUROPA ZACHODNIA : duże znaczenie marki - standardu Europa Północna – większe znaczenie supermarketów Europa Południowa – większe znaczenie handlu tradycyjnego

JAK TO JEST W POLSCE z zakupami żywności Ile razy średnio w ciągu roku konsumenci robią zakupy spożywcze Na tle Europy Zachodniej POLSKI KONSUMENT robi najczęściej zakupy spożywcze. Upodobanie do częstych zakupów wynika m. in. z rozdrobnienia handlu w latach 90-tych. Źródło: Europanel

DYSTRYBUCJA - jest o co walczyć !!! Producent Konsument Detalista 100 % 40 % Cena producenta 60 % Marże poza producentem Jak to wykorzystać, co zrobić aby uzyskać wyższą cenę za wytwarzane produkty, a może sprzedaż bezpośrednia ? CZY WYSTĘPUJĄ WŁAŚCIWE PROPORCJE ? 29 % 11% -nasze koszty Marże pośredników i detalisty Producent musi pokryć jeszcze koszty : przechowania, przygotowania, transportu Cena za surowiec 29 %

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE Nasz „PROJEKT” - CO ROBIMY - Szkolenie rolników: (chcą to robić, lub już to robią ????) I etap: 1 230 osób – 43 grupy (do 19 grudnia 2014) II etap: 1 770 osób – 59 grup (07.01 – 27.05.2015) Z kim to robimy: KONSORCJUM – Krajowa Rada Izb Rolniczych w Warszawie Nasz główny partner: 16 ośrodków doradztwa rolniczego CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

Ilość uczestników „w projekcie” - plan Ilość grup / liczba uczestników 10/300 4/120 4/240 5/150 7/210 12/360 3/90 8/240 Ogółem planujemy przeszkolić ok. 3 000 rolników KRiR – 3/120

Jaki program „SZKOLENIA” – 2 dni Jak to robić zgodnie z „obowiązującymi wymogami prawa”; Podstawy organizacyjne, techniczne i technologiczne; Jak działa rynek; Gdzie i jak możemy uzyskać wsparcie finansowe „naszej działalności”. WYKŁADY: 11 godzin WARSZTATY: 4 godziny ROBIMY z uczestnikami: soki wędliny sery mąkę CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

CENTRUM PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA W ZAKRESIE MAŁEGO PRZETWÓRSTWA Nasza „BAZA” Gdzie to robimy: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu, CENTRUM PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA W ZAKRESIE MAŁEGO PRZETWÓRSTWA CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

Linia do produkcji soków Nasza „BAZA” Linia do produkcji soków CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE Nasza „BAZA” Mała masarnia CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

Linia do przerobu mleka Nasza „BAZA” Linia do przerobu mleka CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE Nasza „BAZA” Linia do przerobu zbóż CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

PRZETWÓRSTWO MIĘSA – lokalne masarnie (czy mamy pogląd o czym mówimy) A jak wygląda opłacalność tradycyjnej produkcji ? PRODUKCJA W GOSPODARSTWIE PRZYKŁAD: przerabiamy 2 półtusze wieprzowe zakupione w ubojni, dokupujemy mięso wołowe i wszystkie dodatki. Nie liczymy pracy i amortyzacji 200 PLN Ile z tego może zostać rolnikowi w kieszeni ? 300 PLN 500 PLN 600 PLN 800 PLN PRZYCHODY: Szynka Schab wędzony Boczek wędzony Kaszanka Selceson Pasztetowa Kiełbasa Żeberka Nogi Kości KOSZTY: Półtusze – 2 po 40 kg Wołowina Kasza gryczana Kaszka manna Pieprz, czosnek, sól, liście laurowe, ziele ang. …… Jelita Energia, drewno, woda Opłaty targowiskowe, transport ok. 650 PLN

Dziękuję za uwagę