Szczególne uregulowania prawne Służbie Medycyny Pracy wynikające z Ustawy o Służbie Medycyny Pracy Ewa Lewczuk

Cel ustawy ochrona zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków związanych ze środowiskiem pracy i sposobem jej wykonywania właściwego sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi .

Jednostki organizacyjne 1) jednostki podstawowe:  ZOZ tworzone i utrzymywane w celu sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi,  lekarze wykonujący indywidualną praktykę lekarską lub wykonujący zawód w formie grupowej praktyki lekarskiej 2) wojewódzkie ośrodki medycyny pracy.

Inne jednostki jednostki badawczo-rozwojowe i jednostki organizacyjne uczelni medycznych, prowadzące działalność w dziedzinie medycyny pracy

Główne zadania SMP 1. sprawowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej a) wykonywanie badań wstępnych, okresowych i kontrolnych przewidzianych w Kodeksie pracy i orzecznictwo w tym zakresie b) ocenę możliwości wykonywania pracy lub pobierania nauki uwzględniającą stan zdrowia i zagrożenia występujące w miejscu pracy lub nauki, 2 prowadzenie działalności konsultacyjnej, diagnostycznej i orzeczniczej w zakresie patologii zawodowej,

3. wykonywanie szczepień ochronnych z uwagi na warunki pracy 4. monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących zaliczanych do grup ryzyka / przekroczenia NDS, młodociani, niepełnosprawni, ciężarne, kobiety w wieku rozrodczym, 5. wczesna diagnostyka chorób zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną pracą;

Realizacja zadań SMP Pracowników / Kodeks Pracy/; osób pozostających w stosunku służbowym; osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą; kandydatów i uczniów szkół ponadpodstawowych ,studentów,doktorantów którzy w trakcie nauki zawodu są narażeni na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia; osób wykonujących pracę podczas odbywania kary pozbawienia wolności w zakładach karnych, w aresztach śledczych .

Współpraca SMP z pracodawcami i ich organizacjami; z pracownikami i ich przedstawicielami/ np.zz/; z lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej; Z ZUS, KRUS i Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, z zespołami do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz Narodowym Funduszem Zdrowia; z PIP, PIS oraz innymi organami nadzoru i kontroli warunków pracy; z jednostkami badawczo-rozwojowymi, szkołami wyższymi oraz innymi organizacjami i instytucjami, których działalność służy ochronie zdrowia pracujących.

Profilaktyczna opieka SMP Ogół działań zapobiegających powstawaniu i szerzeniu się niekorzystnych skutków zdrowotnych, pośrednio lub bezpośrednio związanych z warunkami i sposobem wykonywania pracy

Opieka profilaktyczna Do wykonywania zadań SMP w zakresie przeprowadzania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych oraz sprawowania innych form profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy,uprawnieni są lekarze spełniający dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, określone w trybie art. 229 § 8 pkt 4 Kodeksu pracy.

Obowiązek opieki profilaktycznej spoczywa na: pracodawcach – w odniesieniu do pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą i pozostających w stosunku służbowym szkole lub szkole wyższej – w odniesieniu do kandydatów, uczniów, studentów, doktorantów; podmiocie zatrudniającym – w odniesieniu do odbywających karę pozbawienia wolności /aresztantów/

Współpraca z pracodawcami i pracownikami: polega w szczególności na: bieżącej wzajemnej wymianie informacji o zagrożeniach zdrowia występujących na stanowiskach pracy ; uczestniczeniu w inicjatywach prozdrowotnych na rzecz pracujących,zwłaszcza z zakresu promocji zdrowia;

Badania profilaktyczne 1. Zakres i częstotliwość badań określają wskazówki metodyczne będące załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 2. Lekarz może poszerzyć zakres i wyznaczyć krótszy termin następnego badania z uwagi na stan zdrowia badanego. 3. Badanie kończy się orzeczeniem lekarskim w 2-óch egzemplarzach dla badanego i pracodawcy o braku przeciwwskazań lub istnieniu przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. 4. Orzeczenie opiera się na badaniu stanu zdrowia pracownika i oceny zagrożenia na danym stanowisku dołączonego do skierowania na badania wystawionego przez pracodawcę. 6. badania profilaktyczne u osób narażonych na promieniowanie jonizujące mogą przeprowadzać lekarze profilaktycy z dodatkowymi kwalifikacjami po odbyciu specjalistycznego szkolenia w jednostce badawczo rozwojowej.

Profilaktyczna opieka na własny wniosek osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, z wyjątkiem osób wykonujących pracę nakładczą Rolnicy indywidualni, członkowie spółdzielni produkcji rolnej; byli pracownicy

Opieka profilaktyczna na własny wniosek Zainteresowani składają wniosek w wybranej podstawowej jednostce SMP Zakres opieki ustalają obie strony lecz lekarz powinien omówić indywidualne ryzyko zdrowotne i udzielić rady Świadczenie może być jednorazowe/ umowa ustna/ lub na czas określony /pisemna/ Badanie wykonuje się i wydaje orzeczenie na podstawie stanu zdrowia , oceny narażenia z zastosowaniem wskazówek metodycznych

Badania uczniów , studentów i kandydatów do szkół Mają na celu ocenę możliwości nauki ze względu na stan zdrowia w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne Skierowanie – placówka dydaktyczna /według wzoru/ z danymi o narażeniu Badanie lekarskie i ocena narażenia Wydanie orzeczenia- brak przeciwwskazań zdrowotnych lub istnienie przeciwwskazań/ według wzoru/ w 2 egzemplarzach: dla zainteresowanego i placówki dydaktycznej Możliwość odwołania w ciągu 7 dni, ponowne badanie w ciągu 14 dni w WOMP.

Choroba zawodowa - definicja 1 2 w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy ujęta w wykazie chorób zawodowych

ORZECZENIE LEKARSKIE O ROZPOZNANIU CHOROBY ZAWODOWEJ badanie lekarskie dokumentacja medyczna dokumentacja przebiegu zatrudnienia wraz z oceną narażenia zawodowego - karta oceny narażenia zawodowego

KTO PRZEPROWADZA OCENĘ NARAŻENIA: Ocena narażenia KTO PRZEPROWADZA OCENĘ NARAŻENIA: podejrzenie  lekarz zgłaszający (profilaktyk) rozpoznanie  lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej stwierdzenie  inspektor sanitarny (na podstawie dokumentacji lub bezpośrednio u pracodawcy)

CZYNNIKI UWZGLĘDNIANE W OCENIE: Ocena narażenia CZYNNIKI UWZGLĘDNIANE W OCENIE: Cz. chemiczne, fizyczne: rodzaj, wartość stężeń/natężeń, okres narażenia Cz. biologiczne: rodzaj, czas kontaktu, mechanizm działania i droga szerzenia się czynnika (bez konieczności określenia stężenia) Cz. uczulające: rodzaj, stwierdzenie kontaktu, obecność w środowisku pracy (surowce, półprodukty, wyroby; bez konieczności określenia stężenia) Sposób wykonywania pracy

ŹRÓDŁA INFORMACJI MEDYCZNEJ ORAZ O NARAŻENIU ZAWODOWYM lekarz profilaktyk lekarz POZ i inni pracodawca inspektor sanitarny (archiwum) pracownik

Współpraca z lekarzami POZ: Polega na wymianie informacji o stanie zdrowia pracujących objętych ich opieką,zwłaszcza o stanach chorobowych mogących mieć związek z zagrożeniami zawodowymi lub sposobem wykonywania pracy.

ORZECZNICTWO ZAWODOWE – związane z chorobami zawodowymi orzecznictwo związane ściśle z podejrzeniem i rozpoznaniem chorób zawodowych związane z orzecznictwem o zdolności do pracy w związku z chorobą zawodową (w oparciu o wytyczne wynikające z Ustawy o zaopatrzeniu rentowym i emerytalnym) orzecznictwo dla celów profilaktycznych czyli związane z profilaktyką zdrowotną w oparciu o wymagania zgodne z Kodeksem Pracy o zdolności do pracy na określonym stanowisku lub o istniejących przeciwwskazaniach do wykonywania pracy na określonym stanowisku ustalenie związku przyczynowego między zgonem a chorobą zawodową

Uprawnione specjalizacje lekarskie do orzekania w chorobach zawodowych 1.medycyna pracy,medycyna przemysłowa, medycyna morska i tropikalna, medycyna kolejowa, medycyna lotnicza i higiena pracy 2. specjaliści chorób zakaźnych i inwazyjnych tylko w zakresie chorób zakaźnych/ w przypadku gruźlicy- specjaliści pulmonolodzy i ftyzjatrzy/ 3.wszyscy lekarze zatrudnieni w szpitalu w przypadku hospitalizacji osoby z ostrymi objawami choroby zawodowej przede wszystkim ostrych zatruć

ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU CHOROBY ZAWODOWEJ – ETAPY podejrzenie rozpoznanie stwierdzenie

PODEJRZENIE/ROZPOZNANIE CHOROBY ZAWODOWEJ u pracownika u byłego pracownika – lecz nie później niż w ustalonym w wykazie okresie! lekarz profilaktyk lub inny lekarz badający pracownika (także stomatolog) lekarz weterynarii pracodawca pracownik

KOMU ZGŁASZA SIĘ PODEJRZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ ? właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu inspektorowi pracy na ustalonym formularzu jeśli zgłaszającym jest lekarz - zgłoszenie jest kopią skierowania na badanie do jednostki orzeczniczej

Formularze dla celów dokumentacji chorób zawodowych 1. zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej do PIP i PIS 2.skierowanie na badania lekarskie w celu rozpoznania choroby zawodowej i dla PIS 3.Karta oceny narażenia zawodowego 4. Orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej lub braku podstaw 5.Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw 6.Karta stwierdzenia choroby zawodowej 7. Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej

Jednostki orzekające o chorobie zawodowej UPRAWNIONE JEDNOSTKI ORZECZNICZE I STOPNIA: poradnie i oddziały chorób zawodowych WOMP-ów poradnie i kliniki chorób zawodowych AM przychodnie i oddziały chorób zakaźnych szczebla wojewódzkiego (choroby zakaźne i inwazyjne) oddziały szpitalne (tylko przy ostrych objawach choroby) II STOPNIA: przychodnie, oddziały i kliniki chorób zawodowych jednostek badawczo – rozwojowych w medycynie pracy (IMP w Łodzi i Sosnowcu) poradnie i kliniki chorób zakaźnych AM (choroby zakaźne i inwazyjne) Instytut Gruźlicy (gruźlica)

ORZECZENIE LEKARSKIE Jakie? Komu się wydaje? rozpoznanie choroby zawodowej brak podstaw do rozpoznania choroby zawodowej Inspektorowi Sanitarnemu pracownikowi  który może złożyć wniosek o ponowne badanie przez jednostkę odwoławczą (14 dni)

DECYZJA O STWIERDZENIU CHOROBY ZAWODOWEJ dokument prawny wydany przez Państwowego Inspektora Sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw do jej stwierdzenia DECYZJA jest przekazywana: pracownikowi pracodawcy jednostce orzeczniczej, która zgłosiła rozpoznanie inspektorowi pracy

Odwołanie odwołanie przysługuje każdej ze stron (pracownik – pracodawca) do Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zakończenie postępowania KARTA STWIERDZENIA CHOROBY ZAWODOWEJ KTO? KOMU? Inspektor Sanitarny w terminie 14 dni po uprawomocnieniu decyzji Instytutowi Medycyny Pracy w Łodzi oraz Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu (jeśli nie on wydał decyzję)

Zakończenie postępowania ustalenie uszczerbku na zdrowiu – Lekarz Orzecznik ZUS zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej  pracodawca do IMP w Łodzi

Badania kierowców i kandydatów na kierowców Do wydawania orzeczeń o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami uprawnieni są lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu, posiadający specjalizację z medycyny transportu lub chorób wewnętrznych i upoważnieni przez wojewodę po odbyciu szkolenia z zakresu przeprowadzania badań lekarskich kierowców i kandydatów na kierowcę zakończonego egzaminem. Szkolenie prowadzą jednostki badawczo-rozwojowe SMP lub upoważnione przez nie jednostki Szkolenie obejmuje: podstawy prawne orzecznictwa o zdolności do kierowania pojazdami, zasady orzecznictwa lekarskiego o zdolności do kierowania pojazdami, metodykę badania narządu wzroku , słuchu i równowagi, ocenę narządu ruchu, układu nerwowego i stanu psychicznego, wypadkowość drogową. Uprawniony lekarz zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji medycznej badanego w formie karty badania/wzór/, i przechowywania jej wraz z kopią orzeczenia.

Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela 1.O potrzebie i wymiarze urlopu orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego a.na podstawie badania lekarskiego, badań dodatkowych i dokumentacji b. dyrektor szkoły nie kieruje na badanie ale decyduje o terminie urlopu 2. Odwołanie wniesione za pośrednictwem LUZ rozpatruje placówka medycyny pracy – WOMP 3.Powrót do pracy po orzeczeniu przez LSMP

Prace wzbronione kobietom 1. Prace związane z wysiłkiem fizycznym, transportem ciężarów i wymuszoną pozycją ciała / powyżej ustalonej normy/ 2. Prace w mikroklimacie zimnym ,gorącym i zmiennym/ różnica> 15st.C/ 3. Prace w hałasie i drganiach/ powyżej ustalonej normy/ 4. Prace w polach elektromagnetycznych, promieniowania nadfioletowego,jonizującego i dla ciężarnych przy monitorach ekranowych />4godz dziennie/ 5. Prace w obniżonym lub podwyższonym ciśnieniu 6. Prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi/wzw,CV, HIV, ospa wietrzna, różyczka,toksoplazmoza,listerioza/ i chemicznymi. 7.Prace grożące urazami fizycznymi i psychicznymi

Prace wzbronione młodocianym Związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, transportem ciężarów i wymuszoną pozycją ciała W obciążającym mikroklimacie /temp >30stC, chłodnie, zamrażalnie, stały kontakt z wodą/ W nieodpowiednim oświetleniu W hałasie i drganiach Pod ziemią, poniżej poziomu gruntu ina wysokościach Zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu/ ubój zwierząt, produkcja alkoholu/ Ze względu na możliwość urazów , okaleczeń i powodowanie zagrożeń dla innych

Zatrudnianie niepełnosprawnych Orzekanie o niepełnosprawności przez Powiatowy lub Wojewódzki Zespół Orzekający, powoływane przez starostę lub wojewodę. Wyróżnia się 3 stopnie niepełnosprawności: -lekki/samodzielne funkcjonowanie/; -umiarkowany/ częściowa lub okresowa pomoc drugiej osoby/; - znaczny /stała lub długotrwała pomoc drugiej osoby/ Skład zespołu: przewodniczący- lekarz; członkowie-lekarze, psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi, pracownicy socjalni. Obecność zainteresowanego konieczna z wyjątkiem osób, których stan zdrowia na to nie pozwala/ konieczne wówczas orzeczenie lekarskie na podstawie badania w miejscu pobytu osoby niepełnosprawnej/ Wniosek o orzeczenie składa osoba niepełnosprawna lub jej przedstawiciel ustawowy lub za jej zgodą organizacje pomocy społecznej./ Ustawa 1997r/

Dziękuję za uwagę!