Wspólne gospodarstwo- podział obowiązków Czego maturzysta powinien nauczyć się na wcześniejszych etapach edukacji?- analiza podstawy programowej dla II, III i IV etapu.

Ważny cytat z tekstu podstawy „Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym, choć realizowane w dwóch różnych szkołach, tworzy programowo spójną całość i stanowi fundament wykształcenia…”

Wymagania ogólne I. Odbiór tekstu II etap- rozwija sprawność uważnego czytania, poznawania dzieł sztuki, rozpoznaje różne teksty kultury… III etap- rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacji, krytycznie ocenia… IV etap- rozumie teksty o skomplikowanej budowie, sensy ukryte, rozpoznaje funkcje tekstu i środki językowe służące ich realizacji

Wymagania ogólne II. Analiza i interpretacja tekstów kultury II etap- rozpoznaje konwencje gatunkowe, ma świadomość istnienia sensów ukrytych, poznaje różne dziedziny sztuki. III etap- doskonali sprawność analizy i interpretacji, poznaje konwencje i gatunki, zaczyna poznawać dzieła klasyczne... IV etap- stosuje pojęcia z poetyki, wykorzystuje wiedzę o kontekstach, poznaje fakty z historii literatury, dokonuje interpretacji porównawczej…

Wymagania ogólne III Tworzenie wypowiedzi II etap- dba o poprawność wypowiedzi zgodnej z celem, rozwija wiedzę o języku… III etap- zyskuje świadomość funkcji środków językowych, zdobywa wiedzę o odmianach polszczyzny, poznaje i tworzy coraz trudniejsze formy wypowiedzi… IV etap- buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności, stosuje zasady logiki i retoryki…

Wymagania szczegółowe I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie […] informacji Podział kompetencji w opanowaniu pojęć istotnych w tej części podstawy II etap III etap IV etap temat i myśl główna - sens całego tekstu nadawca i odbiorca Intencja wypowiedzi typ nadawcy i adresata prawda i fałsz fikcja i kłamstwo odpowiedzi właściwe i unikowe znaczenie dosłowne i przenośne fakt i opinia wiadomość i komentarz

Wymagania szczegółowe- tekst argumentacyjny II etap III etap IV etap Identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki i reklamowy Rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski; tworzy spójne wypowiedzi...rozprawka Stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje, hierarchizuje, selekcjonuje, podsumowuje, dobiera przykłady, przeprowadza wnioskowanie…

Wymagania szczegółowe- intencja wypowiedzi II etap III etap IV etap Wyszukuje informacje wyrażone wprost i pośrednio Rozpoznaje intencje wypowiedzi- APROBATĘ, DEZAPROBATĘ, NEGACJĘ, PROWOKACJĘ Dostrzega przejawy- AGRESJI, MANIPULACJI Rozpoznaje w tekście- UNIK, IRONIĘ, SUGESTIĘ, MANIPULACJĘ JĘZYKOWĄ

Wymagania szczegółowe- rozpoznanie gatunków II etap III etap IV etap Rozpoznaje: Zaproszenie Życzenia Gratulacje Zawiadomienie Ogłoszenie Instrukcja Przepis Rozróżnia: Artykuł Wywiad Reportaż Zna specyfikę tekstów: Artykułu Reportażu Felietonu Przemówienia Tekstu popularnonaukowego

Wymagania szczegółowe- organizacja tekstu II etap III etap IV etap Dostrzega relację miedzy częściami: TYTUŁ WSTĘP ROZWINIĘCIE ZAKOŃCZENIE AKAPITY Wskazuje: TEZĘ ARGUMENTY WNIOSKI Wyróżnia: KLUCZOWE POJĘCIA TWIERDZENIA

Wymagania szczegółowe- samokształcenie (SŁOWNIKI) II etap III etap IV etap ENCYKLOPEDIE, SŁOWNIKI: ORTOGRAFICZNY, JĘZYKA POLSKIEGO, WYRAZÓW BLISKOZNACZ-NYCH SŁOWNIKI: POPRAWNEJ POLSZCZYZNY, FRAZEOLOGI-CZNY, WYRAZÓW OBCYCH, TERMINÓW LIT. ETYMOLOGICZNY SYMBOLI

Wymagania szczegółowe- świadomość językowa (składnia) II etap III etap IV etap Podstawowe funkcje: PODMIOT, ORZECZENIE, DOPEŁNIENIE, PRZYDAWKA OKOLICZNIK Rozpoznaje i zna funkcję: ZDANIA POJEDYNCZEGO I ZŁOŻONEGO (współrzędne i podrzędne) RÓWNOWAŻNIK Rozpoznaje rodzaje i zna funkcje: PODMIOTÓW, ORZECZEŃ, PRZYDAWEK, DOPEŁNIEŃ OKOLICZNIKÓW Rozpoznaje rodzaje zdań: WSPÓŁRZĘDNYCH, PODRZĘDNYCH, RÓWNOWAŻNIKI, ZDANIA BEZPODMIOTOWE X

Wymagania szczegółowe- świadomość językowa (fleksja) II etap III etap IV etap Rozpoznaje: RZECZOWNIK, CZASOWNIK, PRZYMIOTNIK, PRZYSŁÓWEK, LICZEBNIK, ZAIMEK, PRZYIMEK, SPÓJNIK Rozpoznaje formy: Przypadków, liczb, rodzajów, osób i czasów. IMIESŁOWY PARTYKUŁY WYKRZYKNIKI CZASOWNIKI DOKONANE I NIEDOKONANE Odróżnia: TEMAT FLEKSYJNY, KOŃCÓWKĘ (rzecz.), TRYBY, STRONY (czas.) X

Wymagania szczegółowe- świadomość językowa (słowotwórstwo) II etap III etap IV etap X Rozpoznaje: TEMAT SŁOWOTWÓRCZY FORMANT FUNKCJĘ ZNACZENIOTWÓRCZĄ FORMANTÓW

Wymagania szczegółowe- świadomość językowa (stylistyka) II etap III etap IV etap X Rozpoznaje styl: POTOCZNY, URZĘDOWY ARTYSTYCZNY, NAUKOWY Rozpoznaje: cechy języka i kultury regionu Wskazuje i analizuje odmiany: TERYTORIALNE, ŚRODOWISKOWE, ZAWODOWE polszczyzny Rozpoznaje stylizacje: ARCHAIZACJĘ, DIALEKTYZACJĘ, KOLOKWIALIZACJĘ

Wymagania szczegółowe- świadomość językowa (słownictwo) II etap III etap IV etap X Rozpoznaje: WYRAZY WIELOZNACZNE, GWAROWE, NAUKOWE, ARCHAIZM, NEOLOGIZM, EUFEMIZM, WULGARYZM WYRAZ ZAPOŻYCZONY I RODZIMY Analizuje i definiuje znaczenie słów, Zna pojecie znaku i systemu znaków, Odróżnia słownictwo: EMOCJONALE, WARTOŚCIUJACE, NEUTRALNE, SWOBODNE, OFICJALNE

Wymagania szczegółowe- II Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (WSTĘPNE ROZPOZNANIE) II etap III etap IV etap WYRAŻA SWÓJ STOSUNEK DO POSTACI OKREŚLA PROBLEMATYKĘ UTWORU ROZPOZNAJE KONWENCJĘ LITERACKĄ

Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (ANALIZA) II etap III etap IV etap Omawia: AKCJĘ, WĄTKI, WYDARZENIA Przedstawia: TREŚCI W PORZADKU WYSTĘPOWANIA W TEKŚCIE, Omawia funkcje tytułu, motta, apostrofy, puenty, punktu kulminacyjnego Porównuje: UTWORY i FRAGMENTY (cechy wspólne i różne) Odróżnia: FIKCJĘ od RZECZYWISTO-ŚCI, REALIZM od FANTASTYKI Rozróżnia: NARRACJĘ PIERWSZOOSOBOWĄ I TRZECIOOSOBOWĄ Rozpoznaje sposoby kreowania świata: NARRACJA, FABUŁA, SYTUACJA LIRYCZNA, AKCJA

Wymagania szczegółowe- II Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (ŚRODKI STYLISTYCZNE) II etap III etap IV etap Rozpoznaje: PORÓWNANIE, PRZENOŚNIĘ, EPITET, WYRAZ DŹWIEKONAŚLA-DOWCZY, WERS, STROFĘ, RYM, RYTM, REFREN, WIERSZ BIAŁY Wskazuje funkcje: NEOLOGIZMÓW, ARCHAIZMÓW, ZDROBNIEŃ, ZGRUBIEŃ, METAFOR, POWTÓRZEŃ, PYTAŃ RETOR., + Poznane wcześniej OKSYMORONÓW, SYNEKDOCH, HIPERBOLI, ELIPS, PARALELIZMÓW oraz WERSYFIKACJI KOMPOZYCJI I GENOLOGII zastosowanej w utworze

Wymagania szczegółowe- II Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (rozpoznanie gatunku) II etap III etap IV etap Identyfikuje: OPOWIADANIE POWIEŚĆ BAŚŃ LEGENDĘ MIT BAJKĘ FRASZKĘ WIERSZ, PRZYSŁOWIE KOMIKS Identyfikuje i przypisuje do rodzaju literackiego: PRZYPOWIEŚĆ, PAMIĘTNIK, DZIENNIK, KOMEDIĘ, DRAMAT, TRAGEDIĘ, BALLADĘ, NOWELĘ, HYMN, POWIEŚĆ HIST. Wyróżnia odmiany literatury: OBYCZAJOWA, PRZYGODOWA, DETEKTYWISTYCZNA, S-F i FANTASY Przypisuje utwór do danej epoki historycznej i rozpoznaje cechy epoki w tekście.

Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (TEATR) II etap III etap IV etap Wyróżnia składniki: GRĘ AKTORSKĄ, REŻYSERIĘ, DEKORACJĘ, CHARAKTERYZACJĘ, KOSTIUM, REKWIZYT. Wskazuje elementy dramatu: AKT, SCENA, TEKST GŁÓWNY, TEKST POBOCZNY, MONOLOG, DIALOG X

Wymagania szczegółowe- II Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (FILM I TELEWIZJA i INNE) II etap III etap IV etap Wyróżnia składniki: SCENARIUSZ, REŻYSERIA, UJĘCIE, GRA AKTORSKA Wskazuje cechy: FILMU, PROGRAMU ROZRYWKOWEGO I INFORMACYJNEGO Znajduje w tekstach kultury popularnej nawiązania do tradycji. Wykazuje w analizie specyfikę różnych tekstów kultury: LITERATURA, FILM, TEATR, MUZYKA, SZTUKI PLASTYCZNE, ITP. Konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, filmowymi i teatralnymi (rozszerzenie)

Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (INTREPRETACJA) II etap III etap IV etap Odczytuje tekst na poziomie: dosłownym i przenośnym Objaśnia: MORAŁ BAJKI, PRZESŁANIE BAŚNI. Uwzględnia w interpretacji: KONTEKST BIOGRAFICZNY I HISTORYCZNY LITERACKI, KULTUROWY, FILOZOFICZNY, RELIGIJNY Śledzi motywy oraz odczytuje: ALEGORIE I SYMBOLE

Wymagania szczegółowe- II. ANALIZA I INTERPRETACJA (WARTOŚCIOWANIE) II etap III etap IV etap Odczytuje wartości: PRZYJAŹŃ i WROGOŚĆ, MIŁOŚĆ i NIENAWIŚĆ, PRAWDA i KŁASTWO, WIERNOŚĆ i ZDRADA PATRIOTYZM i NACJONALIZM, TOLERANCJA i NIETOLERANCJA, PIĘKNO i BRZYDOTA Dostrzega w utworach wartości : narodowe i uniwersalne oraz widzi związek wartościowania z językiem Dostrzega hierarchię wartości i rozumie pojecie konfliktu wartości.

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (formy gatunkowe) II etap III etap IV etap Tworzy wypowiedzi w formie: OPOWIADANIE Z DIALOGIEM (twórcze i odtwórcze) PAMIĘTNIK, DZIENNIK, LIST OFICJALNY, SPRAWOZDANIE, OPIS POSTACI, PRZEDMIOTU I KRAJOBRAZU, Tworzy wypowiedzi w formie: OPOWIADANIE (urozmaicone), OPIS SYTUACJI I PRZEŻYĆ, OPIS DZIEŁ SZTUKI, SPRAWOZDANIE (z lektury, filmu, spektaklu, zdarzenia), ROZPRAWKA ROZPRAWKI, RECENZJI, REFERATU, INTERPRETACJI UTWORU LITERACKIEGO, WYPOWIEDZI ARGUMENTACYJNEJ

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (formy gatunkowe) II etap III etap IV etap Tworzy wypowiedzi w formie: OGŁOSZENIE, ZAPROSZENIE, NOTATKA Stosuje zasady kompozycji i układ graficzny dostosowany do formy wypowiedzi. Stosuje akapity. Tworzy wypowiedzi w formie: PODANIE, ŻYCIORYS, CURICULLUM VITAE, LIST MOTYWACYJNY, DEDYKACJA, Dostosowuje styl do formy wypowiedzi Przestrzega spójności znaczeniowej i logicznej. W wypowiedzi argumentacyjnej: STAWIA TEZĘ, DOBIERA ARGUMENTY, HIERARCHIZUJE JE, PODSUMOWUJE, DOBIERA PRZYKŁADY.

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (OPERACJE NA TEKŚCIE) II etap III etap IV etap FORMUŁUJE PYTANIA DO TEKSTU, SPORZĄDZA PLAN ODTWÓRCZY (ramowy i szczegółowy) TWORZY PLAN TWÓRCZY WYPOWIEDZI, Wykonuje różne działania na tekście cudzym: STRESZCZA, PARAFRAZUJE, SPORZĄDZA KONSPEKT, CYTUJE.

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (KOMUNIKACJA) II etap III etap IV etap Dostosowuje wypowiedź do sytuacji komunikacyjnej: OFICJALNEJ i NIEOFICJALNEJ Rozróżnia: NORMĘ WZORCOWĄ i UŻYTKOWĄ, Posługuje się sprawnie: POLSZCZYZNĄ OFICJALNA I NIEOFICJALNĄ ORAZ SLANGIEM (zna jego granice) Zna pojęcie i elementy aktu komunikacji oraz omawia zmiany w modelu komunikacji językowej.

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA) II etap III etap IV etap Stosuje poprawnie: ZADANIA OZNAJMUJACE, PYTAJACE I ROZKAZUJĄCE. Przekształca: RÓWNOWAŻNIK NA ZDANIE, ZDANIE POJEDYNCZE NA ZŁOŻONE (i odwrotnie) RÓŻNE RODZAJE WYPOWIEDZEŃ (z poprawną interpunkcją-średnik) Przekształaca: MOWĘ ZALEŻNĄ NA NIEZALEŻNĄ, CZĘŚCI ZDANIA NA ZDANIA, STRONĘ BIERNĄ NA CZYNNĄ (i odwrotnie) Tworzy dłuższy tekst. Przygotowuje wypowiedź. Opracowuje redakcyjnie własny tekst.

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA) II etap III etap IV etap Stosuje poprawnie: FORMY GRAMATYCZNE, STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓWI PRZYSŁÓWKÓW, ZNAKI INTERPUNKCYJNE FORMY GRAMATYCZNE RZECZOWNIKÓW, CZASOWNIKÓW, IMIESŁOWÓW, PRZYMIOTNIKÓW, LICZEBNIKÓW, ZAIMKÓW oraz formy wyrazów w ZWIĄZKU ZGODY I RZĄDU X

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA) II etap III etap IV etap PISZE POPRAWNIE ORTOGRAFICZNIE (zna zasady wymiany głosek, różnice w pisowni głosek: MIĘKKICH i TWARDYCH, USTNYCH i NOSOWYCH, TWARDYCH i MIĘKKICH, DŹWIĘCZNYCH I BEZDŹWIĘCZNYCH X Dostrzega różnice fonetyczne wynikające ze zmian historycznych

Wymagania szczegółowe- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI (ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA) II etap III etap IV etap Operuje słownictwem z zakresu tematów: DOM, RODZINA, SZKOŁA, NAUKA, ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE, ŚRODOWISKO SPOŁECZNE ROZWÓJ PSYCHICZNY, MORALNY I FIZYCZNY, SPOŁECZEŃSTWO, KULTURA, REGION, POLSKA POLSKA, EUROPA, ŚWIAT, WSPÓŁCZESNOŚĆ, PRZESZŁOŚĆ, CYWILIZACJA, POLITYKA

TEKSTY KULTURY II etap III etap IV etap WYBRANE PRZEZ NAUCZYCIELA I UCZNIÓW CO NAJMNIEJ 4 POZYCJE W ROKU J.Kochanowski – treny, fraszki W.Szekspir- Romeo i Julia Molier- Skapiec/Świętoszek I.Krasicki- bajki A.Fredro- Zemsta A.Mickiewicz- ballada, Dziady cz.II, Redyta Ordona H.Sienkiewicz- Quo vadis/ Potop/Krzyżacy A.Kamiński- Kamienie na szaniec A. de Saint Exupery- Mały Książę BIBLIA J.Kochanowski- pieśni/treny/psalm A.Mickiewicz- Dziady cz. III, Pan Tadeusz B.Prus- Lalka S.Wyspiański- Wesele Bruno Schulz-opowiadanie W.Gombrowicz- Ferdydurke (fragmenty)