Pszczoły Wszystkie pszczołowate żywią się nektarem i pyłkiem kwiatowym. Pyłkiem karmią też swoje larwy. Jednocześnie zapylają, czyli przenoszą pyłek i umożliwiają roślinom zapłodnienie, a w rezultacie powstanie owocu. To właśnie pszczołowatym i ich pracy zawdzięczamy produkcję 1/3 żywności. Dzięki temu, że jest ich tak dużo i są tak różnorodne, mogą zapylać całą masę roślin i działać w różnych warunkach. Wczesną wiosną cała armia pszczół rusza do pracy – zapyla kwitnące sady, łany rzepaku i większość roślin będących surowcem do produkcji żywności. Według szacunków w naszej szerokości geograficznej rośliny owadopylne stanowią około 78 proc. gatunków. Bez udziału pszczół wiele gatunków roślin nie mogłoby się rozwijać lub ich uprawy dawałyby niewielkie plony.

Problemy wymierania pszczół Według szacunków ekspertów w Polsce co sekundę umiera aż 105 pszczół!  Pierwsze masowe wymieranie zaobserwowano w Stanach Zjednoczonych w latach 60. ubiegłego wieku.  W latach 2006–2007 w Ameryce Północnej wyginęła jedna trzecia wszystkich pszczół.  W 2008 roku kryzys dotarł do Europy.  W Polsce w niektórych regionach kraju nie przeżywa zimy 30% rodzin pszczelich. Dlaczego tak się dzieje?

Jak dotąd nikt nie potrafił wskazać dokładnej przyczyny, choć problem wymierających pszczół badają naukowcy z całego świata. Jest wiele teorii dotyczących wymierania pszczół, jednak żadna z nich nie została jednoznacznie potwierdzona. Najczęściej wymieniane czynniki wpływające na wymieranie pszczół to: skażenie środowiska prowadzące do obniżenia odporności pszczół; nieumiejętne stosowanie chemii w rolnictwie oraz neonikotynoidów, zwłaszcza w postaci zapraw nasiennych; warroza i inne choroby pszczół – zarówno grzybicze, jak i wirusowe; zmiany klimatyczne; transport pszczół na odległość tysięcy kilometrów w celu zapylania. Wspomina się także o rzekomych przyczynach, takich jak promieniowanie emitowane przez telefonię komórkową, które zakłóca system nawigacyjny pszczół, sprawiając, że nie mogą trafić z powrotem do ula. Neonikotynoidy– związki chemiczne klasyfikowane jako neuroaktywne insektycydy, chemicznie spokrewnione z nikotyną Warroza - choroba wywoływana przez roztocz Varroa destructor rozwijające się na czerwiu i dorosłych osobnikach pszczół miodnych.

Narodzina Pszczołowatych Na całym świecie do wielkiej i bardzo pożytecznej grupy pszczołowatych należy ponad 20 000 gatunków owadów. Krewni najlepiej nam znanej pszczoły miodnej żyją w Azji, Ameryce Północnej i Południowej, Afryce Północnej i w Europie.  Polskę zamieszkuje ponad 450 gatunków pszczołowatych, z których większość nie produkuje miodu. Wśród pszczołowatych są zarówno gatunki żyjące samotnie, jak i społecznie.

Trzmielowate W Polsce występuje ok. 30 gatunków trzmieli – wszystkie podlegają ochronie prawnej. Żyją w rodzinach liczących od kilkudziesięciu do kilkuset osobników.  Większość gatunków gnieździ się w ziemi lub tuż nad nią, wykorzystując opuszczone norki gryzoni lub szczeliny w murach. Niektóre gatunki trzmieli zakładają gniazda wyżej – w dziuplach drzew albo ptasich budkach.  W naszej strefie klimatycznej trzmiele zapylają ok. 400 gatunków roślin, przy czym niektóre mogą być zapylane prawie wyłącznie przez te owady.

Pszczoły Miodne Pszczoły miodne żyją w społeczeństwie, tzw. rodzinie pszczelej składającej się z matki, 15-60 tys. robotnic oraz od kilkuset do kilku tysięcy trutni.  Czynnikiem mocno zespalającym rodzinę pszczelą jest stała wymiana pokarmu, głównie cukrowego, która umożliwia rozprowadzanie między robotnicami feromonu, tzw. substancji matecznej produkowanej przez matkę, oraz wspólnie zasiedlane gniazdo, które posiada stały, charakterystyczny układ.  W gnieździe u dołu plastrów, w tzw. rodni, pszczoły wychowują czerw, powyżej składają zapasy pyłku i pierzgi. Zapasy miodu pszczoły magazynują w części nazywanej miodnią. Pierzgi - pokarm pszczół, który powstaje w wyniku fermentacji pyłku roślin owadopylnych albo wiatropylnych zbieranego przez pszczoły robotnice różnych gatunków pszczół.

Pszczoły dziko żyjące Pszczoły dziko żyjące to przeważnie gatunki prowadzące samotny tryb życia.  Gniazdują one przede wszystkim w ziemi, a także w pustych łodygach roślin, martwym drewnie, a nawet w opuszczonych muszlach ślimaków. Warto wymienić takie gatunki jak porobnica włochatka czy murarka ogrodowa, która – jak sama nazwa wskazuje – zamurowuje swoje gniazdo.  Dziko żyjące pszczoły są niezwykle pożyteczne w przydomowym ogrodzie, ponieważ zdobywając pokarm, odwiedzają rozmaite kwiaty i zapylają wiele różnych gatunków roślin, a przy tym są zupełnie nieagresywne.

Cechy charakterystyczne pszczoły miodnej

Matka Robotnica Truteń Rodzina Pszczela Matka Robotnica Truteń

Matka pszczela (królowa) Matka pszczela (zwana królową) - Matka pszczela rozwija się z jaja zapłodnionego i od czasu złożenia jaja do jej wygryzienia mija jedynie 16 dni. Jest to pszczoła która najdłużej żyje w rodzinie pszczelej. Jest odpowiedzialna za tworzenie się nowych pokoleń pszczół. Tylko matka może składać jaja z których rozwijają się pszczoły robotnice i trutnie. Z ciekawostek o matce pszczelej. Matka pszczela w kilka dni po tym jak się urodzi (wygryzie) wylatuje na jedyny w swoim życiu lot godowy - zwany Lotem Weselnym. W trakcie takiego lotu, matka udaje się do miejsca zwanego trutowiskiem i tam kopuluje z kilkunastoma trutniami.  Następnie wraca do ula z którego wyfrunęła i po kilku dniach zaczyna składać jaja. Warto tutaj nadmienić, że truteń po kopulacji natychmiast umiera.

Robotnica PSZCZOŁY ROBOTNICE (osobniki żeńskie) W rodzinie pszczelej występuje podział pszczół robotnic w zależności od ich wieku. Pszczoła robotnica rodzi się (wygryza) po 21 dniach od złożenia zapłodnionego jaja przez matkę pszczelą. Przez:   1-3 dni po wygryzieniu zajmuje się czyszczeniem i polerowaniem komórek w plastrze przygotowując je pod następne pokolenia pszczół od 3-6 dnia zajmują się karmieniem larw starszych od 7-14 dnia zajmują się karmieniem larw młodszych od 8-14 dnia zajmują się odbieraniem pyłku i nektaru od pszczół zbieraczek. Nektar  przerabiają na miód a pyłek jest magzynowany w komórkach, ubijany głową i taki pyłek nazywa się Pierzgą.  od 15-18 dnia zajmują się budową plastrów od 19-21 dnia zajmują się obroną gniazda Od 21 do końca swojego życia pracują jako zbieraczki Pszczoły umierają w większości z przepracowania w 5-6 tygodniu swojego życia.

Truteń Trutnie (osobniki męskie) Trutnie w ulu nie wykonują żadnej funkcji. Przemieszczają się leniwie po plastrach czekając aż zostaną nakarmione (same nie pobierają pokarmu). Jedyną rolę jaką pełnią jest unasiennienie matki w trakcie lotu weselnego.  Truteń rozwija się z niezapłodnionego jaja składanego przez matkę. Trutnie żyją w rodzinie pszczelej przez cały sezon. W jesieni nie są już w ulu potrzebne. W związku z tym pszczoły usuwają trutnie z ula. Jeśli jest jakiś osobnik bardzo namolny i nie chce dać się wypędzić wówczas dwie pszczoły robotnice wyrzucają trutnia z ula.

Różnice morfologiczne między osobnikami rodziny pszczelej

Gatunki Miodów Pszczelich

Miód mniszkowy powstaje z nektaru kwiatów mniszka pospolitego. Masowo kwitnie w maju, ale nektaruje dobrze tylko w czasie niemal upalnych dni. Barwa miodu jasno żółta, smak słodkomdły i zapach kwiatów mniszka pospolitego. Szybko krystalizuje Miód ten stosowany jest w chorobach wątroby i dróg żółciowych, chorobach reumatycznych, niedokrwistości, schorzeniach żołądka oraz stanach wyczerpania psychofizycznego. Miód ten doskonale przyśpiesza gojenie wszelkich ran.

Miód rzepakowy Produkują pszczoły z nektaru kwiatów rzepaku Roślina zakwita w maju i kwitnie około 40 dni. Jest mało apetyczny w smaku i zapachu . Krystalizuje bardzo szybko, bo nawet w kilka dni po miodobraniu, to sprawia największa zawartość naturalnej glukozy. Miód rzepakowy polecany jest dla osób cierpiących na choroby sercowe. Najlepszą odżywką dla mięśni jest glukoza, którą właśnie zawiera miód rzepakowy, serce jako mięsień pracuje bez przerwy. Ponieważ miód rzepakowy zawiera prawie wyłącznie cukry proste z przewagą glukozy jest łatwo przyswajalny przez wątrobę, a tym samym zwiększa jej możliwości detoksykacyjne. Ciekawostką jest to, że dodany do miodów pitnych wyczuwalny jest w smaku i zapachu nawet po 2 latach.

Miód Spadziowy W Polsce występują dwa gatunki miodów spadziowych; jest to tzw. spadź liściasta (pochodzi najczęściej z drzew lipy) oraz spadź iglasta. Są zbierane przez pszczoły z wydzielin pasożytujących na liściach tych drzew owadów: (mszyc lub czerwców), zmieszanych z wyciekającym – na skutek nakłucia owadów – sokiem komórkowym. Miody spadziowe zawierają dużo różnych substancji wspomagających leczenie w schorzeniach dróg oddechowych. Miód spadziowy jest najczęściej ciemny z odcieniem zielonkawym (w przypadku spadzi iglastej) lub ciemno żółtawym (w przypadku spadzi liściastej). Miody spadziowe z drzew liściastych mają specyficzny smak, który nie każdemu odpowiada, a z drzew iglastych – łagodny, lekko żywiczny.

Dziękuję za obejrzenie prezentacji ! Przygotował : Bartosz Porada