Drewno i materiały drewnopochodne Krzysztof Banaś

Materiały drewnopochodne Spis treści Gatunki drewna Materiały drewnopochodne Drewno w budownictwie

Gatunki drewna w Polsce Drewno można podzielić ze względu na ulistnienie liściaste, iglaste ze względu na występowanie twardzieli twardzielowe , beztwardzielowe oraz w zależności od twardości twarde, - miękkie Spis treści Osika

Osika Rozpierzchło naczyniowe, miękkie i lekkie, niezróżnicowane na biel i twardziel. Ma biały kolor z lekkim zielonkawym odcieniem. Promieni drzewnych nie można dostrzec gołym okiem, natomiast słoje przyrostu rocznego są widoczne we wszystkich 3 płaszczyznach, szczególnie po namoczeniu wodą. Drewno używane jest do wyrobu zapałek, celulozy, różnorodnych sprzętów gospodarstwa domowego. Jako materiał opałowy ma średnią wartość energetyczną. Spis treści Gatunki drewna Topola

Topola Topole są najszybciej rosnącymi drzewami w klimacie umiarkowanym. Występują na półkuli północnej. Można je spotkać w środowisku wilgotnym, w lasach nadrzecznych; głównie w lasach łęgowych oraz jako domieszkę w innych lasach liściastych. Preferują żyzną glebę. Są to równocześnie drzewa stosunkowo krótko żyjące. Długość życia większości gatunków zawiera się w przedziale 100-200 lat. Dostarczają miękkiego drewna używanego do produkcji celulozy, papieru, zapałek, lecz także korpusów gitar elektrycznych i bębnów. Spis treści Osika Świerk

Świerk W Polsce występuje świerk pospolity, głównie w górach na południu kraju oraz w północno-wschodniej części kraju. W górach bory świerkowe tworzą piętro regla górnego. Świerk silnie zacienia dno lasu. Ma tendencję do zakwaszania gleb, na których rośnie. Wyróżnia się wyjątkowo płytkim i rozległym systemem korzeniowym, wskutek czego jest podatny na wywroty (wiatrowały). Drewno świerkowe jest bardzo miękkie. Spis treści Topola Sosna

Sosna Większość gatunków sosen ma duże znaczenie w przemyśle drzewnym, budownictwie i meblarstwie. Drewno sosnowe jest łatwe w obróbce, sprężyste, o dobrej wytrzymałości mechanicznej. Niegdyś stosowane było jako materiał na słupy w energetyce, na stemple górnicze czy podkłady kolejowe. Powszechnie wykorzystywane jest w stolarstwie oraz do produkcji papieru, sklejki i wełny drzewnej. Drewno sosny zwyczajnej jest odpowiednie na okleiny wewnętrzne, na stolarkę okienną i drzwiową, podłogi lub meble. Spis treści Świerk Lipa

Lipa Są to drzewa dość długowieczne. Lipy często sadzone są w parkach, jako drzewa alejowe czy przy kościołach. Drewno cenne, miękkie, łatwe w obróbce, stosowane w rzeźbiarstwie, snycerstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych. Lipa jest cenną rośliną miododajną. Surowiec zielarski: Kwiatostan (lipa drobnolistna i lipa szerokolistna), do leczenia dawniej używano nie tylko kwiatów lecz również kory i liści. Kwiatostan zawiera ponad 20 flawonoidów, fitosterole, terpeny, garbniki, pektyny, olejek eteryczny, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminę C i PP. Działanie: Napar z kwiatów lipy działa napotnie i przeciwgorączkowo, moczopędnie, sokopędnie, uspokajająco oraz przeciwskurczowo. Łagodzi także kaszel. Spis treści Sosna Jodła

Jodła Drewno znajduje zastosowanie w stolarstwie, w budownictwie wodnym, górnictwie, do produkcji papieru, do wyrobu skrzynek, zabawek, instrumentów muzycznych. Charakterystyczne dla jodły są wzniesione pionowo szyszki żeńskie, które są osadzone na górnych gałęziach. Rozsypują się one po dojrzeniu w pierwszym roku. Spis treści Lipa Modrzew

Modrzew Modrzew często występuje w parkach jako drzewo ozdobne. Drewno modrzewiu jest miękkie. Drzewa osiągają wysokość do 80 m i posiadają szeroką koronę, która jest zbudowana z poziomo rosnących konarów. Należą one do najwyższych drzew w Polsce. Spis treści Jodła Olsza

Olsza W przemyśle do produkcji sklejki. Jest to doskonałe drewno w obróbce. W lutnictwie olszę nazywa się "olchą", jest to również potoczna nazwa rodzaju. Idealnie nadaje się do np. stworzenia afrykańskiego bębna djembe. Ma dobre właściwości akustyczne i dobrze się suszy (nie pęka). Stosowana w budowie korpusów gitar elektrycznych, przede wszystkim gitary Fendera. Drewno używane jest do budowy stępek łodzi i jachtów drewnianych. Olsza jest odpowiednim drzewem do zalesiania nieużytków o niskiej zawartości azotu w glebie. Spis treści Modrzew Brzoza

Brzoza Brzozy uprawiane są jako drzewa leśne (często jako tzw. przedplon przy zalesianiu). Drewno zwane czeczota, nie jest zbyt trwałe, ale posiada wysokie własności mechaniczne. Bardzo dobrze daje się obrabiać na tokarce do drewna. Pali się nawet mokra. Wykorzystywane jest w meblarstwie, przemyśle papierniczym oraz drzewnym. Jest średnio twarde, ciężkie. Wykonuje się z niego sklejki, wykładziny, meble, dawniej robiono z niego koła. Używane jest także do suchej destylacji i do produkcji węgla drzewnego. Kora – otrzymuje się z niej garbnik oraz dziegieć. Sok brzozy (pobrany wiosną), nazywany oskołą, zawiera dużo cukrów i stosuje się go do produkcji napoju, a także w kosmetyce do produkcji tzw. wody brzozowej. Spis treści Olsza Dąb

Dąb Drewno dębu stosunkowo ciężkie i twarde znajduje powszechne zastosowanie w stolarce wewnętrznej budowlanej, meblarstwie. Ze względu na swoją odporność na ścieranie doskonale nadaje się do wyrobu klepki podłogowej. Wyroby z dębiny z biegiem czasu ciemnieją w naturalny sposób od wody, a ze względu na zawartość garbników reagują łatwo ze środkami chemicznymi zwłaszcza farbami (sole, kwasy, zasady). Drewno dębowe ma tendencje do pękania przy dużych mrozach ze względu na duże naprężenia wewnętrzne, jest to drewno doskonałe na stolarkę wewnętrzną, lecz bardzo ryzykowne do stosowania zewnętrznego zwłaszcza okien i drzwi. Kora dębu zawiera dużą ilość taniny i od stuleci jest stosowana z powodzeniem w garbarstwie do wyprawiania skór. Spis treści Brzoza Klon

Klon Drzewa sadzone są dla pozyskania twardego, trwałego oraz elastycznego drewna. Do dziś w Kanadzie wykorzystuje się sok ściekający ze zranionych pni gatunków (klon cukrowy i klon srebrzysty) do produkcji syropu klonowego i cukru klonowego. Spis treści Dąb Buk

Buk Drewno wykorzystywane do produkcji instrumentów muzycznych, parkietu, mebli giętych itp. Niegdyś używane na panewki w łożyskach ślizgowych. Pyły drewna bukowego są rakotwórcze. Z nasion produkuje się olej. Spis treści Klon Robinia akacjowa

Robinia akacjowa Najcenniejszy gatunek robinii pod względem dekoracyjności i zapachu kwiatów. Sadzona bywa przeważnie w parkach i alejach. Jej ozdobnymi walorami są kwiaty, liście i kształt korony. Dobrze znosi cięcie, często też jej korona bywa zagęszczana i formowana przez systematyczne przycinanie. Kwiaty zawierają olejki eteryczne, kwasy organiczne, flawonoidy, sole mineralne, cukry, garbniki. Po wysmażeniu kwiaty można spożywać, np. w cieście naleśnikowym. Robinia akacjowa jest bardzo twardym drzewem. Spis treści Buk Grab

Grab Drewno grabu ma szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach rzemiosła. Ze względu na swoją zwartość, dużą twardość i odporność na ścieranie stosowane m.in. do wytwarzania elementów drewnianych narzędzi stolarskich. Drewna grabu używa się również do produkcji pałek perkusyjnych. Żywopłoty z przycinanych grabów były kiedyś w południowej Polsce powszechnie stosowane do grodzenia pól i sadów. Robinia akacjowa Spis treści

Materiały drewnopochodne Materiały, do których produkcji używa się odpadów, powstałych podczas uzyskiwania tarcicy (trociny, wióry, gałęzie drzew) oraz paździerzy. Materiały drewnopochodne nie pękają, nie mają sęków i innych wad drewna, są odporne na działanie grzybów i owadów, płyty mają dużą powierzchnię, którą można ekonomicznie wykorzystać, są tańsze od drewna, mają dobre właściwości izolacyjne. Dzięki swoim zaletom materiały drewnopochodne znalazły szerokie zastosowanie w przemyśle meblarskim, wykonuje się z nich np. szafy, biurka, regały, blaty stołów, budownictwie, wykorzystuje się np. do obkładania (obijania) konstrukcji ścian i dachu oraz ich izolacji, a także podłóg. Spis treści Sklejka

Materiały drewnopochodne Sklejka Sklejka materiał kompozytowy sklejony z krzyżujących się cienkich warstw drewna (obłogów). Zwykle składa się z nieparzystej liczby warstw. Sklejki wytwarza się z różnych gatunków drewna. Najczęściej z brzozy, olchy, sosny, rzadziej z buku lub z drzew egzotycznych. Wewnętrzne warstwy sklejki często są z innego, tańszego gatunku niż zewnętrzne. Ze względu na rodzaj zastosowanego w produkcji kleju wyróżnia się sklejki suchotrwałe i wodoodporne. Wodoodporność dotyczy tylko kleju, a nie całej sklejki, która jako produkt drewniany nie jest odporna na wodę. Sklejka daje się względnie łatwo modelować (wyginać) na gorąco, co pozwala na wytwarzanie kształtów przydatnych np. w meblarstwie. Dzięki temu, sklejka jest używana powszechnie do produkcji mebli domowych i biurowych. Jest też używana w budownictwie, do produkcji opakowań, w szkutnictwie. Spis treści Materiały drewnopochodne Płyta wiórowa

Płyta wiórowa materiał konstrukcyjny dla przemysłu meblarskiego i budownictwa wytworzony ze specjalnie przygotowanych wiórów drzewnych, sprasowanych z dodatkiem żywic przy użyciu ciśnienia i temperatury w płyty o różnych wymiarach, grubościach, ciężarze objętościowym i parametrach wytrzymałościowych. Występują w zależności od zapotrzebowania jako jedno- i wielowarstwowe (laminat), o podwyższonej wodo-, grzybo- i ognioodporności oraz powierzchniach porowatych lub gładkich, zagęszczonych pyłem drzewnym. Wióry do produkcji wytwarzane są ze zdrowego drewna drobnowymiarowego, odpadowego lub nie nadającego się do przerobu na lite deski. Spis treści Sklejka Płyta pilśniowa

Płyta pilśniowa Wyrób z drewna w postaci płyty wykonanej z rozwłóknionej tkanki drzewnej przez spilśnienie jej i uformowanie w odpowiedniej temperaturze i pod (normalnym lub zwiększonym) ciśnieniem. Naturalne właściwości adhezyjne zwiększa się przez dodanie kleju syntetycznego. Włókna ułożone są różnokierunkowo, co zapewnia płycie wyrównanie cech jakościowo-wytrzymałościowych niezależnie od kierunku działania obciążeń. Wskutek dużego nacisku i wysokiej temperatury prasowania struktura płyty jest silnie zwarta. Płyty mają zmienną grubość poczynając od 1,5 mm. Stosowane są w meblarstwie i budownictwie. Płyta wiórowa Spis treści

Drewno w budownictwie Gatunki iglaste najczęściej wykorzystywane w budownictwie stosowane są do wykonywania konstrukcji dachowych, stolarki budowlanej (okna, drzwi, schody itp.), desek podłogowych, sklejki itp.: Jodła – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew stuletnich. Drewno jest miękkie, o średniej wytrzymałości, giętkie i łupliwe. Ma sporo sęków, które wypadają z tarcicy. Modrzew – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 100–120 lat. W Polsce rzadko stosowane, jest najlepszym (z punktu widzenia techniki) i najtrwalszym gatunkiem drewna. Sosna– najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 80–120 lat. Drewno jest miękkie, łatwe w obróbce, sprężyste, o dobrej wytrzymałości mechanicznej. Świerk – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 80–120 lat. Drewno jest miękkie, o średniej wytrzymałości, sprężyste, trudne w obróbce (łatwo pęka, ma sporo sęków). Ze świerków rosnących w górach otrzymuje się lepsze drewno, niż z rosnących na nizinach. Spis treści

Drewno w budownictwie Gatunki liściaste najczęściej stosowane są do robót stolarskich, wykonywania podłóg i posadzek: Brzoza  – drewno o dobrych właściwościach mechanicznych i małej odporności na grzyby. Buk – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku około 110 lat. Drewno twarde, o dużej wytrzymałości, łatwe w obróbce. Często atakowane przez owady. Dąb – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku około 180 lat. Drewno jest twarde, ciężkie, o dobrych parametrach wytrzymałościowych, odporne na ścieranie. Bardzo dobre do wyrobu parkietów lub masywnych mebli (np. kredensów). Często atakowane przez owady. W wodzie z czasem czernieje, w wyniku reakcji chemicznych pomiędzy kwasem garbnikowym znajdującym się w drewnie, a solami żelaza występującymi w wodzie (niemniej jednak w wodzie jest trwalsze niż większość innych krajowych gatunków). Drewno łatwo pęka i paczy się. Spis treści

Drewno w budownictwie Grab – drewno o dobrych właściwościach mechanicznych, trudnościeralne, ciężkie, bardzo twarde. Jesion – drewno ciężkie, wytrzymałe i elastyczne. Po ścięciu łatwo je wygiąć. Zastosowane w warunkach suchych jest trwałe, w wilgotnych łatwo ulega zniszczeniu. Olsza czarna – drewno miękkie, łatwe w obróbce. Często atakowane przez owady. Mało odporne na zmienne warunki atmosferyczne. Przy stałym przebywaniu pod wodą trwałe, dzięki dużej zawartości garbników. Topola – jedyne drewno liściaste stosowane do wykonywania konstrukcji budowlanych, zwłaszcza na terenach bezleśnych. W Polsce raczej jako drzewo ozdobne, opałowe, stosowane też w celu osuszania terenu. Wiąz pospolity i brzost – drewno twarde, wytrzymałe, sprężyste. Parzone łatwo daje się wyginać. Trwałe na powietrzu i pod wodą. Spis treści