KODEKSY ETYCZNE Rodzaje i zasady projektowania Materiały dydaktyczne dla studentów Polsko-Czeskiej Wyższej Szkoły Biznesu i Sportu COLLEGIUM GLACENSE opr. dr Mariusz Opaliński

Przysięga Hipokratesa Przysięgam na Apollona lekarza, na Asklepiosa, Hygieje, i Panaceje oraz na wszystkich bogów i boginie, biorąc ich na świadków, że wedle mej możności i rozeznania będę dochowywał tej przysięgi i tych zobowiązań. Mistrza mego w tej sztuce będę szanował na równi z rodzicami, będę się dzielił z nim mieniem i na żądanie zaspokajał jego potrzeby: synów jego będę uważał za swoich braci i będę uczył ich swej sztuki, gdyby zapragnęli się w niej kształcić, bez wynagrodzenia i żadnego zobowiązania z ich strony; prawideł, wykładów i całej pozostałej nauki będę udzielał swym synom, synom swego mistrza oraz uczniom, wpisanym i związanym prawem lekarskim, poza tym nikomu innemu. Będę stosował zabiegi lecznicze wedle mych możności i rozeznania ku pożytkowi chorych, broniąc ich od uszczerbku i krzywdy. Nikomu, nawet na żądanie, nie dam śmiercionośnej trucizny, ani nikomu nie będę jej doradzał, podobnie też nie dam nigdy niewieście środka poronnego. W czystości i niewinności zachowam życie swoje i sztukę swoją. Nie będę operował chorych na kamicę, pozostawiając to ludziom zawodowo stosującym ten zabieg. Do jakiegokolwiek wejdę domu, wejdę doń dla pożytku chorych, nie po to, żeby świadomie wyrządzać krzywdę lub szkodzić w inny sposób, wolny od pożądań zmysłowych tak wobec niewiast jak i mężczyzn, wobec wolnych i niewolników. Cokolwiek bym podczas leczenia, czy poza nim, z życia ludzkiego ujrzał, czy usłyszał, czego nie należy na zewnątrz rozgłaszać, będę milczał, zachowując to w tajemnicy. Jeżeli dochowam tej przysięgi, i nie złamię jej, obym osiągnął pomyślność w życiu i pełnieniu tej sztuki, ciesząc się uznaniem ludzi po wszystkie czasy; jeżeli ją przekroczę i złamię, niech mnie los przeciwny dotknie.

Zawody zaufania publicznego Zawody, których pełnienie pozostaje w bezpośrednim związku z ochroną życia, zdrowia, bezpieczeństwa, wolności jednostkowych i zbiorowych Profesje, którym powierzona zostaje godność, czy szerzej - wprowadzanie nowych pokoleń do poszczególnych dziedzin kultury Zawody, z którymi związane są operacje na poruczonej własności

Definicja i podział kodeksów Kodeksy etyki są zbiorami norm postępowania, odnoszącymi się do rozmaitych zachowań różnych podmiotów w działalności gospodarczej, uprawianej na różnych poziomach Wyróżnić można kodeksy ogólne oraz kodeksy szczegółowe Kodeksy ogólne adresowane są do wszystkich, lub znaczącej części podmiotów zaangażowanych w działalność gospodarczą Kodeksy szczegółowe, w zależności od stopnia szczegółowości, normują działalność jednej firmy, jednego stowarzyszenia zawodowego, bądź grupy czy związku organizacji gospodarczych KODEKSY ETYKI Ogólne Szczegółowe wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą firma stowarzyszenie zawodowe grupa lub związek organizacji gospodarczych Zasady Global Compact Kodeks Etyki dla Przedsiębiorców Zasady Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW Kodeks Etyki Lekarskiej Zasady Dobrej Praktyki Bankowej Kodeks Etyki Reklamy Kodeks Etyki Polskiego Stowarzyszenia Public Relations

Potrzeba stosowania kodeksów ARGUMENTY ZA Kodeks etyki stanowi podstawę do rozwiązywania konfliktów wewnętrznych w organizacji, określając standardy sprawiedliwego traktowania wszystkich zatrudnionych Kodeksy zastępują indywidualne intuicje pracowników Kodeks etyki przyczynia się do budowania nowoczesnej kultury organizacyjnej wokół wspólnego systemu wartości Służy ochronie tych, których etyczne postępowanie spowodować może narażenie się przełożonym, współpracownikom i podwładnym ARGUMENTY PRZECIW Etyczny minimalizm – co nie jest zabronione, jest dozwolone Brak praktycznej możliwości skonstruowania „instrukcji operacyjnej” na każdą okazję Kodeksy zawierają zapisy, które uznać można za banalne, lub powielają zapisy prawne Kodeksy stanowią parawan, za którym znajdują schronienie wartości, z etyką mające niewiele wspólnego

Konstrukcja kodeksu etyki W części wstępnej kodeksu przedstawiane są podstawowe zasady, jakimi organizacja kieruje się w swym postępowaniu Część wstępna składa się zazwyczaj z adresu, podpisanego przez prezesa organizacji oraz preambuły Preambuły, jakimi opatrzone się niektóre kodeksy stanowią „wyznanie wiary", zwane czasem „filozofią" firmy Rozdziały, podrozdziały itp. poświęcone są poszczególnym zagadnieniom lub uporządkowane według zidentyfikowanych rodzajów interesariuszy firmy

Struktura interesariuszy organizacji

Sformułowania kodeksowe Treść kodeksu etyki L.p. Grupa oddziaływania Sformułowania kodeksowe 1 Akcjonariusze Właściciele Zarząd Zapewnienie efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa przez wypracowanie stosownego zysku Długofalowe istnienie firmy Stabilny przyrost dywidendy Płynność i samodzielność finansowa Otwartość na innowacje technologiczne Poszerzanie obszarów działania Informowanie właścicieli 2 Pracownicy Dobry i motywujący klimat pracy Jasny podział obowiązków i odpowiedzialności Bezpieczeństwo i higiena pracy Zapewnienie możliwości rozwoju zawodowego Zarządzanie przez stawianie celów i delegowanie uprawnień Wynagradzanie w zależności od uzyskiwanych rezultatów Informowanie pracowników 3 Dostawcy i klienci Dostarczanie produktów odpowiedniej jakości Orientacja na potrzeby klientów i ich wzorowe traktowanie w zakresie sprzedaży i obsługi posprzedażowej Gwarantowanie dostawcom terminowości regulowania zobowiązań i niezależności System informacji i porad dla klientów 4 Konkurencja Popieranie swobody prowadzenia działalności gospodarczej Akceptacja pozytywnych zasad konkurencji gospodarczej Wspieranie uczciwego współzawodnictwa przez podwyższanie jakości produktów i obniżanie ich cen 5 Otoczenie społeczne Troska o ochronę środowiska naturalnego oraz rozwój technologii ekologicznych Współpraca ze społeczeństwem danego kraju na rzecz polepszenia jakości życia Informowanie opinii publicznej 6 Państwo Lojalna współpraca z instytucjami publicznymi Rzetelne wywiązywanie się z obowiązków publicznych „Corporate Citizenship”

Skuteczność kodeksu Opracowanie kodeksu powinno być poprzedzone długim okresem badań i konsultacji społecznych ze wszystkimi, których dotyczy kodeks Kodeks nie może być narzucony przez zarząd Kodeks powinien być traktowany jako dobro przez wszystkich współtwórców Wprowadzenie kodeksu powinno być poparte programem szkolenia oraz treningami wrażliwości etycznej

Funkcje szkoleń etycznych Szkolenia etyczne rozwijają świadomość etyczną oraz zwracają uwagę na hipotetyczne konflikty moralne, związane z wykonywaną pracą Pomoc w identyfikacji etycznych aspektów decyzji podejmowanych w biznesie Uświadomienie, że: wizerunek firmy kształtowany jest przez zachowanie pracowników naginanie kryteriów etycznych prowadzi do nieetycznych zachowań działanie jest nieetyczne także wówczas, gdy nie zostanie to ujawnione firma ponosi odpowiedzialność za nieetyczne zachowania pracowników

Przeciwdziałanie korupcji Zasady Global Compact Prawa człowieka Popieranie i przestrzeganie praw człowieka przyjętych przez społeczność między-narodową. Eliminacja wszelkich przypadków łamania praw człowieka przez firmę. Standardy pracy Poszanowanie wolności stowarzyszania się i przyznanie prawa do prowadzenia negocjacji zbiorowych. Eliminacja wszystkich form pracy przymusowej. Zniesienie wykonywania pracy przez dzieci. Przeciwdziałanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia i w wykonywaniu zawodów. Środowisko naturalne Popieranie prewencyjnego podejścia do kwestii związanych z ochroną środowiska. Podejmowanie inicjatyw mających na celu promowanie postawy odpowiedzialności wobec środowiska naturalnego. Popieranie rozwoju, stosowania i rozpowszechniania przyjaznych środowisku technologii. Przeciwdziałanie korupcji Przeciwdziałanie korupcji we wszystkich formach, w tym wymuszeniom i łapówkarstwu.

Podsumowanie Kodeksy etyki są zbiorami norm określających pożądane społecznie zachowania przedstawicieli zawodów zaufania publicznego Kodeksy można podzielić na ogólne i szczegółowe Kodeksy ogólne odnoszą się do wszystkich podmiotów danej gałęzi działalności, natomiast kodeksy szczegółowe konstruowane są przez poszczególne firmy Celem kodeksu etycznego jest promowanie zachowań pozytywnych oraz określanie zobowiązań organizacji wobec jej interesariuszy Opracowanie kodeksu powinno być poprzedzone konsultacjami społecznymi Wprowadzenie kodeksu w życie należy wspierać odpowiednimi szkoleniami i treningami wrażliwości etycznej