W stronę osobowego wzrostu A. Maslow C.Rogers Źródła: Perspektywa holistyczna i organizmiczna (K. Goldstein (1940). A. Angyal, 1960). Holizm - Jedność podmiotu i jego otoczenia. Elementy środowiska wewnętrzego i zewnętrznego nabierają znaczenia w relacji z innymi i w stosunku do całości. Organizm jako całość (bez podziału na ciało i psyche) dąży do samoaktualizacji (główny motyw i zasada organizacji) (Goldstein) Tendencje kierunkowe (Angyal): dążenie do autonomii (zachowanie eksploracyjne, rozwój, panowanie nad otoczeniem) Dążenie do homonomii - dążenie do przystosowania, uczestnictwa, przynależności do innych, grupy, systemu.

Główne tezy: · Zdrowy organizm wyposażony jest w naturalne mechanizmy samorozwoju i samoregulacji. ·  Samoaktualizacja i rozwój (nie rozładowanie napięcia) jest silą dynamizującą i ukierunkowującą zachowanie. Wszystkie potrzeby są przejawami wiodącego motywu - realizacji siebie · Organizm należy rozumieć jako system i ujmować całościowo (holizm). Badać intensywnie (nie ekstensywnie) jednostkę jako całość (nie tylko wybrane funkcje). · Pojęcie energii – p o z y t y w n a prożyciowa siła

Poza bezpieczeństwem i zaspokojeniem braku - A. Maslow Motywacja deficytu i wzrostu Samoaktua-lizacji metapotrzeby Własnej wartości i godności Potrzeby podstawowe (motywacja braku) Przynależności i miłości Bezpieczeństwa Potrzeby fizjologiczne

Jak pojmuje się osobowość? a.„Ustrukturalizowany, zorganizowany zbiór pozornie różnych, specyficznych jakości (zachowań, myśli, impulsów, postrzeżeń, itd., o wspólnym mianowniku, tzn. o podobnym znaczeniu dynamicznym, funkcji, celu” (Maslow 1990) b. Proces realizowania potencjału w kierunku stawania się osobą (proces samorealizacji).

Syndrom osobowości Syndromy są efektem stylu spełniania potrzeb (szacunku, bezpieczeństwa), zakotwiczonym w przeszłości i konfrontowanym z bieżącymi problemami. Wchodzące w skład zbioru (syndromu) reakcje mogą różnić się formą i treścią, ale mają to samo znaczenie funkcjonalne. Pełny rozwój osobowości wymaga wyjścia poza motywy deficytu.

Osobowość dojrzała Samoaktualizacja dokonuje się przez realizację wartości istnienia -metawartości (prawda, dobro, piękno, jedność, doskonałość, sprawiedliwość itd.) Metapatologie (egoizm, dezintegracja depresja,) Deprywacja metawartości Kryteria dojrzałości (samorealizacji): Samoakceptacja, spontaniczność, nastawienie zadaniowe, autonomia,doświadczenia mistyczne,poczucie wspólnoty, bliskie, ważne więzi interpersonalne, potrzeba prywatności, tolerancyjność, poczucie humoru,kreatywność, poczucie moralności, etyki (por. Hall, Lindzey, Campbell, 2004),

W poszukiwaniu własnego Ja - C. ROGERS Teza: Człowiek posiada wrodzony, biologiczny program rozwojowy Kluczowe pojęcia: -D o ś w i a d c z e n i e – wszystko co dzieje się wewnątrz organizmu i (choćby potencjalnie) dostępne jest świadomości (symbolizacji). Pamięć przeszłych doświadczeń i ich wpływ na percepcję znaczenia sytuacji. -Całość doświadczenia - pole f e n o m e n o l o g i c z n e -S u b c e p c ja – proces podświadomego spostrzegania doświadczeń. -S a m o a k t u a l i z a c j a Rogers: Narzucone warunki akcep .

Samoaktualizacja Motyw samoaktualizacji organizmu – wrodzony system motywacyjny -System działa za pośrednictwem „wewnętrznego ośrodka oceniającego” (tzw. organizmiczna mądrość), który umożliwia wartościowanie doświadczeń pod kątem ich wartości dla samourzeczywistnienia. Motyw samourzeczywistnienia Ja – aktualizuje się wraz z wyodrębnieniem Ja Warunki konieczne A k c e p t a c j a warunkowa i bezwarunkowa - E m p a t i a - wejście w świat uczuć innego człowieka .

Przejawy działania wewnętrznego programu rozwojowego Otwartość na sygnały sensoryczno-emocjonalne z organizmu. Dążenie do redukcji napięć, zaspakajanie potrzeb, poszukiwanie wrażeń Naturalna tendencja do podejmowania bolesnych (czasem) prób rozwojowych, do eksploracji otoczenia. Realizując tendencje do samoaktualizacji organizmu dziecko wchodzi w relacje z otoczeniem. Doświadczenie to jest wartościowane jako dobre i złe System działa sprawnie w warunkach bezwarunkowej akceptacji

Aktualizacja JA W interakcji z otoczeniem z ogólnej tendencji do samoaktualizacji wyodrębnia się doświadczenie związane z Ja i motyw samoaktualizacji Ja. Jest to tendencja do urzeczywistniania tych aspektów doświadczenia, które dotyczą własnego self. Ja jest podsystemem motywacyjnym ogólnej tendencji do samorealizacji. Składa się nań: ·  Potrzeba uznania w oczach innych – p. a k c e p t a c ji. ·   Potrzeba samoposzanowania s a m o a k c e p t a c j i Potrzeby te mogą rodzić konflikt i skłaniać do realizacji celów sprzecznych z tendencją do samourzeczywistnienia organizmu.

Warunki samorealizacji a niespójność Ja Spójność Ja z doświadczeniem. Niespójność Doświadczenie oceniane zgodnie z organizmicznym procesem wartościowania Doświadczenie oceniane zgodnie z warunkami akceptacji Akceptacja bezwarunkowa Akceptacja przy spełnieniu określonych warunków Potrzeba samoakceptacji Potrzeba akceptacji self Tendencja do samoaktualizacji

Fenomenologiczna koncepcja Ja Pojęcie Ja - zorganizowana spójna całość złożona ze spostrzeganych własności Ja, relacji Ja-Inni i wartości przypisywanych tym spostrzeżeniom. Koncepcja Ja (self concept) - uświadomione doświadczenia na temat siebie. Samoocena - Ja realne a Ja idealne Zaburzone funkcjonowanie - znaczne rozbieżności między: - polem fenomenologicznym a polem świadomości - między doświadczeniem organizmu i warunkami akceptacji - między Ja realnym i Ja idealnym

Osoba funkcjonująca w pełni Otwartość na doświadczenie, zaufanie własnemu organizmowi (własnym doznaniom, uczuciom, intuicji...) Wewnętrzne umiejscowienie wartościowania Stopniowe różnicowanie źródeł wartościowania „Bycie procesem”- stawanie się Przeżywanie w pełni teraźniejszości („tu i teraz”) Hall, Lindzey, Campbell, Teorie.....

Osobowość – droga do autonomii - E. Berne Strukturalny model Ja - zbiór doświadczeń adaptacyjnych w relacjach z osobami znaczącymi (treści skryptu/scenariusza psychologicznego) R2 R1 R2 R2 Scenariusz – system przyzwoleń, zakazów, nakazów rodzicielskch i dziecięcych wczesnych „decyzji” – będących podstawą sposobu spostrzegania rzeczywistości i reagowania na nią. R2 R1 R1 R2 R1 R1 D2 Zakazy – na ogół niewerbalny przekaz blokujący naturalną ekspresję rozwojowych tendencji dziecka Nakazy i programy– wymagania rodziców wobec dziecka (warunkowo uchylające zakazy). „Decyzje” – dziecięce „interpretacje” przekazów (Goulding. M. Goulding R.) R1 D1 Dz1

Funkcjonalny model Ja Funkcjonalny model Ja – ekspresja doświadczeń w postaci myśli, uczuć i odpowiadających im zachowań („stany Ja”) RN RO RN – normy,granice bepieczeństwo (+/-) RO – zaspakajanie potrzeb, wspieranie, kojenie,(+/-) D D - Myślenie i działanie „tu i teraz” oparte na kryterium realizmu, użyteczności. DzS – spontaniczna reaktywność na S, ekspresja wrodzonych potrzeb i emocji Dz S DzPU DzPU – adaptacja przez uleganie, Dz PZ - Adapatacja przez bunt Dz PZ

Kryteria dojrzałości i integracji osobowości 1. Przewaga pozytywnych aspektów funkcjonalnych Ja ( jako wynik podstawowej akceptacji Ja i Innych (Postawa +/+) 2. Harmonijne obsadzenie energią stanów Ja (potencjalna aktywność) 3. Wyraźne, ale elastyczne granice między stanami Ja (brak konfuzji, dostępność, adekwatność). 4. Gotowość do dialogu intrapsychicznego (między stanami Ja) 5. Wolność od ograniczających przekazów skryptowych. 6. Otwarta komunikacja interpersonalna (z wykorzystaniem wszystkich stanów Ja) 7. Zdolność do intymności w relacjach z sobą i z innymi. Berne E. Dzień dobry i co dalej, W co grają ludzie?