czyli jak mówić bez oskarżenia Komunikaty typu „ja”

Rodzaje komunikatów Istnieją dwa rodzaje komunikatów: komunikat typu „ty” oraz komunikat typu „ja”. Obydwa służą do wyrażania naszych zastrzeżeń w związku z zachowaniem drugiej osoby. Jednakże ten pierwszy skupia się na zachowaniach drugiej osoby, jest oskarżycielski oraz powoduje ocenianie i etykietowanie partnera.

Komunikat typu „ja” Głównym celem komunikatu „ja” jest mówienie o tym, co nas boli i jakie są nasze uczucia. Dobry komunikat typu „ja” powinien zawierać m. in. nieobwiniający opis zachowania adwersarza a nie jego ocenę, etykietę czy analizę zachowania. (zdarza się, że źle zastosowany komunikat „ja” jest jedynie upustem złości na kogoś np.: jestem ,niezadowolona gdy zachowujesz się jak łobuz. Gniewam się na Ciebie, kiedy tak się zachowujesz. Nie podoba mi się ten bałagan w Twoim pokoju- mylne jest tu „ja” ponieważ w istocie winą obarczone jest w tej wypowiedzi dziecko, które słyszy, że jest złe bo spowodowało złość dorosłego)

Struktura Komunikatu typu JA Komunikat „Ja” składa się z 4 składników: 1 Wyrażanie swoich uczuć i emocji (jestem zły/szczęśliwy/smutny/rozczarowany) 2. Opis faktów do których się odnosimy – opis konkretnego zachowania, które wzbudziło w nas wcześniej wymienione uczucia, bez oceny, bez etykietek, tylko konkrety. 3. Wyrażenie swoich potrzeb – czyli wyjaśnienie co w tej sytuacji spowodowało, że tak się poczuliśmy 4. Przekazanie swoich oczekiwań – czyli zwykła prośba o konkretne zachowanie w przyszłości  

Łatwo te 4 punkty zawrzemy trzymając się prostej konstrukcji zdania: Czuję … (wyrażenie swoich emocji) … Kiedy Ty …. (opis sytuacji oparty na faktach) … Ponieważ … (wyrażenie swojej potrzeby, wyjaśnienie) … Chcę … (oczekiwania na przyszłość)

Stosowanie tego rodzaju komunikatów pozwala uniknąć oskarżania i eskalacji konfliktów. Przechodzimy od oceniania i zrzucania winy na drugą osobę do wyrażania swoich emocji i brania za nie odpowiedzialności. Nie dajemy też przestrzeni na to, by druga osoba broniąc się lub atakując nas powiedziała „nieprawda”. Jeśli mówię, że coś czuję, taki argument staje się absurdalny.

Na początku natraficie na trudności, nie zrażajcie się, ćwiczcie, to się opłaci . Prezentację przygotowała: mgr Małgorzata Paczkowska Pedagog szkolny