Geneza i przebieg integracji europejskiej Michał Jasiulewicz Geneza i przebieg integracji europejskiej

Przesłanki powstania i rozwój Wspólnot Europejskich Charakterystyczna cecha rozwoju gospodarki światowej w drugiej połowie XXw. tendencja do międzynarodowej integracji Formy integracji: strefa wolnego handlu unia celna wspólny rynek unia ekonomiczna pełna integracja ekonomiczna Integracja zachodnioeuropejska: UE – najbardziej zaawansowana forma integracji gospodarczej Kraje członkowskie UE: 1958r. – Belgia, Holandia, Luxemburg, Francja, Niemcy, Włochy – założyciele 1973r. – Dania, Irlandia, Wlk.Brytania 1981r. – Grecja 1986r. – Hiszpania, Portugalia 1995r. – Austria, Finlandia, Szwecja 2004r. – Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Węgry, Malta, Cypr, Słowenia 2007r. – przewidywane stowarzyszenie: Bułgaria, Rumunia

Traktat Paryski (18.04.1951r.) Europejska Wspólnota Węgla i Stali (na 50 lat). Było to urzeczywistnienie idei zawartych w planie Schumana (twórca idei: Jean Monnet - Minister Spraw Zagranicznych) – deklaracja z 1950r. - rozwój powojennej Europy na zasadzie pokojowej współpracy wszystkich krajów europejskich - podstawą miało być porozumienie RFN i Francji w sprawie integracji głównych gałęzi gospodarki: przemysłu węglowego, hutniczego, stalowego - tak powstałe porozumienie integracyjne miało być otwarte dla innych krajów aprobujących tą ideę Po ratyfikacji traktatu Paryskiego przez 6 sygnatariuszy – postanowienia weszły w życie w VII.1952r., a pełną działalność Wspólnota rozpoczęła w II.1958r. Główne zadania EWW i S: - utworzenie wspólnego rynku surowców oraz produktów przemysłu węglowego i stalowego państw członkowskich oddziaływanie na kształtowanie się cen produktów przemysłu węglowego i stalowego oddziaływanie na poprawę warunków pracy i życia pracowników tych gałęzi modernizacja integrowanych gałęzi przemysłu przeciwdziałanie protekcjonizmowi narodowemu

25.03.1957r. Traktat Rzymski – Europejska Wspólnota Gospodarcza (rozszerzenie zakresu integracji – te same kraje podpisały – 6 ) Przewidywano utworzenie: - unii celnej - wspólnego rynku (dalsza perspektywa) - wspólna polityka: handlowa, rolna, transportowa Korzyści (ekonomiczne): - przyspieszenie rozwoju gospodarczego - podwyższenie stopy życiowej ludności Cele pozytywne efektów integracji: - ułatwienie wymiany handlowej - poprawa alokacji i wykorzystania zasobów - korzyści ze specjalizacji i powiększania rynku - korzyści skali - likwidacja luki technologicznej i organizacyjnej: EWG i USA - rozszerzenie rynku zbytu zwiększenie inwestycji i skali produkcji konkurencyjnie, nowoczesne metody produkcji – przesłanki polityczne (obawa przed rozprzestrzenianiem się idei socjalistycznych) – dążenie Europy Zachodniej do zwiększenie znaczenie EWG w świecie Na mocy Traktatu Rzymskiego utworzono: Europejską Wspólnotę Energii Atomowej tzw. Euratom (te same kraje – EWG) - rozwijanie badań w dziedzinie atomistyki, upowszechnianie rezultatów - rozwijanie współpracy z innymi krajami - utworzenie wspólnego rynku materiałów nuklearnych, kapitału, siły roboczej

16.02.1978r. – przyjęto nazwę na mocy decyzji Parlamentu Europejskiego - Wspólnoty Europejskie (obejmując: EWW i S, EWG Euratom Wcześnie powołano instytucje dla 3 wspólnot: (dążenie do jednolitej struktury instytucjonalnej integrującej się Europy) - 1958 Trybunał Sprawiedliwości i Zgromadzenia Parlamentarne - 1967 Rada Wspólnot Europejskich i Komisja Wspólnot Europejskich - 1977 Trybunał Rewidentów Księgowych Warunki ubiegania się o członkostwo w EWG: - leżeć w Europie - mieć ustrój demokratyczny - zaakceptować polityczne i ekonomiczne cele Wspólnot Europejskich Kryteria te zostały potwierdzone i uściślone w 1993r. W Kopenhadze na szczycie Rady Europejskiej w kontekście dążeń krajów postkomunistycznych do uzyskania członkostwa w organizacji Do 1989r. (polityczny przełom w Polsce) Polska nie miała możliwości nawiązania bliżej współpracy ze Wspólnotą Europejską Przynależność Polski do RWPG - w 1989r. podpisała Polska umowę handlową z EWG a później w 1991r. Wszczęcie negocjacji w sprawie Układu o stowarzyszeniu – podpisany w XII.1991r.

Proces integracji europejskiej: 1950r.(9.05.) Deklaracja Schumana (dla upamiętnienia UE corocznie obchodzi w tym dniu święto) 1951 (18.04.) Podpisanie traktatu paryskiego ustanawiajacego Europejską wspólnotę Węgla i Stali (6 krajów) 1957 (25.03.) Podpisanie traktatu rzymskiego powołującego: Europejską wspólnotę gospodarczą i Euratom 1958 (01.01.) Wejście w życie postanowień traktatu rzymskiego 1965 (18.04.) Podpisanie traktatu w sprawie utworzenia wspólnej Komisji i Rady 1967 (01.07.) Wejście w życie postanowień dotyczących wspólnych instytucji Wspólnot Europejskich: Komisji i Rady 1968 (01.07.) Zniesienie opłat celnych wewnątrz Wspólnot na produkty przemysłowe i wprowadzenie w życie zewnętrznej taryfy celnej dla krajów trzecich 1970 (22.04.) Podjęcie decyzji o finansowaniu Wspólnot z własnych zasobów 1972 (24.04.) Utworzenie tzw. „węża walutowego” polegającego na ograniczeniu do ± 2,25% zakresu wahań walut do dolara

- 1973 (01.01.) Pierwsze rozszerzenie składu Wspólnot o nowe kraje : Dania, Irlandia, Wielka Brytania 1974 (9-10.12.) Utworzenie Rady Europejskiej (szefowie rządów) Utworzenie Europejskiego Funduszu Regionalnego 1979 (13.03.) Rozpoczyna działalność: Europejski System Walutowy 7 - 10.06. Pierwsze powszechne i bezpośrednie wybory do : Parlamentu Europejskiego 1981 (01.01.) Drugie rozszerzenie Wspólnot : Grecja 1984 (14-17.06.) II Wybory do Parlamentu Europejskiego 1985 (2-4.12.) Porozumienie w trakcie spotkania Rady Europejskiej w Luksemburgu dotyczące treści Jednolitego Aktu Europejskiego stanowiącego podstawę prawną utworzenia - jednolitego rynku europejskiego 1986 (01.01.) Trzecie rozszerzenie Wspólnot : Hiszpania, Portugalia 17 - 18.02. Podpisanie w Luksemburgu Jednolitego Aktu Europejskiego 1987 (01.07.) Wejście w życie postanowień : Jednolitego Aktu Europejskiego

- 1989 (18.06.) III Wybory do Parlamentu Europejskiego 1991 (9-10.12.) Rada Europejska obradująca w Maastricht uzgadnia porozumienie w sprawie ustanowienia Unii Europejskiej 1992 (07.02.) Podpisanie traktatu z Maastricht o UE 1994 (01.01.) Rozpoczyna działalność Europejski Instytut Walutowy 9 - 12.06. IV Wybory do Parlamentu Europejskiego 1995 (01.01.) Rozszerzenie UE: Austria, Szwecja, Finlandia 1996 (29.03.) w Turynie Konferencja Międzynarodowa przewidziana przez traktat z Maastricht XII Komisja Europejska publikuje pierwszy raport nt. : spójności ekonomicznej i społecznej 1997 (VI) Uzgodnienie tzw. traktatu amsterdamskiego – szczyt Rady Europejskiej VII KE publikuje dokument: Agenda 2000” – określający perspektywy rozwoju integracji europejskiej 2000 – 2006r. 1999 (01.01.) Rozpoczyna działalność Europejski Bank Centralny we Frankfurcie n. Menem; 10-13.06. Wybory do Parlamentu Europejskiego 2004 (01.05.) Rozszerzenie Unii Europejskiej : 10 państw (Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Węgry, Malta, Cypr, Słowenia)