Opolski Urząd Wojewódzki Wydział Polityki Społecznej i Zdrowia WYNIKI I WNIOSKI Z KONTROLI podmiotów, realizujących zadania określone ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w woj. opolskim, przeprowadzonych w okresie X III 2012 r. Opole, 11 kwietnia 2012 r.

Podstawa prawna nadzoru wojewody w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 126, poz. 718). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 22 lutego 2011r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno- edukacyjne (Dz. U. Nr 50 poz. 259). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „NK” (Dz.U. Nr 209, poz. 1245). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (Dz. U. Nr 81, poz. 448).

Zadania Wojewody w ramach nadzoru nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie Monitorowanie działalności jednostek, jakości i dostępności ich usług. Wspomaganie: inspirowanie do działań, do ich intensyfikacji, doskonalenie rozwiązań, udzielanie pomocy przy realizacji zadań. Kontrola: prowadzenie czynności kontrolnych w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa.

Realizacja zadań Monitoring Wspomaganie Kontrola W okresie X 2011 – III 2012 zrealizowano 9 kontroli: 4 – w Ośrodkach Pomocy Społecznej, (3 zalecenia pokontrolne w 1 podmiocie). 3 – w Powiatowych Centrach Pomocy Rodzinie, (10 zaleceń pokontrolnych w 3 podmiotach). 2 – w Specjalistycznych Ośrodkach Wsparcia, (3 zalecenia pokontrolne w 1 podmiocie).

Zadania gminy Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Prowadzenie poradnictwa, interwencji i działań edukacyjnych. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia. Tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.

Najważniejsze uchybienia w kontrolowanych gminach Brak porozumień między wójtem a podmiotami, których przedstawiciele wchodzą w skład zespołu interdyscyplinarnego (art. 9a. ust. 8 ustawy). Nie powołanie kuratora w skład zespołu (art. 9a. ust. 4 ustawy). Nie przestrzeganie procedury „Niebieskie Karty” (art. 9d. ust. 4 ustawy). Nie podejmowanie przez zespół interdyscyplinarny działań określonych w ustawie oraz gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (art. 9b. ust. 1 ustawy).

Zadania powiatu Opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym i wychowawczym. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia i w ośrodkach interwencji kryzysowej. Tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Opracowywanie i realizacja programów korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

Najważniejsze uchybienia w kontrolowanych powiatach Nie opracowano i nie realizowano powiatowego programu profilaktycznego i wychowawczego (art. 6. ust. 3 pkt. 2 ustawy). Nie opracowano i nie realizowano powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (art. 6. ust. 3 pkt. 1 ustawy). Nie opracowano i nie realizowano powiatowego programu oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie (art. 6. ust. 4 pkt. 23 ustawy). Nie zapewniono osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodku interwencji kryzysowej (art. 6. ust. 3 pkt. 4 ustawy).

Zadania Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia Interwencyjne: zapewnienie ofierze schronienia, wsparcia. Terapeutyczno - wspomagające: diagnozowanie, opracowanie indywidualnego planu pomocy, udzielanie poradnictwa: medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, prowadzenie grup wsparcia i terapeutycznych, terapii indywidualnej, udzielanie wsparcia dzieciom, udzielanie konsultacji wychowawczych. Bytowe: całodobowego okresowego pobytu, w tym pomieszczeń do spania, do pobytu dziennego, łazienek, miejsca do prania i kuchni, wyżywienia, odzieży i obuwia, środków higieny osobistej i czystości.

Najważniejsze uchybienia w kontrolowanych Specjalistycznych Ośrodkach Wsparcia Niezgodny z obowiązującym prawem zapis w regulaminie, który nie uwzględnia możliwości skorzystania z jego usług osobom spoza woj. opolskiego (art. 3. ust. 1 pkt. 4 ustawy). Niedostateczną ochronę ofiar przemocy przed osobami stosującymi przemoc (§1. ust. 1 pkt. 1 rozp. w spr. standardu). Brak poradnictwa w formie superwizji dla pracowników Ośrodka (§3. pkt. 4 rozp. w spr. standardu).

Wnioski Wysoki standard realizacji zadań przez Specjalistyczne Ośrodki Wsparcia. Działania 2/3 kontrolowanych PCPR i 3/4 kontrolowanych OPS można ocenić pozytywnie, ale z licznymi uchybieniami: brak regularnego monitoringu klientów, niedostateczne dokumentowanie podejmowanych czynności, braku aktualizacji zakresów obowiązków pracowników o zadania, które wykonują w ramach zespołów interdyscyplinarnych, nie zawiadomienie Policji, prokuratury i sądu rodzinnego w sytuacjach gdy wymagają tego przepisy prawa, niedocenianie działań profilaktycznych, edukacyjnych i diagnostycznych, brak znajomości przepisów prawa i procedur wśród pracowników realizujących zadania.

Rekomendacje Prowadzenie działalności kontrolnej ze szczególnym zwróceniem uwagi na to, czy podmioty, poza realizacją wszystkich ustawowych obowiązków, zapewniają regularny monitoring sytuacji klientów, dokumentują podejmowane czynności, prowadzą je zgodnie z procedurami, zawiadamiają Policję, prokuraturę oraz sądu rodzinny w sytuacjach gdy wymagają tego przepisy prawa i aktualizują zakresy obowiązków pracowników o zadania, które ci wykonują w ramach zespołów interdyscyplinarnych. Zwrócenie się do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu z wnioskiem o zorganizowanie szkoleń dla pracowników jednostek samorządu terytorialnego realizujących zadania z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, które w szczególności uwzględnią ich merytoryczne przygotowanie do realizacji zadań i wskażą wagę działań profilaktycznych, edukacyjnych i diagnostycznych.