CISIECKIE KAPLICZKI (Praca przedstawia 12 z 37 cisieckich kapliczek, w tym dwie kamienne, najstarsze kapliczki. ) 4.10.2014 r. Opracowanie: Zofia Pajestka-Jurasz Marcin Jurasz Helena Śleziak

KAMIENNA KAPLICZKA Z KRZYŻEM - druga połowa XVIII w KAMIENNA KAPLICZKA Z KRZYŻEM - druga połowa XVIII w. Najstarsza kapliczka w Ciścu - ul Cisowa, Mały Cisiec Fundator: Mateusz Pajestka z żoną Anną

2009 r. Fot. M. Jurasz

2014 r.

2014 r.

Kapliczka wykonana jest z kamienia skalnego z kamieniołomu w Kamesznicy. Mały Cisiec jest oddalony o 2 km od kamieniołomu, a droga „cesarka” stanowiła dobry szlak komunikacyjny dla powozów konnych. Opis kapliczki znajduje się w książce Jerzego Szablowskiego („Zabytki Sztuki w Polsce. Powiat Żywiecki” Warszawa 1948): „Przy drodze gromadzkiej w Małym Ciścu. Kamienna. W kształcie kolumny toskańskiej, ustawionej na oprofilowanym cokole, dźwigającej czworościenną kapliczkę. Od frontu kapliczki głęboka wnęka z nowym obrazkiem; daszek siodłowy, ponad którym kamienny krucyfiks. Na cokole napis nie dający się odczytać, czytelne tylko nazwisko fundatora: Mateusz Pajestka. Typ barokowy. Zapewne 2. połowa XVIII w.”

W rodzinie Pajestków mówi się, że została ufundowana, by chronić Mały Cisiec przed powodziami. Inne przekazy mówią, że została wykonana przez fundatora z powodu śmierci córki Wiktorii a przed kapliczką fundator modlił się do Boga . Pierwotne usytuowanie kapliczki było nad rzeką i dopiero w wyniku obsunięcia terenu przeniesiono ją w obecne miejsce. Wykuty napis brzmi: „MATEUS PAYESTKA Z ŻONĄ ANNĄ / PROSI O WESTHNIENIE ZA DUSZE ZMARŁYCH KTO… i tu urywa się gdyż prawdopodobnie kapliczka częściowo została uszkodzona.

KAMIENNA FIGURA JEZUSA NAZAREŃSKIEGO – 1850 r. ul KAMIENNA FIGURA JEZUSA NAZAREŃSKIEGO – 1850 r. ul. Prymasa Wyszyńskiego (obok sklepu P.Kąkolów) Fundator – Marcin Tondytko z żoną

2009 r. M. Jurasz

Ciekawa, staropolska pisownia na cokole kapliczki.

Znajdująca się przy ul. Prymasa St Znajdująca się przy ul. Prymasa St. Wyszyńskiego kapliczka , jako druga znalazła się we wspomnianej już książce dr Jerzego Szablowskiego. W 2009r. staraniem „Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej” ukazało się jej wznowienie, gdzie czytamy: „Przy drodze wojewódzkiej. Kamienna. Na cokole czworobocznym o ścianach trapezowych kolumna, dźwigająca posąg Jezusa Nazareńskiego pod blaszanym daszkiem. Według napisu ufundowana w roku 1850 przez Marcina i Katarzynę Tondytków.”

Tradycja mówi, że Marcin i Katarzyna Tondytkowie, po panującej w latach 1847-1848 epidemii tyfusu i czerwonki, udali się z dziękczynną pielgrzymką do Kalwarii Zebrzydowskiej. W drodze powrotnej zamówili u kamieniarza w Suchej figurę Jezusa. Inny przekaz mówi, że kapliczka była wotum dziękczynnym za to, iż urodził się fundatorom syn o imieniu Józef.

KAPLICZKA MUROWANA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – XIX w - (1810/1870 r KAPLICZKA MUROWANA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – XIX w - (1810/1870 r.) ul. Prymasa Wyszyńskiego ( w placu Bacmanów) Fundator – Mieszkańcy Ciśca/Rodzina Fułatów

Data budowy kapliczki – 1870 r (lub 1810 r. Wł. Skowron, J Data budowy kapliczki – 1870 r (lub 1810 r. Wł. Skowron, J. Żyrek)- została odkryta na tablicy kamiennej przed progiem, podczas przeprowadzonej 8 lat temu renowacji. Zrzucono wówczas grubą na 5 cm warstwę tynku ze ścian zewnętrznych, a dach pokryto blachą miedzianą. Kamień prawdopodobnie pochodzi z potoków cisieckich. Rzut kapliczki jest prostokątny, z zaokrąglonymi od tyłu narożnikami, z dzwonnicą, wewnątrz obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Na uwagę zasługuje kamienna kropielnica przy wejściu do kaplicy. Wykonana jest z tak twardego kamienia, że podczas wypadku samochodowego, nie doznała żadnego pęknięcia, a samochód młodych ludzi, którzy nim jechali miał ścięty dach. Historię tę opowiada Pani Maria Śleziak, która za opiekę nad kapliczką dostała przed laty 5 arów ziemi. Piaskowiec jest relatywnie łatwy w obróbce po wydobyciu, lecz po wyschnięciu staje się twardy.

Kaplica przy ul. Prym. St. Wyszyńskiego – wejście. 2009 r. M. Jurasz

Widok kaplicy z tyłu. 2009 r. M. Jurasz

2014 r.

2014 r. Rzeźba M. Bożej z pierwszej kapliczki

KAPLICZKA Z FIGURĄ ŚW. JANA NEPOMUCENA - XIX w. (1817/1877 r KAPLICZKA Z FIGURĄ ŚW. JANA NEPOMUCENA - XIX w. (1817/1877 r.) Fundatorzy: Michał Motyka i Maciej Skowron

W 1817 roku Michał Motyka i Maciej Skowron dwaj mieszkańcy Ciśca po trzynastoletnim pobycie w wojsku austriackim spełnili swoje śluby jakie złożyli w koszarach w Wadowicach, że jeśli wrócą cało do domów - postawią kapliczkę. Wrócili bez jednej rany i postawili właśnie tę kapliczkę jako wotum dziękczynne . 2014 r.

Szkic kapliczki z 1977r. wyk. Zuzanna Wojciuch .

To figura św. Jana Nepomucena : święty w ubraniu księdza z krzyżem w rękach . Św. Jan Nepomucen jest orędownikiem dobrej spowiedzi , opiekunem życia rodzinnego , patronem mostów i przepraw . Według wierzeń ludowych chroni pola i uprawy przed powodzią i suszą .

W 1910 r. na kaplicy dobudowano wieżyczkę, w której umieszczono dzwon W 1910 r. na kaplicy dobudowano wieżyczkę, w której umieszczono dzwon. Ponoć, podczas poświęcenia tego dzwonu padły prorocze słowa: „ten dzwon zadzwoni kiedyś na kościele w Ciścu”. I tak się stało. Podczas działań wojennych dzwony były przetapiane na broń ale dzwon św. Nepomucena przetrwał dwie wojny światowe. W czasie pierwszej wojny światowej zakopano dzwon w pobliżu torów a na lata drugiej wojny światowej ukryto dzwon w starej studni u pana Lacha. Po wysiedleniu mieszkańców Ciśca w jego domu mieszkał osadnik niemiecki. Zamierzał remontować studnię ale Władysław Skowron odwiódł go od tego zamiaru.

Do „Kościoła Jednej Nocy”, wybudowanego w 1972 pod kierunkiem księdza Wł. Nowobilsiego, dzwon przyniosły cisieckie kobiety. 2014 r.

KAPLICZKA KAMIENNA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – 1906 r ul KAPLICZKA KAMIENNA MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ – 1906 r ul. Trakt Cesarski w ul. Pod Górę FUNDATORZY: z inicjatywy i przy udziale Anny i Michała Strzałkowów

Kapliczka była dwa razy remontowana (1981, 2009). W 1939 r Kapliczka była dwa razy remontowana (1981, 2009). W 1939 r. w kapliczkę trafił pocisk ale nie spowodował żadnej szkody. Pocisk , kaliber 100 mm, na pamiątkę tego wydarzenia, został wmurowany w ścianę. „Na Grapce,” każdego roku w maju, jest odprawiana Msza św. z okazji Święta Matki Bożej Królowej Polski (3 maja). 2014 r.

Widok od frontu i z tyłu.

Obraz MB z wotami (odnowiony w 2009r.)

Źródło wody

KAPLICZKA „ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH” p. w. MATKI BOSKIEJ ANIELSKIEJ I ŚW KAPLICZKA „ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH” p.w. MATKI BOSKIEJ ANIELSKIEJ I ŚW. ANDRZEJA BOBOLI W BARANI CISIECKIEJ - 1032-33 r. Fundatorzy: Ludwik Słowik, Franciszek Piwowar, Andrzej Szczotka i Ludwik Maślanka

Od paru lat w ostatnią niedzielę lipca w kaplicy jest Msza odpustowa, w której biorą udział przedstawiciele Narodowych Sił Zbrojnych.  Dla uczczenia pamięci, modlących się tutaj a później  poległych  partyzantów, odczytywany jest apel  poległych. 

Pierwotnie w tym miejscu znajdował się obrazek na drzewie Pierwotnie w tym miejscu znajdował się obrazek na drzewie. Przed II wojną światową okoliczni mieszkańcy wybudowali tutaj kamienną kapliczkę. Z inicjatywy proboszcza milowskiego ks. Grzegorza Czartoryskiego (1936-46) do kapliczki dobudowano drewnianą dzwonnicę z małym dzwonem. W latach 80 XX w. z inicjatywy ks. proboszcza Wł. Nowobilskiego przystąpiono do budowy nowej kaplicy według projektu architekta Jacka Wiewióry (stan obecny). Z tego okresu pochodzi też płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Bożą i św. A. Bobolę.  

FIGURA MATKI BOŻEJ RÓŻAŃCOWEJ Z DZIECIĄTKIEM - 1905 r FIGURA MATKI BOŻEJ RÓŻAŃCOWEJ Z DZIECIĄTKIEM - 1905 r. Fundator: Michał Strzałka z żoną (wykonanie: mistrz kamieniarski Jan Miksa z Targanic)

Kapliczka została odrestaurowana i otoczona płotem w ~2011 r Kapliczka została odrestaurowana i otoczona płotem w ~2011 r. W kosztach oprócz Rodziny P. Strzałków partycypowali mieszkańcy Małego Ciśca. Na postawionych wówczas ławeczkach modlą się miejscowe Koła Różańcowe. Kapliczka na stopniu czworobocznym, dwukondygnacyjna, oddzielona gzymsem z cherubinkami .Daszek blaszany.

Dominik (XIII w.)jest przedstawiany jako klęczący przed Matką Boską z Dzieciątkiem, od której otrzymuje Różaniec.

Podpisane płaskorzeźby: św. Dominik i z boku patroni fundatorów – św Podpisane płaskorzeźby: św. Dominik i z boku patroni fundatorów – św. Michał Archanioł triumfujący nad szatanem i św. Anna z córką Marią.

KAPLICZKI MĘKI PAŃSKIEJ (wybrane)

Ul. Prymasa Wyszyńskiego (obok P. Tyrlika)

Ul. Cisowa (obok P. Miłkowskich)

Ul. Cisowa 84 (obok P. Lalików)

Zbliżenie; widoczna data - 1878

Ul. Cisowa – Kaplicza w ścianie domu P. Sikorów

Literatura: 1. Ficoń Wawrzyniec – „Historia krzyżami i kapliczkami znaczona”, 2010. 2. „Nasza Gazeta – Nowiny Gminy” - Urząd Gminy Węgierska Górka – Ośrodek Promocji w Węgierskiej – Górce, 2009r. 3. Szablowski Jerzy - „Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny III. Powiat Żywiecki. Województwo Krakowskie”. Warszawa 1948, Wydawnictwo Państwowego Instytutu Historii Sztuki.(wznowienie Żywiec 2009 - Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej).