METODY BADAŃ MEDIOZNAWCZYCH dr Olga Kurek-Ochmańska e-mail: okurek@wsiz.rzeszow.pl konsultacje: AFD + piątki 13:00-15:00, p. RA 6

Tematyka PRZEDMIOTU Rynek instytucji badawczych w Polsce Podstawowe etapy i elementy procesu badawczego Analiza zawartości mediów Badania mediów elektronicznych Badania sondażowe

Literatura Wimmer R. D., Dominick J. R., „Mass media. Metody badań”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008 (s. 63-93, 209-243, 249-295) Lisowska-Magdziarz M., „Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004 (s.13-57) Babbie E., „Badania społeczne w praktyce”, PWN, Warszawa 2006 (s.127-133) Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., „Metody badawcze w naukach społecznych”, Zysk i S-ka, Poznań 2001 (s. 66-87, 191-216, 266-295) 

Kryteria zaliczenia ĆWICZEŃ W skład oceny końcowej wchodzą następujące kryteria: Aktywność – 30p. (max. po 10 punktów za zajęcia) Kolokwium zaliczeniowe na ostatnich zajęciach – 70p.   Ocena końcowa wynika z następujących przedziałów punktowych: 91 p. -100 p. – bdb (5,0) 81 p. – 90 p. - +db (4,5) 71 p. - 80 p. – db (4,0) 61 p. – 70 p. - +dst (3,5) 51 p. – 60 p. – dst (3,0) 0 p. – 50 p. – ndst (2,0)

KRYTERIA ZALICZENIA DL-a z kursu DL o nazwie „Metody badań medioznawczych” należy wybrać trzy dowolne zadania/ćwiczenia rozwiązania zadań/ćwiczeń należy umieścić w 3 odrębnych postach na AFD do 30 listopada 2014

I) Badania MEDIÓW W POLSCE

Czym różni się badanie mediów od badań medioznawczych?

Badania mediów Specyficzny rodzaj badań rynkowych, mierzący konsumpcję prasy, radia, telewizji, Internetu, czyli po prostu czytelnictwo poszczególnych pism, słuchalność stacji radiowych, oglądalność programów telewizyjnych itd. Przeprowadzane są najczęściej cyklicznie. Najbardziej spektakularne rezultaty płynące z tego rodzaju badań, to rankingi.

Badania medioznawcze Badania interdyscyplinarne na styku psychologii (neuropsychologii), socjologii, politologii, filozofii, etnografii, historii, językoznawstwa, antropologii, kulturoznawstwa, pedagogiki oraz ekonomii, prawa, filmoznawstwa, ale również informatyki, cybernetyki, telekomunikacji czy też elektroniki. Odpowiadają na pytania: Kto komunikuje? Co komunikuje? Jak komunikuje? Do kogo komunikuje? Z jakim skutkiem komunikuje?  Przykłady badań medioznawczych: Motywacje, zachowania i poglądy autorów i czytelników blogów Priorytety rozwoju społeczeństwa informacyjnego w opinii telewidzów telewizji publicznej. Konsekwencje dwutorowego kolportażu mediów studenckich w Polsce.

Rynek Instytucji Badających media w Polsce

Produkty badawcze „Najbardziej opiniotwórcze media w Polsce” – IMM „Czytelnictwo w Polsce” – PBC „Profile czytelników” – PBC „Megapanel” – PBI/Gemius „Polskie badania czytelnictwa” – Millward Brown SMG/KRC „Telemetria” – TNS OBOP „RadioTrack” - Millward Brown SMG/KRC „Nieslen Audience Measurement” – AGB Nieslen Media Research

Gdzie szukać danych? http://www.agbnielsen.pl/Raporty,tygodnio we,477.html http://www.radiotrack.pl/index.php/wyniki. html http://www.pbczyt.pl/ http://www.audience.gemius.pl/

Ii) PROCES BADAWCZY. Pojęcia, etapy.

Czym jest badanie Naukowe? Badanie naukowe to bardzo szeroki termin, którego używa się na określenie niemal wszelkiej działalności naukowej człowieka. Celem prowadzenia badań naukowych jest powstawanie wiedzy naukowej i wyodrębnienie jej od wiedzy potocznej.

Czym różni się wiedza potoczna od wiedzy naukowej?

Cechy wiedzy potocznej: nabywamy ją „samoistnie”; wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej obserwacji; człowiek kieruje się emocjami, w związku z tym, rzadko jest neutralna; związana jest z wartościowaniem; mówi, co dobre, a co złe; operuje podziałami dychotomicznymi „dobry-zły”; ma tendencje do uogólniania, np. „wszyscy Polacy”; przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest sztywna i odporna na zmiany

Cechy wiedzy naukowej: oparta jest na wnioskowaniu; naukowcy stosują kryteria logiczne i empiryczne do weryfikacji twierdzeń nauki; nie zadowala się samym opisem; staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich rzetelności; odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są domysłami; wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania.

Etapy procesu badawczego 1. PROBLEM BADAWCZY 2. PYTANIA,TEZY I HIPOTEZY BADAWCZE 7. UOGÓLNIANIE (GENERALIZOWANIE)+ RAPORT TEORIA 6. ANALIZA DANYCH 3. WYBÓR METODY BADAWCZEJ 4. DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ Z OKREŚLONEJ POPULACJI 5. ZBIERANIE DANYCH

I ETAP: Sformułowanie problemu badawczego czyli decyzja, co tak naprawdę chcemy zbadać. Problem badawczy to bodziec intelektualny wywołujący w badaczu reakcję w postaci badan naukowych Problem musi być jasno i precyzyjnie sformułowany w postaci zdania twierdzącego. Problem musi być w miarę nowy i odkrywczy. Formułowanie problemu to również czas na wybór pewnych pojęć, twierdzeń, koncepcji, które będą stanowiły ramę teoretyczną naszego badania.

Przykłady PROBLEMU BADAWCZEGO Przyczyny popularności prasy brukowej. Wizerunek polskich polityków kreowany przez media zagraniczne. Tożsamość czytelnika tygodników opiniotwórczych. Tematyka felietonów w prasie kobiecej.

II etap: postawienie Pytań BADAWCZYCH uszczegółowienie problemu badawczego określenie co przede wszystkim nas w problemie badawczym interesuje, jakich zależności będziemy poszukiwać inaczej mówiąc, opracowanie listy pytań, na które odpowiedzi będziemy starali się znaleźć

II etap cd.: Przykłady pytań badawczych Uszczegółowienie problemu: Przyczyny popularności prasy brukowej: Kto jest czytelnikiem prasy brukowej w Polsce? (płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, dochody = zmienne demograficzno-społeczne) Jaką tematykę poruszają tabloidy? Z jakich innych mediów korzystają czytelnicy prasy brukowej? Jakie wartości życiowe cenią czytelnicy tabloidów? Jakie elementy prasy brukowej czytelnicy czytają najchętniej? Itp.

II etap cd.: postawienie Hipotez badawczych Hipoteza to przypuszczenie, co do stanu interesujących nas zjawisk i zależności między nimi. Proponowana przez nas odpowiedź, jakiej można udzielić na pytanie badawcze. W toku badań hipotezę się weryfikuje, czyli sprawdza jej prawdziwość (weryfikacja pozytywna) bądź fałszywość (falsyfikacja hipotezy). Jest wyrażana w postaci związku pomiędzy zmienną zależną i zmienną niezależną. Zmienna zależna (wyjaśniania) – zmienna, którą badacz chce wyjaśnić. Zmienna niezależna (wyjaśniająca)- zmienna, co do której badacz zakłada, że jest ona przyczyną zmian wartości zmiennej niezależnej.

Cechy hipotez badawczych jasno sformułowane: wszystkie niejasne określenia należy zdefiniować pojęciowo tj. za pomocą innych pojęć lub wskaźników, tzw. definicja operacyjna = operacjonalizacja np. badając postawę ksenofobiczną, możemy ustalić dla niej następujące wskaźniki: respondent deklaruje niechęć do obcokrajowców, respondent nie chce, by obcokrajowcy pracowali w Polsce, respondent deklaruje wyższość kultury polskiej nad innymi kulturami. konkretne: badacz określa związki pomiędzy zmiennymi – dodatnie lub ujemne sprawdzalne za pomocą dostępnych metod nie są wartościujące: wartości wyznawane przez badacza, jego subiektywne preferencje nie powinny wpłynąć na proces badawczy

Przykład Zmiennej niezależnej Studenci Socjologii znacznie częściej niż studenci Dziennikarstwa dostrzegają sytuacje w których uprawnione jest łamanie zasad etyki dziennikarskiej.

przykłady hipotez badawczych Osoby o wyższym wykształceniu, częściej czytają tygodniki opiniotwórcze, niż osoby o wykształceniu podstawowym. Kobiety są częściej odbiorcami przekazów telewizyjnych niż mężczyźni. Nacisk kładziony na funkcję integrującą mediów studenckich jest odwrotnie proporcjonalny do wieku uczelni. Im młodsza uczelnia, tym bardziej zwraca się w mediach studenckich uwagę na rolę integrującą

Etap III: wybór metod i technik badawczych Przykłady metod i technik wykorzystywanych w badaniach medioznawczych (metody ilościowe i jakościowe): eksperyment wywiad socjologiczny obserwacja telemetria badania sondażowe analiza treści/analiza zawartości badania „fokusowe”

Badania ilościowe Na ich podstawie można formułować wnioski dotyczące częstości występowania zjawisk, ich natężenia, zależności pomiędzy nimi. Stosowane metody doboru próby pozwalają statystycznie generalizować wyniki owych badań na całą populację. Badane są duże próby. Odpowiedź na pytanie „ile?”, „gdzie?”, „kiedy?”. Ściśle określone kryteria doboru próby.

Badania jakościowe Opierają się na założeniu, że do badania niektórych problemów lepiej nadają się pogłębione analizy mniejszej liczby przypadków, niż powierzchowne dużej. Nie generalizuje się wyników na całą populację. Badane są małe próby. Odpowiedź na pytania „dlaczego?”, „jak?”.

ETAP IV: dobór próby badawczej Populacja to ogół badanych ludzi. Populację mogą stanowić np. wszyscy Polacy, mieszkańcy danego miasta, studenci, pracownicy danego zakładu pracy, konsumenci telewizji, użytkownicy serwisu internetowego, itp.. POPULACJA BADANA próba pełna, badania całościowe, rzadko stosowane PRÓBA BADAWCZA wybierana z operatu losowania, badania reprezentacyjne, często stosowane

Rodzaje doboru próby W badaniach ilościowych: prosta próba losowa próba kwotowa/proporcjonalna próba warstwowa próba grupowa próba losowo-kwotowa próba systematyczna W badaniach jakościowych: próba ekspercka dobór celowy/dogodnościowy metoda kuli śnieżnej

Etap V: Zbieranie danych pozyskiwanie materiałów poprzez badania empiryczne (tzw. materiał empiryczny) oraz zbieranie danych historycznych, porównawczych i teoretycznych (tzw. materiał wtórny) Sposób zbierania danych zależy od wybranej metody badawczej. Np. w badaniach przeprowadzanych za pomocą techniki sondażu trzeba ustalić wszelkie szczegóły techniczne: czy sami kierujemy ankieterami, czy robią to ankieterzy; rozdzielenie materiałów badawczych, czasem uzyskanie niezbędnych pozwoleń, określenie terminu realizacji badania itp. zebrane informacje mające na celu ustalenie związków i współzależności, jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi elementami badanego wycinka rzeczywistości

IIi) Analiza zawartości mediów

AZ - definicja Analiza zawartości to technika badawcza służąca obiektywnemu, systematycznemu i ilościowemu opisowi jawnej zawartości komunikatów (B. Berelson)

Historia analizy zawartości Pierwociny analizy zawartości to II poł. XIX wieku. Pełną analizę zawiera opracowanie E. Dale’a z1933 r., dotyczące wpływu filmu na zachowania dewiacyjne. Metodologiczne założenia badania treści sformułował Lasswell w 1935 r., zastosował analizę zawartości do wnioskowania o zmianach społecznych w Niemczech hitlerowskich („Kto mówi, co, do kogo, jakim kanałem i z jakim skutkiem?”).

Sposoby analizowania zawartości System czasowo-przestrzenny - oparty na pomiarach przestrzeni (np. szerokość kolumny tekstu) lub wykorzystujący jednostki czasu (np. liczba minut poświęcona określonej informacji np. w radio) System oparty na występowaniu cech - wyszukuje się materiał posiadający poszukiwane przez badacza cechy System częstościowy - zlicza się pojawienie określonej cechy System oparty na analizowaniu stopnia nasilenia - stosowany w badaniach dotyczących postaw i wartości

Analiza zawartości, a analiza treści Analiza treści jest badaniem zarejestrowanych ludzkich przekazów. Do form takiego przekazu należą: książki, czasopisma, strony www, wiersze, gazety, piosenki, obrazy, listy, przemówienia, prawa i konstytucje i inne

Ilościowa analiza treści Jakościowa analiza treści kładzie nacisk na częstotliwość z jaką wybrane symbole występują; częstość z jaką dane symbole są przedstawiane: pochlebnie, obojętnie, negatywnie; intensywność, z jaką te symbole występują; przeprowadza się ją na dużych próbach wybranych losowo; bada się raczej proste tematy; stosuje się metody statystyczne służy przede wszystkim badaniu intencji nadawcy danej treści; analizuje się kategorie występujące często, ale także zajmuje się analizą treści pomijanych; przeprowadza się na małych, niekompletnych próbach; analizuje przejawy treści jej głębszą warstwę; stosuje mało sformalizowane kategorie; bada tematy bardzo złożone; rzadko stosuje się metody statystyczne

Kiedy nie przeprowadzać AZ? Nie wiemy nic o badanym medium, nadawcy, odbiorcy Nie znamy kontekstu, w jakim pojawił się badany materiał Nie mamy możliwie pełnego i systematycznego materiału – dysponujemy jedynie przypadkowymi fragmentami Nie mamy materiału utrwalonego –widzieliśmy go lub czytali w przeszłości Nie mamy żadnego pojęcia o obsłudze komputerowych narzędzi statystycznych Brakuje nam cierpliwości, wytrwałości i czasu

AZ –kolejność działań Etap pierwszy: podbudowa teoretyczna Etap drugi: dobór materiału analitycznego (np. tygodnik opiniotwórczy) Etap trzeci: wybór jednostek analizy, zwykle jest to wybór wielostopniowy: najpierw wybieramy np. dany tytuł kolejną czynnością jest wybór poszczególnych numerów dalej artykuły na dany temat

WYBÓR jednostek w analizie TREŚCI słowo: najmniejsza jednostka, najczęściej wykorzystywana w badaniach temat, tytuł, podtytuł: zwłaszcza w badaniach nad propagandą, badaniu postaw, wyobrażeń, czy wartości lead śródtytuł postacie: liczba osób pojawiająca się w tekście akapit wiersz pozycja: np. gazeta, audycja, program, książka, artykuł, przemówienie, itp.

AZ –kolejność działań Etap czwarty: opracowanie kategorii analitycznych Musimy pamiętać, aby stosować się do kilku zasad: stosować jednolite zasady klasyfikacji klucz kategoryzacyjny powinien spełniać zasadę rozłączności klucz kategoryzacyjny powinien spełniać zasadę wyczerpalności Etap piąty: obliczanie, weryfikacja hipotez Etap szósty: rozstrzygnięcie problemu rzetelności i trafności metodologicznej

kafeteria przykład kategorii Przykład opracowania kategorii analitycznych dla problemu badawczego: ewolucja treściowa i wizualna tygodnika „abcd” tematyka artykułów w "ABCD" polityczna krajowa polityczna międzynarodowa ekonomiczna kulturalna inna przykład kategorii kafeteria Z tak powstałych kategorii powstaje formularz klucza kategoryzacyjnego, który jest narzędziem badawczym w AZ/AT.

kafeteria przykład kategorii Przykład opracowania kategorii analitycznych dla problemu badawczego: ewolucja treściowa i wizualna tygodnika „abcd”, cd. autorstwo dziennikarz własny dziennikarz obcy czytelnik ekspert przykład kategorii kafeteria Z tak powstałych kategorii powstaje formularz klucza kategoryzacyjnego, który jest narzędziem badawczym w AZ/AT.

kafeteria przykład kategorii Przykład opracowania kategorii analitycznych dla problemu badawczego: ewolucja treściowa i wizualna tygodnika „abcd”, cd. gatunki dziennikarskie Informacyjne publicystyczne będące na pograniczu inf. I pub. przykład kategorii kafeteria Z tak powstałych kategorii powstaje formularz klucza kategoryzacyjnego, który jest narzędziem badawczym w AZ/AT.

kafeteria przykład kategorii Przykład opracowania kategorii analitycznych dla problemu badawczego: ewolucja treściowa i wizualna tygodnika „abcd” źródła materiałów redakcyjne agencyjne inne media inne przykład kategorii kafeteria Z tak powstałych kategorii powstaje formularz klucza kategoryzacyjnego, który jest narzędziem badawczym w AZ/AT.

TYPOWY ROZMIARY PRÓBY DLA PRASY dla dzienników –14 egzemplarzy z całego roku ukazywania się pisma (dwa tygodnie –ciągłość) dla tygodników –12 numerów (po jednym numerze z każdego miesiąca) dla miesięczników –12 numerów (próba pełna)

Jakie materiały w mediach można badać przy pomocy AZ? teksty dziennikarskie (wszystkie gatunki) teksty niedziennikarskie (wypowiedzi osób, listy, ekspertyzy, blogi, teksty reklamowe, ogłoszenia, etc.) zawartość wizualna mediów (fotografia, grafiki komputerowe, rysunki, komiksy, kolory, kształty, etc.) zawartość dźwiękowa mediów elektronicznych

Czego się można dowiedzieć przy pomocy AZ? 1.CO? (…jest w gazecie, telewizji, reklamie, itp.-treść) 2.JAK? (...pokazuje lub opisuje się w telewizji, reklamie, gazecie określony problem -forma) 3.KIM JEST NADAWCA? 4.KIM JEST ODBIORCA? 5.JAKIE SĄ LUB MOGĄ BYĆ EFEKTY BADANEGO PRZEKAZU?

Zakres problemowy AZ CO? PRZYKŁADY Prasa studencka w Krakowie w latach 1989- 2010. Tematyka reklamy prasowej na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku i w Polsce w końcu XX wieku –analiza porównawcza. Wywiady telewizyjne z polskimi politykami w okresie kampanii prezydenckiej – tematy, problemy, kontrowersje.

Zakres problemowy AZ JAK? PRZYKŁADY Obraz świata w prasie dziecięcej w Polsce w 2004 roku. Wizerunek życia społecznego w polskich serialach telewizyjnych emitowanych w Telewizji Polskiej w 2005 roku. Stereotypy płci na bilbordach w Polsce w latach 1990-2005.

Zakres problemowy AZ KIM JEST NADAWCA? PRZYKŁADY Odzwierciedlenie stereotypów dotyczących płci, rasy i orientacji seksualnej w języku publicystów polskiej prasy codziennej w roku 2004. Treść i forma rubryk o modzie i stylu życia we współczesnej polskiej prasie kobiecej Hierarchia ważności tematów w serwisach informacyjnych CNN, BBC Word, TVN24 –analiza porównawcza

Zakres problemowy AZ KIM JEST ODBIORCA? PRZYKŁADY Życie społeczeństwa polskiego i problematyka społeczna w polskich filmach dokumentalnych w latach 1949-1989. Życie codzienne Krakowa pod okupacją niemiecką w świetle zawartości ogłoszeń drobnych w krakowskiej prasie codzienne w latach 1939-1945. Cele życiowe, ambicje i problemy kobiet – czytelniczek prasy kobiecej, w świetle listów do redakcji „Tiny”, „Claudii”, „Pani” i „Wysokich Obcasów” w latach 2001-2003.

Zakres problemowy AZ JAKIE SĄ EFEKTY? PRZYKŁADY Wpływ zawartości dziecięcych reklam telewizyjnych w polskich stacjach telewizyjnych na zainteresowania i postawy przedszkolaków. Prezentacja przemocy w telewizji a poczucie bezpieczeństwa mieszkańców aglomeracji śląskiej. Polityczny efekt ujawnienia tzw. taśm prawdy przez dziennikarzy stacji TVN.

ĆWICZENIE OPIS: Skonstruuj przykładowy klucz kategoryzacyjny (zaplanuj kategorie wraz z kafeteriami) dla problemu badawczego: TEMAT: „Wizerunek współczesnej kobiety w polskich telewizyjnych serialach rodzinnych w latach 2010-2014”

IV) Badania mediów elektronicznych

Po co przeprowadzać badania mediów elektronicznych?

Powody badania mediów elektronicznych potrzeba skonstruowania odpowiedniej grupy docelowej, będącej odbiorcami przekazów reklamowych (tzw. targetu); potrzeba konstrukcji ramówki, spełniającej wymagania odbiorców; historia badania mediów elektronicznych, rozpoczęła się z inicjatywy reklamodawców, a nie samych właścicieli stacji.

Rankingi użytkowania mediów Wyniki badań oglądalności: http://www.agbnielsen.pl/Raporty,tygodnio we,477.html Wyniki badań czytelnictwa: http://www.pbc.pl Wyniki bada słuchalności: http://www.radiotrack.pl

Telemetria czyli badanie oglądalności elektroniczny system pozwalający pozyskiwać i przetwarzać dane dotyczące oglądalności (z minutową dokładnością) z panelu gospodarstw domowych wyposażonych w telewizory; pomiar sygnału telewizyjnego urządzenia elektronicznego podłączonego do telewizora pozwalają określić, czy telewizor jest włączony oraz jaki kanał i jak długo oglądają domownicy; pomocnym narzędziem jest pilot telemetryczny, którego używają respondenci w momencie oglądania; „lokalizuje” on daną osobę, ma również możliwość wydawania opinii o programie, czy rejestrowaniu gości; każdy domownik posiada swój własny guzik.

Co możemy badać za pomocą telemetrii? informacje o gospodarstwach domowych posiadających odbiorniki telewizyjne: opis zjawiska przepełnienia reklamami czasu emisyjnego stacji telewizyjnych, najchętniej oglądane programy według typologii programowej, największych reklamodawców telewizyjnych, udziały w oglądalności stacji TV w czasie całej doby oraz w porze najwyższej oglądalności tzw. prime time, średni czas spędzony przed telewizorami, konsumpcja TV i zasięg w zróżnicowanych grupach docelowych, procentowy udział czasu programów w ramach typologii programowej w stacjach, udziały w rynku stacji telewizyjnych według wieku widzów, miejsca zamieszkania, dostępu do kabla i satelity, dochodów netto i wykształcenia.

System „Siedmiu Kroków” stosowany w badaniach telemetrycznych przez AGB Nielsen Pierwszy krok: Analiza struktury społeczeństwa; Drugi krok: Wybór grupy rodzin, która pozwoli odtworzyć strukturę demograficzną Polski w mniejszej skali (budowa panelu telemetrycznego); Trzeci krok: Instalacja mierników telemetrycznych, dzięki którym gromadzone są informacje; Czwarty krok: Codzienna transmisja danych od rodzin do komputerowej „biblioteki” AGB Nielsen Media Research; Piąty Krok: Obróbka danych i stworzenie z tysięcy elementów jednej spójnej bazy danych; Szósty Krok: Opisanie sekunda po sekundzie, jakie programy były nadawane przez poszczególne stacje; Siódmy krok: Przekazanie klientom AGB Nielsen Media Research plików, które po umieszczeniu w oprogramowaniu dają pełny obraz widowni telewizyjnej .

System Siedmiu Kroków pomiaru telemetrycznego - schemat

Radio track czyli badanie słuchalności Millward Brown SMG-KRC Badanie Radio Track obejmuje pomiarem polskie stacje radiowe aktualnie nadające w kraju na podstawie przyznanej koncesji. Dane w badaniu są zbierane techniką komputerowo wspomaganego wywiadu telefonicznego CATI, w których bierze udział około 200 ankieterów. Próba ma charakter losowy – w wywiadach realizowanych przez telefon stacjonarny respondenci dobierani są w wyniku wielostopniowej procedury obejmującej losowanie gospodarstw domowych. Każdego miesiąca próba badawcza liczy 7000 osób w wieku 15-75 lat.

Inne metody badania słuchalności „dzienniczek” - metoda ta wymaga od respondentów dokładnego oznaczania momentów słuchania radia i słuchanej stacji w dostarczanym przez ankieterów przed badaniem specjalnym dzienniczku; pomiar może obejmować od jednego dnia do czterech tygodni, przy czym najczęściej stosowane są dzienniczki jedno lub dwutygodniowe; każdy dzień podzielony jest na pasma - najczęściej 15-minutowe; metoda „day after recall” bada zasięg dzienny, informuje o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej radiostacji „wczoraj”, czyli w dniu poprzedzającym badanie-wywiad; zasięg dzienny danej stacji w danym odcinku czasu jest równy liczbie osób, które przynajmniej raz słuchały stacji w tym odcinku czasu;

Inne metody badania słuchalności zasięg tygodniowy - informacja o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej stacji co najmniej raz w ciągu ostatnich 7 dni; zasięg w kwadransach (pasma czasowe słuchania radia) - informacja o tym, jaki odsetek respondentów słuchał danej stacji w poszczególnych przedziałach czasowych zdefiniowanych w kwadransach, które można zgrupować w dowolne przedziałów czasowe, nawet kilkugodzinne); Audytorium Średniego Kwadransa (AQH) - odsetek słuchaczy, którzy słuchali programu stacji przez co najmniej 5 minut w ciągu średniego kwadransa doby;

Inne metody badania słuchalności średni czas słuchania - przypadający na jednego słuchacza stacji, liczony dla doby, w minutach; udziały w rynku (ze względu na czas słuchania) - średni udział w czasie słuchania każdej stacji radiowej w kwadransie lub innym zdefiniowanym przedziale czasowym; analiza struktury obrazuje skład społeczno- demograficzny słuchaczy danej stacji; analizy współsłuchalności - jaki odsetek słuchaczy jednej stacji, słucha również innych; Affinity Index - stopień pokrycia się cech respondentów z grupy docelowej z badaną populacją.

Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie badanie typu traffic wykorzystuje technologię cookies, pozwalającą na identyfikowanie użytkowników monitorowanych stron bez naruszania ich prywatności Np. badanie Gemius Traffic professional opiera się na zliczaniu ruchu poprzez kody badania umieszczone w kodzie źródłowym strony. Dane uzyskiwane są dzięki skryptom zliczającym, umieszczonym w kodzie stron podłączonych do badania Badanie to zbiera informacje o: użytkownikach (liczba użytkowników w przedziale czasu na stronie X, nowy użytkownik, powracający użytkownik) odsłonach (liczba odsłon, czas trwania odsłony) wizytach - ciąg następujących po sobie odsłon

badania Megapanel PBI/Gemius Celem badania jest zebranie informacji na temat polskiej społeczności internetowej, określenie profilu użytkowników internetu, intensywności korzystania z sieci, a także stworzenie rankingu najbardziej popularnych stron WWW i programów. Panel to metoda badawcza, w której badani biorą udział w badaniu przez długi czas, a pomiar najczęściej ma charakter ciągły. Osoby uczestniczące w panelu (Paneliści) dobierane są zgodnie z celami badania. W badaniu Megapanel PBI/Gemius uczestniczy wylosowana grupa Polaków korzystających z internetu, reprezentująca całą populację Internautów w Polsce. Program netPanel zbiera tylko dane o korzystaniu z internetu (adresy URL stron internetowych, dokładny czas wykonania kolejnych odsłon na danej stronie internetowej) i nazwy uruchomionych programów. 

Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie ankiety pop-up – gromadzą dane socjo- demograficzne Internautów oraz dane o sposobie korzystania z Internetu; wyświetlane są losowo reprezentatywnej próbie polskich użytkowników sieci;

Przykład ankiety pop-up

Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie, cd. badania z użyciem programu netPanel – narzędzie instalowane na komputerze wyłącznie za zgodą internauty decydującego się na udział w badaniu; nie angażując internauty, program monitoruje sposób korzystania z Internetu przez użytkownika Badanie Megapanel opiera się na: zliczaniu ruchu poprzez kody badania umieszczone w kodzie źródłowym strony w tzw. witrynach audytowanych, tzn. takich, które mają takie kody badaniu zachowania wybranej grupy internautów (jest to grupa 17-20 000 panelistów, którzy zgodzili się na “śledzenie” swoich zachowań w internecie za pomocą specjalnego programu Gemiusa, instalowanego na komputerze osoby biorącej udział w badaniu). Badanie Megapanel ma za zadanie odzwierciedlać potencjał reklamowy polskich witryn internetowych. Z tego względu nie uwzględnia ono użytkowników z zagranicy.

Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie badania typu HeatMap jest badaniem składającym się z dwóch modułów: LinkMapa, która informuje o kliknięciach Internautów w linki i elementy klikane, znajdujące się na poszczególnych stronach internetowych. Wyniki badania są udostępniane w postaci mapy kliknięć widocznej bezpośrednio na witrynie. ClickMapa, która odwzorowuje wszystkie kliknięcia, wykonane na stronie i prezentuje je w formie mapy temperatury najczęściej odwiedzanych punktów.

Click mapa - przykład

Najczęstsze typy badań przeprowadzanych w Internecie Badania typu FGI (Focus Gropu Interview) w którym jednocześnie bierze udział kilka osób. O wyznaczonej porze zasiadają przed własnymi komputerami, aby przez kilkadziesiąt minut dzielić się swoimi opiniami na wybrany temat. Nad prawidłowym przebiegiem spotkania czuwa moderator, który dba o prawidłowy przebieg dyskusji, kontrolując, by toczyła się wokół wyznaczonych tematów.

Co uzyskujemy z FGI? Zrozumienie preferencji, opinii i zachowań konsumentów wobec strony internetowej. Uzyskanie wiedzy na temat percepcji nowych elementów strony wśród potencjalnych nabywców (w fazie tworzenia koncepcji). Generowanie nowych pomysłów w odniesieniu do stron internetowych. Rozwijanie twórczych koncepcji i oceny pomysłów reklamowych. Uzyskiwanie opinii na temat np. cen, w przypadku stron zakupowych. Uzyskiwanie informacji na temat możliwych reakcji konsumentów na konkretne działania marketingowe.

Etapy FGI Przygotowanie materiałów, scenariusza. Rekrutacja uczestników, wynagrodzenie dla uczestników. Przeprowadzenie badania. Transkrypcja, analiza wyników. Przygotowanie raportu.

FGI - przykład

V) Badania sondażowe

W jakim celu przeprowadzane są sondaże w badaniach mediów? Kto je zleca?

Przeprowadzenie sondaży wśród odbiorców i konsumentów mediów jest praktyką powszechnie i masowo stosowaną. Dla: właścicieli poszczególnych tytułów prasowych, stacji radiowych czy telewizyjnych, prezesów koncernów medialnych, grup konsumenckich, polityków reklamodawców sondaże są łatwym, stosunkowo tanim, szybkim oraz rzetelnym sposobem na pozyskanie informacji przydatnych w podejmowaniu kluczowych decyzji.

Co może być przedmiotem badań sondażowych w kontekście badan mediów?

Czym jest sondaż (pooling, survey)? Sondaż jest to badanie opinii publicznej, rodzaj badań statystycznych w celu określenia preferencji ludności; Sondaż nie daje pełnego obrazu, a jedynie przybliżony wynik. Stanowi jednak silny wyznacznik trendu. Stosowany jest w wielu dziedzinach, m.in. w handlu do badania preferencji konsumentów, jak i często w okresie poprzedzającym wybory (sondaż wyborczy); Sondaż prawidłowo przeprowadzony powinien uwzględniać różne grupy społeczne, wiekowe i zawodowe.

Jakie ośrodki badania opinii publicznej funkcjonują w rynku polskim?

Ośrodki badawcze w Polsce W Polsce badaniem opinii publicznej i przeprowadzaniem sondaży zajmuje się wiele wyspecjalizowanych firm, m.in. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS), Ośrodek Badania Opinii Publicznej (TNS OBOP), PBS DGA, Polska Grupa Badawcza (PGB), GFK Polonia.

Opinia publiczna Pokazuje aprobatę lub dezaprobatę wobec działań; Może dotyczyć spraw zarówno teraźniejszych jak i przeszłych; Choć skupia się na sprawach krajowych, dotyczy również problemów o charakterze globalnym; Dotyczy spraw ważnych dla społeczeństwa, często kontrowersyjnych; Jest zmienna, może ulec zmianom nawet w krótkim okresie czasu.

Krótka historia badań sondażowych W USA w 1935 powstał pierwszy Instytut Opinii Publicznej w Princeton założony przez socjologa i statystyka George'a Horace Gallupa - przeprowadzano badania opinii publicznej o nazwie Gallup poll, dotyczące opinii publicznej, oddziaływania reklamy i czytelnictwa. Pierwsze badania opinii publicznej miały miejsce jeszcze przed Gallupem. W 1883 roku Charles H. Taylor, wydawca Boston Globe dla obliczenia wstępnych wyników głosowania posłużył się sondażem, by na tej podstawie przewidzieć ostateczny wynik wyborów.

ZALETY WADY Sondaż – wady i zalety Używamy ich do badania problemów w realnych sytuacjach Złe sformułowanie lub niewłaściwe rozmieszczenie pytań w kwestionariuszu może wpłynąć na wyniki Niskie koszty w stosunku do ilości zebranych informacji Ankiety są w sztywne, pozostają na niezmienionym poziomie w całym etapie gromadzenia danych Ankiety są przydatne w opisie właściwości dużej populacji Uczestnicy badania mogą celowo kłamać, lub nie pamiętać kwestii o które pytamy Standaryzacja zapewnia, że podobne dane mogą być zbierane od różnych grup, a wyniki uogólniane na całą populację W przeciwieństwie do bezpośredniej obserwacji, sondaże nie skupiają się na kontekście zdarzeń Brak granic geograficznych Badają ilościowe ogóły

Efekt ankieterski wpływ ankieterski (także efekt ankieterski) to wpływ jaki ankieter wywiera na respondenta podczas realizacji wywiadu. Wpływ ten nie wynika z celowych działań ankietera, lecz z jego mimowolnych sygnałów, którymi daje do zrozumienia która odpowiedź jest pożądana. Jednym z takich czynników jest przede wszystkim płeć ankietera, ale także czasami jego światopogląd czy nawet poglądy polityczne, co rzutować może na sposób zadawania pytań respondentowi, a w konsekwencji na udzielane przez respondenta odpowiedzi.

TECHNIKI zbierania danych sondażowych Ankieta pocztowa Wywiad bezpośredni Wywiad telefoniczny Ankieta on-line Ankieta internetowa

Ankieta pocztowa ZALETY WADY niski koszt niski odsetek odpowiedzi 10 - 20% obniżenie błędu stronniczości brak możliwości sondowania większa anonimowość utrata kontroli nad tym, kto udziela odpowiedzi udzielanie przemyślanych odpowiedzi i możliwość konsultacji duża dostępność

Wywiad osobisty (ankiety audytoryjne i indywidualne) ZALETY WADY elastyczność wyższe koszty kontrolowanie sytuacji, w której prowadzony jest wywiad stronniczość osoby prowadzącej wywiad wyższy odsetek otrzymanych odpowiedzi brak anonimowości zbieranie dodatkowych informacji

Wywiad telefoniczny ZALETY WADY Przeciętne koszty Możliwość odmowy odpowiedzi na pytania Krótki czas, duża liczba respondentów „przerywanie” wywiadu Kontrola poprawności zadawania pytań i poprawność rejestrowania danych Mniej informacji Brak pewności z kim rozmawiamy

Co to jest kwestionariusz ankiety? Kwestionariusz, którym posługujemy się w czasie wywiadu to specjalnie przemyślany zestaw pytań, uwzględniający problematykę badawczą, pytania badawcze oraz tezy i hipotezy postawione na etapie konceptualizacji badań.

Zasady tworzenia kwestionariusza ankiety: układ pytań musi tworzyć logiczny ciąg (bloki tematyczne); przechodzimy od pytań ogólnych do szczegółowych; trudne pytania umieszczamy w środku kwestionariusza; te wymagające mniej zastanowienia na początku i na końcu; pytania nie mogą się powtarzać (za wyjątkiem tych, które są pytaniami kontrolnymi); pytania muszą wynikać z podjętej problematyki badawczej i zasad budowy kwestionariusza; pytania powinny być przystępne i zrozumiałe dla każdego respondenta; znaczenie pytania musi być takie samo dla pytającego jak i respondenta; każde pytanie może się odnosić tylko do jednego zagadnienia; pytania muszą być neutralne – nie mogą sugerować odpowiedzi; pytania muszą być jednoznaczne; pytania muszą dawać możliwość udzielenia wyczerpującej odpowiedzi; nie możemy umieszczać pytań, które mogą stwarzać możliwość do udzielenia nieszczerych odpowiedzi; należy unikać pytań drażliwych i poruszających tematy osobiste; najważniejsze przy opracowaniu kwestionariusza jest umieszczenie dokładnej instrukcji udzielania odpowiedzi.

Kwestionariusz ankiety - elementy Kwestionariusz ankiety powinien składać się z następujących części: Części wstępnej Pytań skierowanych do respondentów Części końcowej – podziękowanie za udział w badaniach Metryczka

Przykład części wstępnej ANKIETA ANONIMOWA Szanowna Pani, Szanowny Panie! Chcąc poznać Pańską opinię na temat polskich telewizji śniadaniowych, proszę uprzejmie o wypełnienie poniższej ankiety. Zapewniamy, iż jest to ankieta całkowicie anonimowa, a jej wyniki posłużą do naukowego, zbiorczego, statystycznego opracowania problemu. Proszę o uważne czytanie pytań oraz instrukcji jak udzielać odpowiedzi na poszczególne pytania.

Metryczka: dane demograficzno-społeczne płeć wiek wykształcenie miejsce zamieszkania dochody sytuacja materialna wyznanie orientacja seksualna itp.

Typy pytań kwestionariuszowych Pytania wprowadzające – przygotowują one respondenta do zagadnień poruszanych w całym kwestionariuszu np. Co wg Pani/Pana oznacza słowo tożsamość? Pytania o opinię – odnoszą się do sposobu postrzegania przez respondenta pewnych faktów, procesów czy zjawisk oraz do ich oceniania np. Jakie znaczenie mają Pani/Pana zdaniem media w wychowaniu młodzieży? Pytania o fakty – dotyczą uzyskania informacji o pewnych zjawiskach lub faktach a nie opinii o nich czy postaw wobec nich np. Czy oglądasz program „Kuba Wojewódzki”? Pytania o wiedzę np. Czy Tomasz Lis jest redaktorem naczelnym tygodnika „Wprost”?

Typy pytań kwestionariuszowych Pytania o źródła informacji np. Skąd Pani/Pan czerpie informacje o politycznych problemach swojego kraju? Pytania o motywy np. Jakie powody skłaniają Panią/Pana do korzystania z portali społecznościowych? Pytania o sugestie np. Jakie formy działania powinien Pani/Pana zdaniem podjąć sejm celem polepszenia funkcjonowania mediów publicznych?

Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania zamknięte (z góry określone) Np. Jak oceniasz prestiż zawodu dziennikarza śledczego?: 1.1) bardzo wysoko; 1.2) wysoko; 1.3) ani wysoko, ani nisko; 1.4) nisko; 1.5) bardzo nisko.

Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania otwarte (nie ma z góry narzuconych odpowiedzi) Np. Co sądzisz o procesie tabloidyazacji mediów masowych? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………….

Typy pytań kwestionariuszowych – forma pytania półotwarte (z góry określone plus inne) Np. Którymi z poniższych haseł określiłbyś/abyś dziennikarstwo śledcze? (zaznacz maksymalnie 3 odpowiedzi): 6.1) demaskowanie; 6.2) weryfikacja plotek i donosów; 6.3) opis afery; 6.4) narzędzie kontroli; 6.5) odkrywanie tajemnic; 6.6) żmudne poznawanie ukrytych informacji; 6.7) inne, jakie? ………………………………………….

Błędy w pytaniach Pytania z ukrytą przesłanką Np. „Czy wciąż czytasz „Nie”?” Pytania sugerujące Np. „Czy podobnie jak większość Polaków codziennie oglądasz „Wiadomości”?” Pytania z nierozłączną kafeterią Np. Jak długo korzystasz z Internetu? 1-5 lat 5-10 lat 10-15 lat 15 i więcej

Błędy w pytaniach Błąd multiplikacji – w jednym pytaniu pytamy o dwie lub więcej kwestii Np. Jaki jest Twój stosunek wobec programów typu reality show oraz wobec prezesa TVP? Bardzo lubię Lubię Brak zdania Nie lubię Bardzo nie lubię Brak pytań filtrujących (przesiewowych)

Skala likerta - przykłady Poniżej znajduje się cytat na temat dziennikarstwa śledczego, zamieszczony na łamach „Suddeutche Zeitung” : „Dziennikarstwo demaskatorskie ma rację bytu dopóty, dopóki posługuje się legalnymi metodami. Jeśli czyni inaczej, samo w sobie staje się skandalem w skandalu”. Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem?: 1) zdecydowanie się zgadzam 2) zgadzam się 3) ani się zgadzam, ani się nie zgadzam 4) nie zgadzam się 5) zdecydowanie się nie zgadzam

Skala likerta - przykłady Kto Twoim zdaniem czyta czasopisma lifestylowe pod względem pozycji majątkowej? 1) ludzie biedni 2) ludzie raczej biedni 3) ludzie o przeciętnym statusie majątkowym 4) ludzie raczej bogaci 5) ludzie bogaci

Skala likerta - przykłady np. W literaturze można znaleźć stwierdzenia, iż dziennikarstwo śledcze odgrywa ważną rolę w budowaniu demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Co o tym sądzisz: 1) zdecydowanie się z tym zgadzam 2) zgadzam się z tym 3) trudno powiedzieć 4) nie zgadzam się z tym 5) zdecydowanie się z tym nie zgadzam