Zarys cybernetycznej teorii trwałego rozwoju (sustainable development) Wizja społeczeństwa trwałego rozwoju Wykład VII 26 marca 2014

Jaka ma być wizja ŚS zdolnej do trwałego przezwyciężenia kryzysu globalnego: 1. neo-socjaldarwinistycznego „zerowego wzrostu”, czy 2. trwałego rozwoju/SD?

Nie można zapewnić dostępu do wiedzy, niezbędnej dla trwałego (w tym „trójfilarowego”) rozwoju ŚS, w ramach socjal-darwinistycznych stosunków społecznych. Wiedza jest tu bowiem egoistycznie wykorzystywana w podtrzymywaniu „wzrostu kosztem środowiska” dominujących podmiotów

Benedykt XVI: (…) odczuwa się (…) pilną POTRZEBĘ REFORMY zarówno ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH, jak i międzynarodowej STRUKTURY EKONOMICZNEJ I FINANSOWEJ. (…) POTRZEBA prawdziwej politycznej WŁADZY ŚWIATOWEJ (…) dla ZARZĄDZANIA EKONOMIĄ światową (…) dla zapobieżenia POGŁĘBIENIU SIĘ KRYZYSU (…) regulowana przez prawo (…) przestrzegać (…) zasady POMOCNICZOŚCI i SOLIDARNOŚCI, być UKIERUNKOWANA NA REALIZACJĘ DOBRA WSPÓLNEGO, (CIV, p. 67).

W świetle konceptualnej analizy systemowej, kryzysu globalnego nie można trwale przezwyciężyć egoistyczną - sprzeczną z aksjologią DOBRA WSPÓLNEGO (elity i nie-elity) - metodą neo-darwinizmu społecznego i „zerowego wzrostu”.

Im mniej bezrobocia i biedy - bez wiedzy o prawdopodobnych kompleksowych skutkach polityki, pracy i innych zmian w uwarunkowaniach życia – tym szybciej wyczerpanie źródeł aktualnie dostępnych zasobów naturalnych i zdegradowanie przyrody. A wraz z tym - globalna katastrofa.

Globalnego kryzysu nie można przezwyciężyć jedynie poprzez proste, „empatyczne”, otoczenie opiekuńczą troską nie-elity/Peryferii przez elitę/Centrum: 1. Rio+20: Our common vision, Poverty eradication (…) freeing humanity from poverty and hunger (…); 2. Franciszek: “The current economic and social CRISIS (…) is rooted in AN ETHICAL AND ANTHROPOLOGICAL CRISIS. (…) THE LACK AND THE LOSS OF A JOB (…) is alarmingly extending the boundaries of POVERTY. (…).

Istota - w tym główne przyczyny i przejawy – globalnego kryzysu: 1. Kryzys skutkiem regresywnego PRZEKROCZENIA GRANIC WZROSTU: inercyjnej i środowiskowej. 1. ŚS NIE DOSTOSOWANA DO ŻYCIA W SZIR. 3. Brak możliwości eliminowania negatywnych skutków MORALNEJ DESTRUKCJI (postępującej coraz szybciej wraz z rozwojem n.-t.). 4. Bezwzględne degradowanie środowiska przyrodniczego, w tym WYCZERPYWANIE aktualnie dostępnych źródeł ZASOBÓW naturalnych. 5. Fałszywa świadomość, iż kryzys ten jest skutkiem PRZELUDNIENIA Ziemi, a ludzką „siłę roboczą” można w SZiR zastąpić AUTOMATYZACJĄ.

Dla trwałego przezwyciężenia globalnego kryzysu konieczność, tym razem, równoczesnego przeprowadzenia (metodą backcasting) dwu transformacji: humanistycznej i ekohumanistycznej

Główne cele strategii SD ŚS: 1. Stworzyć ŚS możliwość rozwoju bez wyniszczających dorobek, cyklicznie powtarzających się kryzysów i budowy - „na gruzach” poprzedniej - nowej krótkotrwałej formy cywilizacyjnej; 2. Wprowadzić ŚS w stan rozwoju dojrzałego/wewnętrznie i zewnętrznie konstruktywnego; 2. Przywrócić ŚP zdolność zewnętrznie konstruktywnego rozwoju; 4. Dostosować ŚS do życia w SZiR.

WIZJA światowej społeczności zdolnej do trwałego rozwoju (ŚSSD)

Podstawowe właściwości ŚSSD (1): 1. Ultrastabilność, w tym zdolność: 1.1. antycypatywności; 1.2. wyprzedzającego eliminowania deficytu zasobów naturalnych, w tym paliw; 1.3. doprowadzania do symbiozy w układzie: Człowiek–Przyroda; 1.4. stymulowania - metodą ekospołecznej sprawiedliwości - powszechnej ekospołecznie użytecznej (zwłaszcza poznawczo-innowacyjnej) aktywności twórczej. Podstawowe właściwości ŚSSD (1): 1. Ultrastabilność, w tym zdolność: 1.1. antycypatywności; 1.2. wyprzedzającego eliminowania deficytu zasobów naturalnych, w tym paliw; 1.3. doprowadzania do symbiozy w układzie: Człowiek–Przyroda; 1.4. stymulowania - metodą ekospołecznej sprawiedliwości - powszechnej ekospołecznie użytecznej (zwłaszcza poznawczo-innowacyjnej) aktywności twórczej.

Podstawowe właściwości ŚSSD (2): 2. Edukacja mądrości: 2.1. Powszechne – po pierwsze dotyczące elit, oraz na poziomie maturalnym - kształtowanie mądrości; 2.2. Wiedza systemowo-cybernetyczna; 2.3. Teoria SD; 2.4. Etyka ekohumanistyczna; 2.5. Umiejętność wspomagania się sztuczną inteligencją. Podstawowe właściwości ŚSSD (2): 2. Edukacja mądrości: 2.1. Powszechne – po pierwsze dotyczące elit, oraz na poziomie maturalnym - kształtowanie mądrości; 2.2. Wiedza systemowo-cybernetyczna; 2.3. Teoria SD; 2.4. Etyka ekohumanistyczna; 2.5. Umiejętność wspomagania się sztuczną inteligencją.

Podstawowe właściwości ŚSSD (3): 3. Sprawna infrastruktura informacyjna: 3.1. Uspołecznienie informacji warunkującej SD; 3.2. Powszechna dostępność wiedzy o skutkach ludzkich zamierzeń i dokonań oraz innych zmian w środowisku przyrodniczym/ŚP; 3.3. Informacyjne podstawy sprawiedliwości ekospołecznej. Podstawowe właściwości ŚSSD (3): 3. Sprawna infrastruktura informacyjna: 3.1. Uspołecznienie informacji warunkującej SD; 3.2. Powszechna dostępność wiedzy o skutkach ludzkich zamierzeń i dokonań oraz innych zmian w środowisku przyrodniczym/ŚP; 3.3. Informacyjne podstawy sprawiedliwości ekospołecznej.

Podstawowe właściwości ŚSSD (4): 4. Infrastruktura naukowo-wytwórcza podatna innowacyjnie: 4.1. Sprawność informacyjna i elastyczna automatyzacja globalnych i regionalnych ONW; 4.2. Finansowe wspomaganie ogólnie przydatnych prac naukowo-badawczych; 4.3. Finansowe wspomaganie „rokujących” przedsiębiorstw w osiąganiu pełni dojrzałości. Podstawowe właściwości ŚSSD (4): 4. Infrastruktura naukowo-wytwórcza podatna innowacyjnie: 4.1. Sprawność informacyjna i elastyczna automatyzacja globalnych i regionalnych ONW; 4.2. Finansowe wspomaganie ogólnie przydatnych prac naukowo-badawczych; 4.3. Finansowe wspomaganie „rokujących” przedsiębiorstw w osiąganiu pełni dojrzałości.

Podstawowe właściwości ŚSSD (5): 2. Ekonomika ekospołecznie użyteczna, oparta na (1): 2.1. kompleksowym rachunku korzyści i kosztów działalności społ.-gospod., ujmującym dalekowzrocznie społeczne i przyrodnicze jego składniki; 2.2. interwencyjnie stymulowanej konkurencyjności; 2.3. „deflacyjnym” stymulowaniu – zwłaszcza innowacyjnym - popytem; Podstawowe właściwości ŚSSD (5): 2. Ekonomika ekospołecznie użyteczna, oparta na (1): 2.1. kompleksowym rachunku korzyści i kosztów działalności społ.-gospod., ujmującym dalekowzrocznie społeczne i przyrodnicze jego składniki; 2.2. interwencyjnie stymulowanej konkurencyjności; 2.3. „deflacyjnym” stymulowaniu – zwłaszcza innowacyjnym - popytem;

2. Ekonomika ekospołecznie użyteczna (2): 2.4. „nakłaniana” do ekospołecznej użyteczności jej wytworów za pomocą inwigilacji czystej (powszechna świadomość) ; 2.5. wspomagana „doinformowanym” kredytowaniem; 2.6. dalekowzrocznie naukowo-technicznie wspomagana polityką państwową i ponadpaństwową – wielkie (backcasting) operacje obronno-rozwojowe, w tym naukowo-techniczne.

Podstawowe właściwości ŚSSD (6): 6. Wizyjne, sieciowe, strategiczne programowanie SD: 6.1. umiejętność wizyjnego/backcasting programowania rozwoju ŚS z wykorzystaniem cybernetyki rozwoju; 6.2. wspomagane symulacją komputerową projektowanie etapów realizacji strategii; 6.3. monitoring dynamiczny procesu życia społeczno-gospodarczo-przyrodniczego Ziemi w korygowaniu strategii SD; Podstawowe właściwości ŚSSD (6): 6. Wizyjne, sieciowe, strategiczne programowanie SD: 6.1. umiejętność wizyjnego/backcasting programowania rozwoju ŚS z wykorzystaniem cybernetyki rozwoju; 6.2. wspomagane symulacją komputerową projektowanie etapów realizacji strategii; 6.3. monitoring dynamiczny procesu życia społeczno-gospodarczo-przyrodniczego Ziemi w korygowaniu strategii SD;

Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD (1): 1. Homeostat: 1.1. w pełni rozwinięty: pole informacyjne, elita, powszechna świadomość, w tym mądrość; 1.2. struktura organiczna. Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD (1): 1. Homeostat: 1.1. w pełni rozwinięty: pole informacyjne, elita, powszechna świadomość, w tym mądrość; 1.2. struktura organiczna.

Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD (2): 2. Globalny (zasada pomocniczości, sieciowy) ośrodek utrzymywania ultrastabilności ŚS, w tym ośrodki/centra (1): 2.1. wiedzy o skutkach działań i innych zmian w środowisku, w tym kompleksowych kosztach działalności społ.- gospod.; 2.2. dynamicznego monitoringu procesu życia globalnego ekosystemu (układu: ŚS-ŚP); 2.3. operacyjnego przeciwdziałania rozpoznawanym zagrożeniom; Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD (2): 2. Globalny (zasada pomocniczości, sieciowy) ośrodek utrzymywania ultrastabilności ŚS, w tym ośrodki/centra (1): 2.1. wiedzy o skutkach działań i innych zmian w środowisku, w tym kompleksowych kosztach działalności społ.- gospod.; 2.2. dynamicznego monitoringu procesu życia globalnego ekosystemu (układu: ŚS-ŚP); 2.3. operacyjnego przeciwdziałania rozpoznawanym zagrożeniom;

Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD; (3) Globalny ośrodek utrzymywania ultrastabilności ŚS, w tym ośrodki/centra (2): 2.4. wizyjnego programowania strategicznego SDŚS; 2.5. kształtowania ekospołecznej sprawiedliwości, w tym ekonomiki SD; 2.6. doprowadzania do stanu rozwoju dojrzałego zbiorowych podmiotów życia społ.-gospod.; 2.7. powszechnego kształtowania mądrości światowej społeczności; 2.8. finansowania strategicznych i operacyjnych przedsięwzięć n.-t. na rzecz SDŚS. Społeczno-gospodarcza infrastruktura ŚSSD; (3) Globalny ośrodek utrzymywania ultrastabilności ŚS, w tym ośrodki/centra (2): 2.4. wizyjnego programowania strategicznego SDŚS; 2.5. kształtowania ekospołecznej sprawiedliwości, w tym ekonomiki SD; 2.6. doprowadzania do stanu rozwoju dojrzałego zbiorowych podmiotów życia społ.-gospod.; 2.7. powszechnego kształtowania mądrości światowej społeczności; 2.8. finansowania strategicznych i operacyjnych przedsięwzięć n.-t. na rzecz SDŚS.

Zarys „mapy drogowej” do ŚSSD

Zachowanie się SCT przy NADMIARZE dostępnych ZASOBÓW (życia) w środowisku przyrodniczym/ŚP: 1. Przy wyrównanych potencjałach twórczych/obronno-rozwojowych: - koegzystencja, autonomia. 2. Przy dominacji tym potencjałem nad systemem słabszym: - system silniejszy podporządkowuje sobie system słabszy (imperializm) i przekształca go w swą TECHNIKĘ.

Zachowanie się SCT przy DEFICYCIE ZASOBÓW w środowisku przyrodniczym: 1. Przy dominacji tym potencjałem nad systemem słabszym system silniejszy eliminuje konkurentów do deficytowych zasobów życia: - - wojną (tajna/spiskowa/cybernetyczna lub jawna, mało ekokosztowna) lub - -- integracją drenażową. 2. Przy wyrównanych potencjałach twórczych/obronno-rozwojowych: rozwojowa/synergiczna integracja i umożliwianie współpracą n.-t. dostępu do nowych źródeł zasobów.

W warunkach deficytu dostępnych zasobów istnieje możliwość integracji rozwojowej, gdy zniszczenie systemu słabszego spowoduje upadek systemu silniejszego, lecz tylko wówczas, jeśli – co najmniej – elita systemu silniejszego jest świadoma takiego zagrożenia.

Wybrane ograniczenia realizacyjne

Jako zadania pierwsze w rozwojowym przezwyciężaniu globalnego kryzysu, niezbędne jest wykazanie, iż: 1. istnieje możliwość przewyższania pozytywnymi, negatywnych konsekwencji ludzkich działań; 2. nie ma, praktycznie, bezwzględnego deficytu zasobów naturalnych; 3. istnieje możliwość ukształtowania relacji: Człowiek– Przyroda na zasadzie symbiozy; 4. czym wyższy poziom rozwoju nauki i techniki tym większy ludzki potencjał intelektualny, sztuczną inteligencją wspomagany, jest niezbędny dla eliminowania negatywnych konsekwencji coraz szybciej wraz z tym rozwojem postępującej moralnej destrukcji.

Doprowadzenie powyższej wiedzy do świadomości elit realnej władzy światowej umożliwi: 1. dokonanie przez nie ekohumanistycznej przemiany aksjologicznej; 2. zintegrowania tych elit w system globalnego sterowania trwałym rozwojem światowej społeczności/ŚS; 3. opracowanie – i podjęcie realizacji, metodą backcasting – strategii trwałego rozwoju ŚS.

Wielka nierównowaga potencjałów obronno- rozwojowych w układzie: Centrum – Peryferie 85 – 3,5 mld.

Podstawowe działania na rzecz SD: 1. rozwojowe integracyjne wzmocnienie systemów słabszych; 2. integracyjny, przez system silniejszy wspomagany, wzrost potencjału twórczego – powstałego wraz z tą integracją - systemu słabszego; 3. globalne zracjonalizowanie konsumpcji deficytowych zasobów (sprawnościowa vs hedonistyczna i prestiżowa); 4. wprowadzenie specjalizacji i poprzez współpracę zapewnienie innowacyjnego dostępu do nowych źródeł zasobów oraz poprawnego kształtowania środowiska przyrodniczego.

Tematy prac zaliczeniowych: 1. Zarys strategii (backcasting) kształtowania zdolności trwałego rozwoju światowej społeczności. ( z uwzględnieniem: - Review of the EU Sustainable Development Strategy (EU SDS) - Renewed Strategy, 2006, oraz - Rio+20 ( ) Our common vision, rio20-conference ). 2. Recenzja książki: Michnowski. L., Społeczeństwo przyszłości a trwały rozwój, PAN, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2006: 3. Recenzja książki: Michnowski L., Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu, Episteme 108, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej UKSW, Łomża – Warszawa 2013: rio20-conference rio20-conference

Dziękuję za uwagę.