POJĘCIE METODY

PRZYKŁADY METOD AKTYWIZUJĄCYCH praca w grupach, drama, inscenizacje, dyskusje , metaplan, burza mózgów, drzewo decyzyjne, analiza SWOT, metoda projektów, gry i zabawy edukacyjne, portfolio;

AKTYWNYCH METOD NAUCZANIA CHARAKTERYSTYKA AKTYWNYCH METOD NAUCZANIA

PRACA W GRUPACH

PRACA W GRUPACH Uczniowie często pracują samodzielnie w parach, małych bądź większych zespołach. Najczęściej wszystkie grupy wykonują to samo zadanie, ale zdarza się i tak, że każdy z zespołów ma coś innego do zrobienia –  wtedy konieczne jest podzielenie się rezultatami pracy z kolegami z innych grup. Gdy grupa jest większa, a zadanie bardziej skomplikowane, warto wybrać lidera zespołu oraz sekretarza dbającego o utrwalenie efektów pracy.

Przebieg zajęć dokonanie podziału na grupy, przedstawienie uczniom problemu /pytania/, określenie czasu pracy nad problemem, wybranie lidera /nadzoruje grupą, robi notatki, zapisuje wypracowane zadania /, przedstawienie wniosków na forum klasy /może to być np. w formie plakatu/, podsumowanie: zapisanie wniosków, omówienie pracy grup i dokonanie oceny.

DRAMA Metoda ta jest uczeniem się przez doświadczenie i przeżywanie. Drama ma charakter „otwarty", nie wymaga zastosowania scenariusza. W tej metodzie nie ma typowego dla teatru podziału na aktorów i publiczność. Uczniowie, stosując dramę, działają zgodnie ze swoją wyobraźnią i „na gorąco" ustalają kierunki rozwoju fikcyjnych zdarzeń, w których uczestniczą. . Wszyscy są aktywnymi uczestnikami zajęć.

INSCENIZACJE

INSCENIZACJE Metoda inscenizacji – polega na inscenizacji pewnego zdarzenia. Część uczniów staje się aktorami i odgrywa przydzielone przez nauczyciela role zgodnie z przygotowanym scenariuszem. Pozostali uczniowie są obserwatorami. Po inscenizacji rozpoczyna się dyskusja, w wyniku której powinno dojść do wspólnej, uzgodnionej oceny zainscenizowanego problemu.

DYSKUSJA

DYSKUSJA To sposób przekazywania wiedzy na linii nauczyciel – uczeń lub uczeń – uczeń. Zorganizowana wymiana myśli i poglądów na dany temat pobudza i rozwija myślenie, pomaga kształtować poglądy i przekonania, uczy oceny poglądów innych ludzi, kształci umiejętności formułowania myśli i ich wypowiadania, uczy krytycznego spojrzenia na własne poglądy i zmusza do ich weryfikacji.

Przebieg dyskusji wprowadzenie do problemu, dyskusja właściwa (zespołowe rozwiązanie problemu), podsumowanie wyników dyskusji przez prowadzącego, poszerzone w rzeczywistości szkolnej o ocenę udziału i zaangażowania uczniów.

METAPLAN Jedna z technik prowadzenia dyskusji zwana inaczej „cichą dyskusją". Polega ona na tym, że w czasie narady jej uczestnicy tworzą plakat, który jest graficznym skrótem dyskusji. Uczestnicy dyskusji zamiast zabierać głos, zapisują swoje myśli na kartkach określonego kształtu i koloru w krótkiej formie równoważników zdań.

Przebieg zajęć Postawienie pytania (powstaje pierwszy plakat). Burza mózgów. Porządkowanie odpowiedzi wg przyjętych kryteriów. Podział na grupy, uzgodnienie drugiego tematu. Tworzenie drugiego plakatu w grupach (każda grupa tworzy swój plakat). Prezentacja plakatów. Zebranie wniosków, podsumowanie.

BURZA MÓZGÓW Burza mózgów to przykład dyskusji polegającej na umożliwieniu uczniom szybkiego zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupełniających się hipotez rozwiązania problemu. Celem tej metody jest zebranie w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu.

Etapy burzy mózgów postawienie problemu, generowanie pomysłów (wolne skojarzenia będące wynikiem twórczego myślenia danej osoby, odwołania się do zdobytej wiedzy i doświadczenia) , analizowanie pomysłów (selekcja i kategoryzowanie zebranych pomysłów ).

DRZEWO DECYZYJNE

DRZEWO DECYZYJNE Drzewo decyzyjne - stanowi graficzny obraz procesu podejmowania decyzji w określonej sprawie. Forma graficzna drzewka zmusza do logicznego myślenia i precyzyjnego formułowania sądów.

Przebieg pracy Zdefiniowanie problemu . Określenie celu i wartości istotnych dla osób podejmujących decyzję. Znalezienie różnych możliwości rozwiązań - ich ilość odpowiada liczbie „gałęzi" drzewa. Określenie pozytywnych i negatywnych skutków każdego możliwego rozwiązania. Podjęcie ostatecznej decyzji.

ANALIZA SWOT Analiza SWOT- jest metodą zespołowej analizy i oceny jakiegoś zjawiska, wydarzenia, problemu, pomaga w podejmowaniu decyzji. Polega na wypełnieniu przygotowanego arkusza, na którym uczniowie określają zarówno mocne strony danego zagadnienia i wynikające z nich szanse oraz słabe strony, i związane z nimi zagrożenia.

METODA PROJEKTÓW To metoda nauczania, w której uczniowie realizują „duże" przedsięwzięcie w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Zadanie jest realizowane przez uczniów samodzielnie, ale koordynowane jest ono przez nauczyciela. Projekty mają rozwijać samodzielność, uczyć zbierania danych, dobierania i korzystania ze źródeł, prezentowania wyników. Projekty wykonuje się najczęściej grupowo. Jest to praca długoterminowa.

GRY I ZABAWY EDUKACYJNE Gry i zabawy stosowane na lekcjach odznaczają się wieloma walorami dydaktycznymi. Służą lepszemu zapamiętaniu i opanowaniu opracowanego materiału, zmuszają do koncentracji uwagi na wykonywanych zadaniach, są także zachętą do dokładniejszego i pełniejszego opanowania realizowanych treści nauczania.

PRZYKŁADY GIER I ZABAW PEDAGOGICZNYCH  loteryjki,  układanki,  rebusy,  krzyżówki,  gry planszowe, gry ruchowe i sportowe, multimedialne programy komputerowe.

z krótkimi uzasadnieniami ich doboru. PORTFOLIO Portfolio to metoda realizowana na zajęciach szkolnych i podczas projektów edukacyjnych. W skład portfolio mogą wchodzić materiały źródłowe: notatki i artykuły prasowe , fotografie, rysunki (zarówno wycięte z gazety, jak i narysowane przez ucznia), notatki z lektur, aforyzmy, ważne myśli, bibliografia zawierająca spis wszystkich źródeł (w tym także ustnych) wykorzystanych w teczce, płyta z nagraniem, notatki ucznia z lektur, spis wszystkich materiałów z teczki z krótkimi uzasadnieniami ich doboru.

NAUCZANIE METODAMI AKTYWNYMI Głównym zadaniem metod aktywizujących jest stawianie ucznia w takiej sytuacji, aby odczuwał potrzebę podejmowania działań, jakich od niego oczekujemy.

DLACZEGO METODY AKTYWNE SĄ KORZYSTNE DLA NAUCZYCIELA ??? Nauczyciel poznaje pozycję ucznia w klasie i ma możliwość ingerencji w celu polepszenia kontaktów między uczniami. Nauczyciel ma możliwość obserwacji ucznia w procesie uczenia i lepszego jego poznania.

LITERATURA: Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B.: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Poradnik po metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.     Hamer H., Klucz do efektywności nauczania, Warszawa 1994.  Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej. Część I, Suwałki 1998.   Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej. Część II, Suwałki 2000.  Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1998.

Opracowały: Danuta Mielnik Marta Rydzewska