Pomoc psychologiczno – pedagogiczna w poradni w zakresie poradnictwa zawodowego Opracował: Witold Pietruk Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Grodkowie doktorant Uniwersytetu Opolskiego

Poradnia to placówka, której celem jest udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży oraz wszystkim, którzy z racji zawodu (nauczyciele) czy pełnionej funkcji (rodzice) są odpowiedzialni za wychowanie i rozwój dzieci i młodzieży.[1] Jak zauważa L. Dudek: Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest szczególnym rodzajem oddziaływania osoby pomagającej i wspomagającej. Korzystają z niej uczniowie, wychowankowie, nauczyciele oraz rodzice.[2] [1] Kozdrowicz E., Poradnictwo w teorii i praktyce [w:] Pedagogika społeczna, (red.) Pilch T., Lepalczyk J., Wyd. Żak, Warszawa 1995, s.334. [2] Dudek L., Pomoc dzieciom w praktyce poradnianej na przykładzie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Łęcznej [w:] Edukacja wobec zagrożeń rozwoju i bezpieczeństwa dzieci, (red.) Guz S., Andrzejewska J., Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2008, s.115.

Poradnia realizuje zadania w następujący sposób: Diagnozowanie Diagnozowanie polega na działaniach, których celem jest wyjaśnienie przyczyn określonego zjawiska występującego w obszarze edukacyjnym, wychowawczym, społecznym lub rozwojowym.[3] [3] Skałbania B., Poradnictwo pedagogiczne, Kraków 2009, s.73.

Terapia (psychoterapia) Terapia to oddziaływanie za pomocą środków pedagogicznych (wychowawczych, dydaktycznych) na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się, mające na celu eliminowanie niepowodzeń oraz ich ujemnych konsekwencji.[4] [4] Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, Warszawa 1989, s.50.

Profilaktyka, mediacje i konsultacji i informacje Profilaktyką nazywamy wszelkie działania zmierzające do zapobiegania pojawieniu się niekorzystnych zjawisk, wzmacnianie czynników pozytywnie wpływających na proces rozwoju i wychowania. Mediacje to metody stosowane w profilaktyce społecznej, której zadaniem jest pośredniczenie w sporze.[5] [5] Skałbania B., Poradnictwo pedagogiczne, Kraków 2009, s.74.

Doradztwo zawodowe Doradztwo zawodowe to świadczenie pomocy w podejmowaniu kolejnych decyzji dotyczących wyboru szkoły, zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej.[6] Poradnie zajmują się również grupowym poradnictwem zawodowym. Podstawowym celem doradztwa realizowanego w poradni jest: przygotowanie młodzieży do wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia, przygotowanie ucznia do roli pracownika, przygotowanie ucznia do radzenia sobie w trudnych sytuacji, takich jak: bezrobocie, adaptacje do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej, rozwijanie kreatywności u młodzieży, ułatwiające przygotowanie młodego pokolenia do zmian zachodzących w społeczeństwie. [6] Kargulowi A., Teorii i praktyce poradnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s.198.

I. Działania podejmowane przez poradnie woj I. Działania podejmowane przez poradnie woj. opolskiego (rok szkolny 2011/2012) Tabela 1. Badania zawodoznawcze. predyspozycje zawodowe młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej indywidualny tok nauki – (uczniowie LO) diagnoza w kierunku OHP badania w kierunku wydania opinii uczniom, którzy ze względu na stan zdrowia mają ograniczone możliwości wyboru zawodu diagnoza uczniów, którzy nie ukończyli 16 roku życia, a podejmują praktyczną naukę zawodu Źródło: PPP Opole, PPP Grodków, PPP Niemodlin, PPP Krapkowice, PPP Głubczyce.

Szkoły ponadgimnazjalne Tabela 2. Zajęcia warsztatowe prowadzone w szkołach. Gimnazja uczniowie Szkoły ponadgimnazjalne Tematy zajęć 1798 1055 Nowoczesne niewolnictwo Zajęcia dotyczące autoprezentacji Radzenie sobie ze stresem Studia za granicą Ja i moja szkoła ponadgimnazjalna Ja i mój zawód Ja i zmiana Jestem przy tobie Planowanie kariery- edukacja i zawód Podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych Pokonać strach -sztuka radzenia sobie ze stresem Sztuka twórczego rozwiązywania problemów i twórczego myślenia Jak cię widzą, tak cię piszą czyli sztuka autoprezentacji Przygotowanie ucznia do podejmowania decyzji zawodowych i edukacyjnych Edukacja ku przyszłości - zajęcia z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi multimedialnych Przyszłość należy do specjalistów Wybór zawodu, moja dalsza ścieżka kształcenia Bilans własnych kompetencji zawodowych Zawody przyszłości Pomoc w wyborze szkoły i zawodu - spotkania dla rodziców Źródło: PPP Grodków, PPP Opole, PPP Niemodlin, PPP Głubczyce, PPP Krapkowice

Spotkania szkoleniowe dla szkolnych doradców zawodowych. nowe narzędzia diagnozy predyspozycji zawodowych reforma szkolnictwa zawodowego rola szkolnych doradców zawodowych w świetle nowych przepisów o pomocy psychologiczno – pedagogicznych współpraca szkolnego doradcy z poradnią psychologiczno- pedagogiczną zmiany w kształceniu ponadgimnazjalnym program zintegrowanych działań z zakresu doradztwa edukacyjno – zawodowego (wymiana doświadczeń, ustalenie form współpracy i zakresy realizowanych zadań) grupa wsparcia dla doradców zawodowych przygotowanie materiałów z zakresu poradnictwa na stronie internetowej szkoły „Z poradnią do sukcesu” – narzędzia i programy wykorzystywane w planowaniu kariery i wyborze kierunku kształcenia Źródła: PPP Grodków, PPP Opole, PPP Niemodlin, PPP Brzeg, PPP Krapkowice

Rysunek 1. Udział w projektach ogólnopolskich i regionalnych. Aktywny w szkole, aktywny w życiu skierowany do społeczności gimnazjalnej. Cel: Zwiększenie poziomu kompetencji kluczowych gimnazjalistów (3000 osób). Edukacja ku przyszłości – poradnictwo zawodowe w procesie dydaktycznym. Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu. Fabryka inicjatyw rozwija Młodych i Ambitnych – pomoc młodzieży w odnalezieniu się na rynku pracy, w momencie zakończenia edukacji, możliwości założenia własnej firmy. Edukacja ku przyszłości – test wstępnych zainteresowań branżowych. Przyszłość należy do specjalistów. Nauka kluczem do sukcesu – program rozwoju liceów ogólnokształcących Miasta Opole. Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów w opolskich liceach. Edukator – skierowaniy do gimnazjalistów. Wyrównywanie szans edukacyjnych, pomoc psychologiczno – pedagogiczna, zajęcia z doradztwa zawodowego. Źródło: PPP Grodków, PPP Opole

Tabela 3. Indywidualne porady zawodowe dla uczniów. Źródło: PPP Opole, PPP Grodków, PPP Krapkowice, PPP Niemodlin, PPP Głubczyce.

Tabela 4. Udział w OTK (Ogólnopolskim Tygodniu Kariery – III edycja) Konferencje, sympozja Konkursy Zajęcia i warsztaty Targi i debaty Inne „Jak osiągać sukces” „Podsumowanie OTK” „Recepta na karierę” konkurs fotograficzny „światłoczuły na pracę” konkurs na felieton „jak osiągnąć sukces” konkurs plastyczny „Mój wymarzony zawód” Spotkania informacyjno – edukacyjne dla rodziców „Podejmowanie pierwszych ważnych decyzji edukacyjnych i zawodowych.” Pomoc w wyborze szkoły i zawodu – zajęcia dla rodziców Ja i zmiana – warsztaty dla uczniów klas VI szkoły podstawowej przygotowanie do przejścia do gimnazjum,. Studia za granicą. Zawody przyszłości Podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych (uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.) Ogólnopolski Tydzień Przedsiębiorczości Opolski Salon Maturzystów Regionalne Targi Edukacji i Pracy Miasta Opole Powiatowe Targi Edukacji i Pracy Udział w debatach: „Jak osiągnąć sukces” – spotkanie z ludźmi, którzy odnieśli sukces w biznesie w naszym regionie „Praca z pasji – praca z pasją” – spotkanie z młodymi przedsiębiorcami w Brzegu Źródło: PPP Opole, PPP Grodków, PPP Brzeg

Współpraca z innymi instytucjami: szkoły różnych typów uczelnie wyższe (Uniwersytet Opolski, Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie, Politechnika Opolska, Wyższa Szkoła Bankowa w Opolu, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, WSHE w Brzegu) Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Powiatowy Urząd Pracy Kuratorium Oświaty w Opolu Zakłady pracy Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych R.P. KOWEZiU

Inne: udział w pracach związanych z organizacją egzaminów zewnętrznych egzaminy gimnazjalne, matury, egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe współpraca z opiekunami praktyk zawodowych – pomoc w organizowaniu praktyk zawodowych dla uczniów organizowanie wolontariatu stałe podnoszenie kwalifikacji (spotkania szkoleniowe, kursy, studia podyplomowe, kursy organizowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawowej KOWEZiU w Warszawie)

Podsumowanie: Uczniowie (177) ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych dokonali oceny zajęć warsztatowych prowadzonych przez doradców zawodowych poradni w skali od 1-6. Średnia ocena zajęć-5,1 (najwyższe oceny-5,4 wystawiła młodzież za klimat jaki towarzyszył zajęciom oraz samo przeprowadzenie zajęć-5,3. Przekazywanie treści uczniowie ocenili na 4,9, a korzyści płynące dla nich z udziału w tego typu zajęciach na 5. Ocena prowadzącego-5,9. Najlepiej ocenianymi przez młodzież elementami zajęć były: forma przekazywania informacji podejście osoby prowadzącej do ucznia sposób prowadzenia zajęć, korzyści rozmowa i wspólna diagnoza pomoc w określaniu predyspozycji planowanie własnej przyszłości to, że prowadzący dobrze orientował się w temacie

Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji: 1. Tematyka zajęć odpowiadała zapotrzebowaniu uczniów i wzbudziła ich zainteresowanie 2. Uczniom podobał się sposób prowadzenia zajęć 3. Zajęcia pomogły uwzględnić kierunki kształcenia ponadgimnazjalnego 4. Zajęcia pomogły w planowaniu własnej przyszłości zawodowej Warsztaty dotyczące wyboru szkoły i zawodu winny być kontynuowane przez nauczycieli, pedagoga, wychowawców klas.

Literatura: Kozdrowicz E., Poradnictwo w teorii i praktyce [w:] Pedagogika społeczna, (red.) Pilch T., Lepalczyk J., Wyd. żak, Warszawa 1995. Brejnak W., Poradnie wychowawczo-zawodowe (psychologiczno-pedagogiczne) [w:] Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja. Innowacja, Warszawa 1997. Wojtasik B., Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne, Wydawnictwo PWN, Warszwa 1997. Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, Warszawa 1989. Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006. Dudek L., Pomoc dzieciom w praktyce poradnianej na przykładzie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Łęcznej [w:] Edukacja wobec zagrożeń rozwoju i bezpieczeństwa dzieci, (red.) Guz S., Andrzejewska J., Wydawnictwo UMCS, Lublin. 2008. Paszkowska-Rogacz A., Doradztwo zawodowe. Wybrane metody badań, Warszawa 2009. Skałbania B., Poradnictwo pedagogiczne, Kraków 2009. Smak E., Włoch S., Pedagogika kreatywna wyzwaniem edukacji XXI wieku, Uniwersytet Opolski, 2010. Kukla D., Preorientacja i orientacja zawodowa w edukacji, Warszawa 2010.