DOBRE PRAKTYKI W ZAPEWNIANIU I DOSKONALENIU JAKOŚCI KSZTAŁCENIA 7. Konferencja z cyklu DOBRE PRAKTYKI W ZAPEWNIANIU I DOSKONALENIU JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UNIWERSYTECIE WARSZAWSKIM (2014) Funkcjonowanie wewnętrznych systemów zapewniania jakości kształcenia w jednostkach Uniwersytetu Warszawskiego 4 czerwca 2014 r. Uniwersytet Warszawski dawny gmach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 sala 207

Budowa i funkcjonowanie systemu zapewniania jakości kształcenia na Wydziale Biologii UW Maria Doligalska

Rada Wydziału Biologii przyjęła uchwałę nr 4/06/2013 o wprowadzeniu wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia w dniu 10 czerwca 2013 r. (zgodnie z § 2 ust. 3 Zarządzenia nr 76 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 4 grudnia 2012)

Jak budowano system? Konsultacje - rozpoznanie Analiza Zapisanie istniejących zasad Propozycje nowych rozwiązań Projekt systemu Próba ustalenia kalendarza weryfikacji działań

Rozpoznanie w ramach prac nad systemem Prowadziły podzespoły powołane z członków WZZJK w składzie poszerzonym o młodych pracowników i studentów w sześciu obszarach zgodnie z zaleceniami Uczelnianego Zespołu Zapewniania Jakości Kształcenia – "Wskazówki i propozycje rozwiązań dotyczące systemu zapewnienia i doskonalenia jakości na wydziałach i w innych jednostkach kształcących studentów" (UW, 18 grudnia 2012). Celem przeprowadzonych analiz było rozpoznanie istniejących na Wydziale Biologii zasad, procedur, narzędzi i dobrych praktyk oraz zaproponowanie działań usprawniających system zapewniania jakości kształcenia.

  Nad projektem wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia pracowali: - nauczyciele akademiccy, - studenci, - pracownicy administracji wydziału, - partnerzy reprezentujący otoczenie społeczne.

Konsultacje na wszystkich etapach prac nad systemem Prodziekan ds. studenckich, Komisja ds. studenckich i toku studiów, Samorządem Studentów Wydziałowym Biurem Karier. Biblioteka Dziekanaty Stacje terenowe Zwierzętarnia Ogród botaniczny Projekt systemu został dwukrotnie poddany konsultacjom internetowym na forum całego Wydziału i był dyskutowany przed podjęciem uchwały na posiedzeniu Rady Wydziału.

Jakie są dotychczasowe zasady Jakie są dotychczasowe zasady i praktyki zapewniające jakość kształcenia? Zadania przydzielone podzespołom w zakresie obszarów: (Obszar 1) - zatwierdzania, monitorowania i okresowego przeglądu programów nauczania i efektów. (Obszar 2) - oceniania studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych. (Obszar 3) - zapewniania jakości kadry dydaktycznej. (Obszar 4) - monitorowania, przeglądu i podnoszenia poziomu zasobów do nauki oraz środków wsparcia dla studentów i doktorantów. (Obszar 5) - gromadzenia, analizowana i wykorzystywania informacji na temat kształcenia (USOS). (Obszar 6) - publikowania informacji na temat kształcenia w jednostce. Celem działania było ustalenie dotychczas funkcjonujących zasad i zebranie opinii o oczekiwanych rozwiązaniach.

Analiza działań na rzecz zapewnienia jakości kształcenia Cel i zakres działań Analizy Procedury i ich formalne zakotwiczenia Uzyskane efekty i ich zgodność ze strategią i misją Ocena działania systemu

Obszar 6 Publikowanie informacji na temat kształcenia w jednostce ① Cel i zakres działań • Udostępnienie informacji o wszystkich obszarach funkcjonowania wydziału i aktywności jego pracowników i studentów. • Bieżące informowanie pracowników i studentów o działaniach wszystkich podmiotów biorących udział w organizowaniu procesu nauczania oraz funkcjonowaniu Wydziału, niezbędnych do prawidłowej organizacji spraw pracowniczych i studenckich. • Udostępnianie informacji dotyczących spraw wewnętrznych poprzez intranet i dyskutowanie na ich temat • Udostępnienie informacji na stronie internetowej zgodnej z kalendarzem odbywających się wydarzeń popularno- naukowych celem promowania Wydziału Biologii jako jednostki aktywnej i otwartej na zapotrzebowanie społeczne • Docieranie z ofertą edukacyjną do młodych ludzi i naukową do przedsiębiorców zainteresowanych współpracą. • Ożywienie istniejącej dobrej praktyki w zakresie nawiązywania kontaktów z młodzieżą licealną. • Nawiązywanie i utrzymywanie współpracy z absolwentami, informowanie ich o życiu Wydziału, a także stałe aktualizowanej informacji o możliwościach zatrudnienia. • Wzrost więzi ze środowiskiem pozauczelnianym celem wzbogacenia tematyki badawczej i programów nauczania. ② Analizy • Za treść informacji o Wydziale Biologii odpowiadają dziekani, a za jej umieszczenie na stronie www.biol.uw.edu.pl osoby upoważnione. Informacja ta dotyczy programu studiów, spraw pracowniczych, organizacyjnych i administracyjnych, finansowania badań i uczestniczenia w programach naukowych. • Informacje o studiach podyplomowych i doktoranckich znajdują się w oddzielnych zakładkach. • Informacja jest gromadzona sukcesywnie i dostępna jest w aktualnej edycji; monitorowana jest przez wszystkich użytkowników, a zmiany są wprowadzane po zaakceptowaniu przez Dziekana i osoby upoważnione.

③ Procedury i ich formalne zakotwiczenie • Zapis informacji w formacie Strony internetowej Wydziału Biologii UW. • Zakres dostępnej informacji wynika ze struktury Wydziału i obowiązującego systemu kształcenia. Strona internetowa wydziału stanowi platformę komunikowania się wszystkich podmiotów: pracowników, studentów, interesariuszy zewnętrznych. • Zamieszczanie i aktualizowanie informacji funkcjonuje jako dobra praktyka. ④ Uzyskane efekty i ich zgodność ze strategią i misją • Wzrost zainteresowania kandydatów rekrutacją na studia na wszystkie rodzaje i poziomy studiów. • Wzrost zainteresowania interesariuszy zewnętrznych sprawami Wydziału poprzez udział w spotkaniach popularno- naukowych i edukacyjnych. • Wzrost liczby studentów zagranicznych na I i II stopniu nauczania. • Realizacja programu Erasmus przez studentów zagranicznych. • Wzrost zainteresowania pracodawców sylwetkami absolwentów i zwiększanie oferty praktyk oraz miejsc pracy dla absolwentów. ⑤ Ocena działania systemu • Dziekan i wszyscy interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni. • Strona wydziałowa stanowi główne miejsce odbioru informacji o wydziale, a liczba odsłon wskazuje, że spełnia swoją funkcję. • WZZJK monitoruje dostępność na stronie aktualnych dokumentów regulujących organizowanie i przebieg procesu kształcenia na Wydziale oraz formę informacji przeznaczoną do komunikowania się i współpracy z otoczeniem zewnętrznym .

Jak uzyskujemy informacje do analizy? Sprawozdania prodziekana ds. studenckich Wyniki ankiety dyplomanta Wyniki ankiety absolwenta oraz dane dotyczące zapotrzebowania interesariuszy zewnętrznych – Biuro Karier Zgłoszenia od pracowników Wyniki pracy komisji dziekańskich Sprawozdanie kierownika studiów doktoranckich Sprawozdanie kierowników studiów podyplomowych Dyskusja nad raportem WZZJK, przed jego przyjęciem

Działania WZZJK Sporządzanie Raportu przedstawianego do szerokiej konsultacji (via intranet) Przyjęcie Raportu przez Radę Wydziału. http://www.sobieradek.pl/UserFiles/Image/Kontakt/ludek.png

Nawiązanie dialogu z przedstawicielami otoczenia społecznego jednostki Jednym z członków Wydziałowego Zespołu Zapewniania Jakości Kształcenia na Wydziale Biologii jest przedstawiciel pracodawców, który mógł wprowadzać zmiany w projekcie systemu podczas jego powstawania. Próba włączenia pracodawców w dialog z Wydziałem poprzez rozszerzanie listy przedsiębiorstw przyjmujących studentów na praktyki na I stopniu nauczania – pełnomocnik dziekana ds. praktyk studenckich. Prowadzone były rozmowy z wydziałowym Biurem Karier, które kontaktuje się bezpośrednio z pracodawcami.

Nawiązanie dialogu z przedstawicielami otoczenia społecznego jednostki Ocena zainteresowania kandydatów studiami na Wydziale Biologii, poprzez badanie, m.in. liczby odsłon strony internetowej Wydziału, liczby uczestników zajęć popularnonaukowych organizowanych przez Wydział. Ocena zainteresowania (potencjalnych) pracodawców studiami podyplomowymi na Wydziale dla pracowników instytucji zewnętrznych (w tym nauczycieli), absolwentami Wydziału Biologii, poprzez badanie liczby i profilu pracodawców uczestniczących w Wydziałowych Targach Pracy.

Weryfikacja skuteczności i funkcjonalności wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia jest procesem ciągłym. Zespół zbiera dane pochodzące z całego systemu i na ich podstawie proponuje dziekanom i komisjom dziekańskim wprowadzanie zmian usprawniających działania. Dodatkowo, nie rzadziej niż co dwa lata, WZZJK będzie dokonywał przeglądu uchwały Rady Wydziału dotyczącej wydziałowego systemu zapewniania jakości kształcenia w celu jej ewentualnej nowelizacji.

Dobre praktyki (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia)   Promocja studiów na Wydziale poprzez organizowanie konferencji, kursów, szkół letnich, wykładów, zajęć laboratoryjnych, lekcji dla szkół i udział w imprezach popularnonaukowych (m.in. Festiwal Nauki, Noc Biologów, Piknik Naukowy, Fascynujący Świat Roślin, Dzień Ziemi).  Rozwój kontaktów między Wydziałem a potencjalnymi pracodawcami poprzez działalność Biura Karier Wydziału Biologii.  Współpraca Wydziału Biologii z interesariuszami zewnętrznymi w trakcie przygotowywania oferty dydaktycznej.  Wykorzystanie strony internetowej Wydziału oraz serwisu USOSweb jako głównych miejsc publikacji informacji o Wydziale Biologii, dostępnej dla interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych.  Powoływanie nowych, w tym interdyscyplinarnych, kierunków i specjalności.  Przeprowadzanie wewnętrznej hospitacji zajęć dydaktycznych przez zaproszonego nauczyciela akademickiego Wydziału.  Wyjazdy naukowe i szkolenia nauczycieli akademickich celem podniesienia kwalifikacji.  Udział pracowników administracyjnych w szkoleniach, które podnoszą ich kompetencje.  System nagród motywujących nauczycieli akademickich do podnoszenia kwalifikacji dydaktycznych.  Upowszechnianie wyników badań, prowadzonych we współpracy ze studentami, w postaci publikacji naukowych, doniesień konferencyjnych, a także sesji plakatowych organizowanych przez Wydział.  Wsparcie ze strony Wydziału dla studenckich kół naukowych, studentów i pracowników przygotowujących konferencje naukowe oraz uczestniczących w konferencjach, a także biorących udział w naukowych konkursach krajowych i zagranicznych. Udział pracowników Wydziału w organizacji Olimpiady Biologicznej

Harmonogram? Dokonano rozpoznania wszystkich działań prowadzonych na Wydziale związanych z zapewnieniem jakości kształcenia. Działania te od kilku lat mają własne harmonogramy i dotychczas, pomimo braku formalnie zapisanego systemu, zapewniały uzyskanie efektów kształcenia na najwyższym poziomie. Świadczy o tym bardzo duże zainteresowanie kandydatów studiami na Wydziale Biologii, wysokie oceny Wydziału wystawione przez komisje oceniające, a także wzrastające zainteresowanie interesariuszy zewnętrznych wynikające z bardzo wysokiej aktywności popularno-naukowej i społecznej pracowników i studentów.

B. Aktywność podczas studiów C. Funkcjonowanie Wydziału A. Studia 1. Kierunek studiów: 2. Specjalizacja: 3. Wybierając ze wszystkich zajęć, które Pan(i) odbył/a, proszę wymienić te, które Pan(i) ocenia: a) najwyżej: b) najniżej: 4. Czy zdarzyły się przedmioty, których uczestnicy byli oceniani niesprawiedliwie?  Tak , proszę je wymienić: oraz opisać sytuację:  Nie 5. Czy wykonywał(a) Pan(i) pracę dyplomową zgodnie z zainteresowaniami?  Tak 6. Jak Pan(i) ocenia relację z opiekunem pracy dyplomowej? 1 – 2 – 3 – 4 – 5 B. Aktywność podczas studiów 1. Proszę zaznaczyć, czy wyjeżdżał(a) Pan(i) w ramach:  Programu MOST  Programu Erasmus  Innego: …………………………  Nie wyjeżdżałem na kursy i praktyki tego typu. 2. Czy był(a) Pan(i) członkiem koła naukowego?  Tak, proszę podać nazwę koła naukowego:  Nie 3. Czy był(a) Pan(i) stypendystą jakiegoś programu?  Tak, proszę podać nazwę programu lub stypendium: 4. Proszę wpisać, gdzie odbywał(a) Pan(i) praktykę: 5. Czy podczas praktyk otrzymał(a) Pan(i) informację o możliwościach zatrudnienia?  Tak 6. Jak Pan(i) ocenia przydatność umiejętności zdobytych podczas praktyk? 1 – 2 – 3 – 4 – 5 C. Funkcjonowanie Wydziału 1. Czy korzystał(a) Pan(i) z pomocy socjalno-bytowej? Tak, jak ocenia Pan(i) tę pomoc: 1 – 2 – 3 – 4 – 5  Nie 2. Jak Pan(i) ocenia obsługę dziekanatów? 1 – 2 – 3 – 4 – 5 3. Jak Pan(i) ocenia bibliotekę? 4. Jak często korzystał(a) Pan(i) z biblioteki?  Kilka razy w tygodniu  Kilka razy w miesiącu  Raz na kilka miesięcy  Rzadziej  W ogóle 5. Czy miał(a) Pan(i) dostęp do literatury naukowej?  Tak 6. Czy miał(a) Pan(i) swobodny dostęp do komputerów? 7. Jak często potrzebował(a) Pan(i) pomocy opiekuna roku?  Nigdy 8. Jak Pan(i) ocenia pomoc opiekuna roku? 9. Czy uzyskał(a) Pan(i) na Wydziale informację o możliwościach zatrudnienia? 10. Czy podczas studiów kontaktował(a) się Pan(i) z potencjalnymi pracodawcami? 11. Jak Pan(i) ocenia Pan (i) stronę internetową Wydziału Biologii? 12. Jak Pan(i) ocenia funkcjonalność systemu USOS? Ankieta dyplomanta Odpowiedzi na niektóre z pytań wymagają użycia skali ocen od 1 do 5. W każdym z tych przypadków 1 oznaczać będzie - zdecydowanie źle, zaś 5 - zdecydowanie dobrze.

Uniwersytet Warszawski Maria Doligalska Wydział Biologii Uniwersytet Warszawski ul. Miecznikowa 1 02-096 Warszawa m.doligalska@biol.uw.edu.pl