WYTŁUMACZ DLACZEGO DRUGĄ DEKADĘ XX WIEKU NAZYWA SIĘ „SZALONYMI LATAMI 2O.”. Mart Tybuszewska Klasa II a

1918-1939 Okres pokoju między dwiema wojnami światowymi nazywany w historii politycznej Polski i w dziejach jej kultury dwudziestoleciem międzywojennym. „Szalone lata dwudzieste” to był czas gigantycznej rewolucji kulturalnej społeczeństw. W Polsce zaważyło na tym przede wszystkim odzyskanie przez naród niepodległości w 1918r. Miało to ogromny wspływ na sytuacje polityczną Polski. Spowodowało także głębokie zmiany gospodarcze, cywilizacyjne i społeczne w odrodzonym państwie oraz ukierunkowało rozwój ojczystej kultury. Rozkwitła ona wtedy niezwykłym bogactwem talentów. Pojawiły się nowe rodzaje muzyki, tańce rozrywkowe. Ludzie kierowali się myślą, że jeżeli skończył się konflikt na taką skalę, to drugi się szybko nie wydarzy.

POLSKA ODRODZONA Do nielicznych prawdziwych zwycięzców I wojny światowej można zaliczyć Polaków. Entuzjazm, który ogarnął naród, pozwolił mu przetrwać trudne lata powojenne, umocnić granice i rozpocząć budowę niepodległego państwa. Wygrana w 1920 r. Bitwa Warszawska zatrzymała pochód wojsk bolszewickich na Zachód i była jednym z najświetniejszych zwycięstw oręża polskiego w historii. Nowo powstałe państwo musiało zmierzyć się z problemem scalenia w jeden organizm trzech dzielnic. Podczas działań wojennych zniszczone zostało ok. 30% majątku narodowego. Silniejsze ośrodki przemysłowe znajdowały się przeważnie w zachodniej części kraju. Zaledwie 24% ludności mieszkała w miastach. Dopiero w 1938 r. osiągnęła poziom produkcji z 1913 r. Do sukcesów można zaliczyć opanowanie inflacji i stworzenie silnej Złotówki, budowę portu w Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Wojciech Kossak „Apoteoza wojska polskiego” 1935 r.

ROZKWIT PRODUKCJI W latach 20. błyskawicznie wzrosła produkcja przemysłowa i rolna. Przyczynił się do tego nie tylko powojenny entuzjazm, lecz także postęp techniczny. Samochód stał się dobrem powszechnie dostępnym, w większości gospodarstw domowych pojawiły się radioodbiorniki, prężnie rozwijały się linie lotnicze, które zaczęły przewozić coraz większą liczbę pasażerów. W większości krajów ludność miejska zaczęła przeważać nad wiejską. Wokół dużych miast powstawały rozległe aglomeracje, wymagające rozbudowy infrastruktury (drogi, linie telefoniczne, energetyka).

LOTNICTWO Lata 20. to okres świetności samolotów. Powstają pierwsze regularne linie lotnicze przewozu pasażerów i towarów. Początkowo pasażerowie samolotów zmuszeni są nosić kombinezony lotnicze, hełmy, okulary oraz futrzane buty. Budowane są wielkie porty lotnicze, rusza przemysł samolotowy i otwierane są specjalne szkoły lotnicze. Regularnie pobijany jest rekord szybkości samolotu. Już w 1927 roku amerykański pilot - Charles Lindbergh - dokonuje samotnego przelotu przez Atlantyk

RADIO W dwudziestoleciu międzywojennym rozpowszechniło się słuchanie radia. W latach 30. cykliczne programy radiowe nadawano już we wszystkich krajach europejskich. Na kupno odbiornika radiowego, odkurzacza czy gramofonu mogło pozwolić sobie coraz więcej osób. Modne również zrobiło się robienie zdjęć.

APARAT Rok 1925 to przełom w dziedzinie fotografii. Chociaż wynalazek aparatu fotograficznego liczył sobie już 99 lat, dopiero w latach 20. sztuka ta została rozpowszechniona. Do tej pory robienie zdjęć było domenom specjalistów, lecz gdy Oskar Barnack skonstruował i udoskonalił aparat małoobrazkowy, fotografowanie stało się pasją wielu (nie tylko bogatych) ludzi 2-go dziesięciolecia. Ówczesne fotografie artystyczne inspirowane były głównie abstrakcją oraz kubizmem.

ŻYCIE CODZIENNE W pełni korzystać z życia- tak brzmiało hasło powojennego pokolenia. Szczególnie ludność miejska dużo więcej czasu niż wcześniej poświeciła na rozrywkę. Bawiono się na rewirach, dancingach i w kabaretach Przesiadywano w kawiarniach Chodzono do kina Słuchano jazzu Tańczono charlestona {czarlstona} Uprawiano różne dyscypliny sportowe Masowo jeżdżono na rowerach ( w miastach powstawały pierwsze ścieżki dla tych jednośladowców) Obok kabrioletów i automobili na ulicach zaczęły pojawiać się motocykle W stylu życia liczyły się naturalność i praktyczność Domy i mieszkania stały się jasne, funkcjonalne Przedmioty codziennego użytku były oszczędne i nowoczesne w formie Moda

MODA W początkach lat 20. nowatorski i odważny kanon mody rodem z Francji, zapoczątkowany przez Coco Chanel, po raz pierwszy pozwolił kobietom odkryć nogi. Popularne stały się "małe czarne" - krótkie, proste i dopasowane sukienki z czarnej krepy o długich rękawach i wycięciu przy szyi. Kobiety, które coraz częściej studiowały i pracowały, a w czasie wojny wykonywały również typowo męskie zawody, nie wróciły do gorsetów. Krótko ostrzyżone włosy i sukienka do kolan składały się na modny wówczas typ „chłopczycy”. W późnych latach dwudziestych sukienki znacznie się wydłużyły i zaczęły być mniej obcisłe, szczególnie w okolicach biustu. Swobodnie opadały z ramion, a nieodłącznym elementem stały się rękawiczki. Modne były jasne, pastelowe materiały, często sprowadzane z zagranicy. Makijaż przestał być tak wyrazisty jak kilka lat wcześniej. Stroje były dużo prostsze, a bielizna dużo wygodniejsza. Plażowicze, zamiast kostiumów zakrywających niemal całe ciało wybierali stroje znacznie bardziej skąpe, praktyczne i ułatwiające pływanie. Mężczyźni zrezygnowali z noszenia obfitej brody i wąsów. Popularne były luźne płaszcze oraz miękkie kapelusze.

MUZYKA W muzyce okresu międzywojennego kontynuowane były poszukiwania i eksperymenty rozpoczęte na początku XX w. Twórcy nawiązujący do ekspresjonizmu, m. in. Igor Strawiński i Bela Bartók odeszli od tradycyjnych kanonów estetycznych, a w miejsce dawnej harmonii wprowadzili dystanse i kontrasty. Jeszcze dalej w eksperymentowaniu posunęli się przedstawicie tzw. szkoły wiedeńskiej, Arnold Schonberg i Alban Berg, którzy całkowicie zerwali z tradycyjna harmonią i stworzyli muzykę dodekafoniczną, czyli muzykę która wykorzystuje odmienne układy dźwięków, które sprawiają wrażenie dysonansów. W Polsce wielką indywidualnością był Karol Szymanowski, najwybitniejszy kompozytor od czasów Fryderyka Chopina. W Stanach Zjednoczonych rozwijał się jazz, który łączył muzykę afrykańską z wpływami amerykańsko-europejskimi. Opierał się na improwizacji oraz synkopowanym rytmie.

ARCHITEKTURA W drugiej dekadzie XX w. najpopularniejszym stylem w architekturze był modernizm (funkcjonalizm). Cechy modernizmu: Funkcja decyduje o konstrukcji i formie budowli Proste bryły, podstawowe figury geometryczne Szerokie, duże okna, płaski dach Otwarty plan przestrzeni wewnątrz budynku Gładka elewacja budowli, bez ozdób i dodatków Wykorzystanie szkła

FILM Nastąpił rozwój filmu jako masowej rozrywki, do czego przyczyniło się wprowadzenie dźwięku pod koniec lat 20. Jeszcze w czasach panowania niemego obrazu kilka arcydzieł wydał nurt niemieckiego ekspresjonizmu. W mrocznych opowieściach o wampirach i szaleńcach dążących do przejęcia władzy nad światem, takich jak „Gabinet doktora Coligari” Roberta Wienego- znajdowały powojenne traumy. Pozycja kobiet w filmie końca lat 20. była silniejsza niż mężczyzn. Dwie osobowości ekranu i dwa odrębne style ścierające się ze sobą od połowy lat 20. kreowały modę tamtych lat. Greta Garbo dzięki swojemu mężowi zaistniała w filmie w 1922r. Za jej sprawą do Hollywood przyszła moda na wapmy; kobiety tajemnicze i nieprzystępne. Z czasem Garbo stała się kimś więcej niż tylko gwiazdą filmu.

Uzupełnienie obrazu dźwiękiem otworzyło nowe możliwości przed kinem, zarówno artystycznym, jak i rozrywkowym. Wówczas ukształtowały się podstawowe gatunki filmowe: Melodramat „Maroko” Jozefa von Sternberga Horror „Frankenstein” Jamesa Whale’a Film kryminalny “Starsza pani znika” Alfreda Hitchcocka Gangsterski „Człowiek z blizną” Howarda Hawksa Western „Dyliżans” Johnsa Forda

CIEKAWOSTKI Za pierwszy film dźwiękowy w dziejach kinematografii uznaje się „Śpiewaka jazzowego” Alana Croslanda z 1927 roku. W rzeczywistości był to film niemy, do którego dodano muzykę i partie śpiewane. Dialogi wyświetlano w postaci napisów. Pierwszym filmem w pełni udźwiękowionym były „Światła Nowego Jorku” Bryana Foya z 1928r

KULTURA POPULARNA Terminem tym określa się główny nurt kultury, który charakteryzuje się masowością produkcji, przekazu i odbioru. Do kultury masowej można więc zaliczyć zarówno dzieła Williama Szekspira, Henryka Sienkiewicza, jak i komiksy oraz wydawane romanse. Dostęp do wytworów kultury zmieniła rewolucja przemysłowa. Przyczynia się nie tylko do dynamicznego rozwoju miast i wzrostu zamożności społeczeństwa, które było coraz bardziej wykształcone. Spowodowała również, ze produkty kultury stały się dostępne przeciętnemu odbiorcy

SKAMANDRYCI Skamander to nazwa ugrupowania działającego w Warszawie w latach 1919-1928. Grupę tę tworzyli : Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Lechoń, Antoni Słoniński. W swoich pierwszych wierszach ogłaszali uwolnienie polskiej literatury od obowiązków patriotycznych i obywatelskich, wzywali też do tworzenia poezji zrozumiałej dla zwykłego człowieka. Skamandryci dążyli do bezpośredniego kontaktu z publicznością.