POLSKIE ZWYCZAJE WIELKANOCNE

TROCHĘ HISTORII… Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim. Są to święta upamiętniające śmierć krzyżową i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Poprzedzający ją tydzień, stanowiący okres wspominania najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń, nazywany jest Wielkim Tygodniem. Wielkanoc jest świętem ruchomym. Może wypadać pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia.

WIELKANOC W POLSCE Święta Wielkanocne w Polsce są niezwykle barwne, towarzyszy im wiele religijnych i ludowych obrzędów. Poprzedzający ją tydzień, stanowiący okres wspominania najważniejszych dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń, nazywany jest Wielkim Tygodniem.

ŚRODA POPIELCOWA Święta Wielkanocne następują po Wielkim Poście, który trwa 40 dni i zaczyna się od Środy Popielcowej. Wówczas w kościołach posypuje się głowy wiernych popiołem powstałym w wyniku spalenia palm wielkanocnych z poprzedniego roku. W okresie postu, wierzący nie powinni spożywać mięsa, alkoholu, obfitych posiłków oraz nie mogą urządzać hucznych przyjęć.

WIELKI POST

WIELKI TYDZIEŃ Wielki Tydzień jest ostatnim tygodniem przed Wielkanocą, a jego najważniejszą cześć stanowi tzw. Triduum Sacrum (Święte Trzy Dni), które tworzy zespół obrzędów i nabożeństwa odprawianych w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę

NIEDZIELA PALMOWA Wielki Tydzień, poprzedzający Wielkanoc, rozpoczyna Niedziela Palmowa, zwana też Kwietną lub Wierzbną. Niedziela Palmowa upamiętniać ma wjazd Chrystusa do Jerozolimy i zgodnie z tradycją katolicką, w tym dniu wierni przynoszą do kościoła palemki - symbol odradzającego się życia, aby przez ich poświęcenie zapewnić sobie pomyślność w całym roku.

PALMY WIELKANOCNE Robi się je z różnych gałązek: bukszpanu, wierzby, a także ozdabia bibułą. Dawniej poświęconymi palmami biło się lekko domowników, co miało im zapewnić szczęście przez cały rok. Poświęcona palma pozostawiona w wazonie, miała chronić dom przed złymi ludźmi i nieszczęściem.

ŚWIĄTECZNE PORZĄDKI Jedną z form przygotowań do Wielkanocy jest robienie porządków – i to nie tylko po to, żeby mieszkanie lśniło czystością. Świąteczne porządki należą do tradycji, symbolizują bowiem usuwanie z domu śladów zimy, a przy okazji zła i chorób, i oczekiwanie na wiosnę.

POŻEGNANIE POSTU Pogrzeb żuru Ostatnie dwa dni postu były wielkim przygotowaniem do święta. W te dni robiono „pogrzeb żuru” – potrawy spożywanej przez cały post., Kiedy więc zbliżał się czas radości i zabawy, sagany żuru wylewano na ziemię. Wieszanie śledzia W równie widowiskowy sposób rozstawano się też ze śledziem – kolejnym symbolem wielkiego postu. Z wielką radością i satysfakcją „wieszano” go, czyli przybijano rybę do drzewa. W ten sposób karano śledzia za to, że przez sześć niedziel „wyganiał” z jadłospisu mięso.

TOPIENIE JUDASZA Kolejnym ważnym dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Środa. Młodzież, zwłaszcza chłopcy, topili tego dnia Judasza. Ze słomy i starych ubrań robiono wielka kukłę, którą następnie wleczono na łańcuchach po całej okolicy. Przy drodze ustawiali się gapie, którzy okładali kukłę kijami. Na koniec wrzucano zdrajcę do stawu lub bagienka. Wymierzanej w ten sposób sprawiedliwości stawało się zadość.

WIELKIE GRZECHOTANIE Od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty milkły kościelne dzwony i rozlegał się dźwięk kołatek. Obyczaj ten był okazją do urządzania psot. Młodzież biegała po ulicach z grzechotkami strasząc przechodniów i hałasując

ŚWIĘCONKA Wielka Sobota jest ostatnim dniem postu. Rano w kościele święci się pokarmy, a wieczorem także ogień i wodę. Do koszyczka wkłada się jajka, kiełbasę, chleb, sól, chrzan i baranka. Baranek jest z cukru, ciasta lub wosku. Koszyk przyozdabia się gałązkami bukszpanu i nakrywa go białą serwetką.

WIELKANOCNA NIEDZIELA Wielką Niedzielę poranny huk petard i dźwięk dzwonów miał obudzić śpiących w Tatrach rycerzy, poruszyć zatwardziałe serca skąpców i złośliwych sąsiadów. Po rezurekcji zasiadano do świątecznego śniadania. Najpierw dzielono się jajkiem. Na stole nie mogło zabraknąć baby wielkanocnej i dziada, – czyli mazurka.

ŚMIGUS - DYNGUS Lany poniedziałek, śmigus-dyngus, święto lejka – to zabawa, którą wszyscy doskonałe znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia pannie pisankę, dawał jej do zrozumienia, że mu się podoba.

BIBLIOGRAFIA: Opracował: Adam Klec http://bog-w-moim-balaganie.blog.onet.pl/2014/04/22/zmartwychwstaly-mowi-do-nas-po-imieniu/ http://www.strefakobiety.pl/37219.aspx http://epoznan.pl/blogi-blog-157-2255 http://www.niedziela.pl/artykul/3859/Sroda-Popielcowa-w-Roku-Wiary http://www.kosciol.pl/article.php?story=20090409104545814 http://naszawinnica.pl/ogloszenia-niedziela-palmowa/ http://ekai.pl/wydarzenia/temat_dnia/x65042/niedziela-palmowa-poczatek-wielkiego-tygodnia/ http://dolinabiotechnologiczna.pl/warto-zobaczyc/opinie-polecamy/swiateczne-porzadki/ http://furtka11.blogspot.com/2014/04/wielkanoc-na-kaszubach.html http://www.konstancin24.eu/news.php?extend.1332.2 http://www.debna.pl/wielkanoc.php http://gifyagusi.pl/swięconka-i-jej-symbole/ http://smakuje.blox.pl/2012/04/Wielkanocne-dekoracje-8211-rozwiazanie-konkursu.html http://www.mojeopinie.pl/smigus_dyngus_oblana_tradycja,3,1239204941 https://www.poland.gov.pl/Polskie,zwyczaje,wielkanocne,Kalendarium,5577x3386.html http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/3406019,tradycje-i-zwyczaje-wielkanocne-obrzedy-o-ktorych-pamietamy-w-wielkanoc-sprawdz,id,t.html?cookie=1 http://www.asksa.republika.pl/wielkanoc.htm http://chomikuj.pl/knadala/Muzyka/Wielkanoc+-+piosenki+i+podk*c5*82ady+dla+dzieci Opracował: Adam Klec