Rolnicze systemy ubezpieczeń społecznych w wybranych krajach Unii Europejskiej Na podstawie danych ENASP oprac. KRUS – Centrala w Warszawie, 2010 r.

w Europejskiej Sieci Rolniczego Systemu Ochrony Społecznej ENASP K R U S w Europejskiej Sieci Rolniczego Systemu Ochrony Społecznej ENASP Instytucje w krajach UE realizujące odrębne systemy ubezpieczenia społecznego dla ludności rolniczej od roku… Austria SVB 1974 Finlandia MELA 1969 Francja MSA 1945 Grecja OGA 1961 Luksemburg CPA 1956 Niemcy BLB 1919 Polska KRUS 1990

Austria SVB istnieje od 1974 roku Status prawny: Samorządowa instytucja ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i ich rodzin, oparta na jednym funduszu centralnym oraz siedmiu funduszy federacyjnych. Nadzór państwowy: Ministrowie - Rolnictwa; Finansów; Zdrowia i Spraw Kobiet; Bezpieczeństwa Społecznego, Rodziny i Ochrony Konsumentów. Zakres świadczeń: rolnicze emerytury, renty inwalidzkie i rodzinne, zasiłki w razie choroby, wypadku, macierzyństwa, pomoc społeczna, opieka zdrowotna. Zakres podmiotowy: ogół ubezpieczonych - ok. 3,5% ludności kraju, ogół świadczeniobiorców - 4,8 % ludności kraju.

Subwencjonowanie świadczeń dla rolników Budżet = 1,91 mld € w tym: Procentowy udział dotacji na świadczenia rodzinne 99,8 emerytalne 74,3 zdrowotne 46,0 wypadkowe 24,5 Źródło: ENASP, 2005

Ochrona emerytalna rolników w Austrii Wiek emerytalny - 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn. Od 57 roku życia zapewniony podwyższony poziom ochrony pracy.

Finlandia Istnieje od 1969 roku Status prawny: Niezależny centralny fundusz ubezpieczeń społecznych MELA oparty na państwowym systemie emerytalnym i systemie zawodowych emerytur (KELA), obejmujący rolników indywidualnych: przedsiębiorców rolnych, rybaków, hodowców reniferów, leśników, sadowników, ogrodników; członków rodzin. Nadzór państwowy: Ministrowie – Finansów; Rolnictwa i Leśnictwa; Spraw Społecznych i Zdrowia. Zakres podmiotowy: Ok. 93 tys. ubezpieczonych - 1,8% ludności kraju; 180 tys. świadczeniobiorców - tj. ok. 3,4% ludności kraju. Rodzaje świadczeń: emerytury, renty, świadczenia w razie wypadku i choroby, na zastępstwo w pracy, w razie bezrobocia, na zasiedlenie na terenach rolniczych.

Subwencjonowanie świadczeń w MELA Budżet = 1 mld € w tym: Udział subwencji w wydatkach MELA na świadczenia emerytury i rodzinne 75% wypadkowe i chorobowe 28% MELA 40% KELA urlopy i zastępstwo 100% Źródło: ENASP 2004 r.

Ochrona emerytalna w MELA Wiek emerytalny - 65 lat dla kobiet i mężczyzn

Mutualitè Sociale Agricolè Francja Istnieje od 1945 roku Status prawny: Niepubliczna, zdecentralizowana organizacja zarządzająca środkami publicznymi na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne indywidualnych rolników oraz ogółu pracowników i pracodawców sektora rolnego. Państwowy nadzór: Minister Rolnictwa, Leśnictwa i Rybołówstwa Zakres podmiotowy: ponad 1,3 mln ubezpieczonych - 2,1% ludności kraju; Ponad 4 mln świadczeniobiorców - 7% ogółu ludności kraju. Rodzaje świadczeń: emerytury, renty, opieka medyczna, pomoc socjalna dla samotnych, dla rodzin i osób starszych, w razie bezrobocia lub niepełnosprawności, nad małymi dziećmi, na zasiedlenie.

Finansowanie świadczeń w MSA Budżet = 26,3 mld € w tym: 15,1 mld € na system rolniczy, 11 mld € na system pracowniczy sektora rolnego Źródło: ENASP, 2005

Ochrona emerytalna rolników we Francji Wiek emerytalny - 60 lat dla kobiet i mężczyzn

Główny Fundusz Zabezpieczenia Społecznego Rolników OGA Grecja Istnieje od 1961 roku Status prawny: Niezależna organizacja zarządzająca państwowymi funduszami na zabezpieczenie socjalne rolników, rybaków, pracowników rolnych, rzemieślników i osób - w tym duchownych – samozatrudnionych na terenach wiejskich do 2 tys. mieszkańców i pracujących w otoczeniu rolnictwa w miejscowościach do 5 tys. Nadzór: Minister Pracy i Ochrony Społecznej Zakres podmiotowy: Ok. 730 tys. ubezpieczonych - 6,7 % ludności kraju i ponad 2 mln świadczeniobiorców - 18,7% ludności kraju. Rodzaje świadczeń: emerytury, renty inwalidzkie i dla sierot oraz wdów, zasiłki rodzinne i dla rodzin wielodzietnych, dodatki dla niepełnosprawnych, opieka medyczna, dofinansowanie szkoleń i wypoczynku dzieci i młodzieży.

Finansowanie systemu OGA Budżet = 5,6 mld € Źródła finansowania świadczeń Fundusz emerytalny 100% subwencji Główny Fundusz Ubezpieczeniowy 86% składek + 14% z podatków Zdrowie subwencje + asygnowane podatki Źródło: ENSP 2005

Ochrona emerytalna rolników w Grecji Wiek emerytalny - 65 lat dla kobiet i mężczyzn

Rolniczy Fundusz Emerytalny CPA i Rolniczy Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych CMA Luksemburg CPA istnieje od 1956 r. CMA od 1963 r. CPA i CMA są państwowymi instytucjami zarządzanymi przez Wspólną Administrację Rolniczych Funduszy Ubezpieczeń Społecznych, na rzecz zabezpieczenia ogółu utrzymujących się z indywidualnej działalności w rolnictwie Państwowy Nadzór: Minister Zabezpieczenia Społecznego Zakres podmiotowy: Ponad 3 tys. ubezpieczonych - 0,7% ludności kraju oraz ok. 10 tys. świadczeniobiorców - 2,1% ludności kraju. Rodzaje świadczeń: emerytury, renty, zasiłki chorobowe, z tytułu macierzyństwa, świadczenia zdrowotne i na zabezpieczenie minimum socjalnego.

Finansowanie świadczeń Budżet = 94,6 mln € z czego 6,8 mln € na fundusz wypadkowy Finansowanie systemu 4 fundusze emerytalne CPA 63% składki 33% udział Państwa 9 Funduszy zdrowotnych CMA 63% składki 37% udział Państwa Świadczenia rodzinne 100% subwencji Źródło: ENASP 2005

Ochrona emerytalna rolników w Luksemburgu Wiek emerytalny - 65 lat dla kobiet i mężczyzn

Niemcy BLB - 1919 r. GLA - 1957 r. BLK - 1972 r. Niezależny od powszechnego system ubezpieczeń społecznych dla rolników, pracowników rolnych i osób sezonowo zatrudnianych w rolnictwie funkcjonuje w ramach trzech Federacji - BLB, GLA, BLK. System ubezpieczeń wypadkowych BLB nie podlega nadzorowi Państwa. System emerytalny GLA podlega nadzorowi Federalnego Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. System zdrowotny BLK nadzorowany jest przez Ministerstwo Rolnictwa. BLB obejmuje ok. 1,7 mln ubezpieczonych i 4,3 mln świadczeniobiorców, tj. ok. 5% ludności kraju. W ubezpieczeniu emerytalnym GLA jest ok. 330 tys. płatników składek i ok. 1,1 mln świadczeniobiorców, tj. 1,3% ludności kraju. W systemie zdrowotnym BLK jest 230 tys. ubezpieczonych i blisko 1 mln świadczeniobiorców, tj. ok. 1,1% ludności Niemiec.

Ochrona emerytalna rolników w Niemczech Wiek emerytalny - 65 lat dla kobiet i mężczyzn

Udział subwencji federalnych oraz/lub rządowych Niemiec Finansowanie systemu Budżet SVB 6,6 mld € Udział subwencji federalnych oraz/lub rządowych Niemiec Fundusz emerytalny 75% Ubezpieczenie wypadkowe 21 % Fundusz chorobowy 55% Ubezpieczenie zdrowotne Źródło: ENASP 2005

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Polska Powołana ustawą z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników Instytucja administracji państwowej odpowiedzialna za obsługę odrębnego systemu ubezpieczenia społecznego rolników, finansowanego w oparciu o trzy państwowe fundusze celowe - z udziałem subwencji budżetowej - oraz nie dotowany z budżetu państwa samofinansujący się Fundusz Składkowy rolników. KRUS realizuje inne zadania zlecone z zakresu ochrony zdrowia i opieki socjalnej. Nadzór: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Minister Finansów, Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Obsługuje: ok. 1,6 mln ubezpieczonych, ok. 1,5 mln świadczeniobiorców, tj. łącznie ok. 8,2% ludności kraju.

Źródła gospodarki finansowej KRUS Dotacja uzupełniająca + składki od rolników podstawa finansowania systemu w ramach funduszy celowych: Funduszu Emerytalno-Rentowego (FER), Funduszu Prewencji i Rehabilitacji (PiR), Funduszu Administracyjnego (FA), Dotacja celowa do FER na ochronę zdrowia oraz na zadania zakresu opieki społecznej, wypłatę krajowych rent strukturalnych i innych świadczeń pozaubezpieczeniowych, zleconych przez Państwo. Fundusz Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników samofinansujący się na bazie składek - podstawa finansowania świadczeń wypadkowych, chorobowych i macierzyńskich oraz źródło zasilania PiR i FA.

Źródła finansowania świadczeń w systemie ubezpieczeń społecznych rolników Wydatki z 2007 roku (dane w EURO) FUNDUSZ EMERYTALNO- RENTOWY składki + dotacja budżetowa do FER środki budżetowe 4,05 mld € przeznaczone na: Emerytury, renty rolnicze przyznane od 1991 r. zasiłki pogrzebowe, renty rodzinne, dodatki w EURO 2,94 mld Świadczenia rolne „na dożycie” za gospodarstwa zdane na Skarb Państwa przed 1990 0,36 mld Ubezpieczenie zdrowotne i dodatkowe świadczenia zlecone przez Państwo 0,75 mld FUNDUSZ SKŁADKOWY samofinansujący się na bazie składek wydatki 134 mln €, w tym na: Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego 105 mln 100% wydatków Odpis na Fundusz Prewencji i Rehabilitacji KRUS 6 mln 84% rozchodów PiR Odpis na Fundusz Administracyjny KRUS 12 mln Pomoc dla rodzin rolników 4 mln Inwestycje, utrzymanie nieruchomości będących własnością Funduszu 7 mln Źródło: Plan rzeczowo-finansowy KRUS w 2007

Ochrona emerytalna rolników w Polsce Wiek emerytalny - 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn

Finansowanie świadczeń emerytalnych rolników w ENASP Budżet ogółem w mld € Udział subwencji (w %) Austria 2,45 74,3 Finlandia 1 75 Francja 28 80 Grecja 5,6 100 Niemcy 6,6 Luksemburg 0,95 33 Polska 4,05 67

Europejska Sieć Rolniczego Systemu Ochrony Społecznej Wiek emerytalny Kobiety Mężczyźni Wiek + staż w systemie Austria 65 Składki z 15 lat Finlandia ukończenie 16 lat Francja 60 Składki 155 kwartałów Grecja Okres pracy 25 lat Niemcy 15 lat ubezpieczeń Luksemburg Składki z 10 lat Polska Składki 100 kw.