NAUKA ADMINISTRACJI mgr Karina Pilarz

STRUKTURY ORGANIZACYJNE KATEGORIE PODMIOTÓW Organy Urzędnicy

ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Człowiek (grupa ludzi w wypadku organu kolegialnego): znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego, powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu, działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji, Wyposażony w atrybuty władztwa administracyjnego.

Rodzaje organów Podział podstawowy Organy administracji państwowej Organy administracji rządowej Organy administracji samorządu terytorialnego Organy administracji samorządu zawodowego

Podział ze względu na skład osobowy Organy jednoosobowe Organy kolegialne Jakie są różnice w podejmowaniu decyzji w zależności od składu osobowego organu? Wskaż przykłady organów jednoosobowych oraz kolegialnych

Podział ze względu na miejsce w systemie organizacyjnym państwa: Organy naczelne Organy centralne Organy terenowe

Inne wyróżnienia: Organy decydujące (powołane do podejmowania rozstrzygnięć w zakresie przedmiotu swojego działania) i organy opiniodawczo-doradcze (przygotowują opinie w zakresie przedmiotu swojego działania); Organy I instancji i organy II instancji; Centralny konstytucyjny organ państwa (ma określoną przez Konstytucję RP własną, niepowtarzalną nazwę bądź należy do wyróżnionej przez Konstytucję niepowtarzalnej kategorii organów) i centralny organ państwowy Cechy wspólne: Jednostkowe w skali kraju, kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim;

d. Organy o kompetencji generalnej (mają szeroki zakres działania, obejmujący wiele różnorodnych spraw) oraz organy o kompetencji specjalnej (zakres działania zawężony do spraw jednorodnych, pokrewnych, należących do jednego działu administracyjnego); e. Organy zawodowe (traktujące swoją pracę jako źródło zarobku i utrzymania, np. wojewoda, powiatowy komendant Policji) oraz organy społeczne (traktujące swą pracę honorowo, brak stałego wynagrodzenia, ewentualnie diety, ekwiwalenty utraconego zarobku itp.; np. organy stanowiące i kontrolne jst).

Prezydent RP; rada gminy, wójt itd. Sposoby kreacji Z wyboru Prezydent RP; rada gminy, wójt itd. Z powołania Prezes NIK, RPO, PRM, RM, wojewoda Z nominacji Z mianowania pochodzą m.in. nauczyciele, urzędnicy służby cywilnej, pracownicy urzędów państwowych, pracownicy PANrf5r4445 Z umowy Pracownicy samorządowi Z mocy prawa Minister=członek RM starosta=przewodniczący zarządu powiatu Prezydent RP=kieruje Radą Gabinetową Z urodzenia Obecnie w Polsce brak; monarchie dziedziczne Z losowania Z rewolucji Z zamachu stanu

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy Art. 473 § 7. W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów, za wybranego uważa się tego kandydata, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczby obwodów, o których mowa w zdaniu poprzednim, byłyby równe, o wyborze wójta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia obaj kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych.

Pojęcie urzędu może występować w trzech podstawowych znaczeniach: Jako wyodrębniony zespół kompetencji (równoważne z pojęciem stanowiska) Jako szczególna nazwa organu administracyjnego (organem jednoosobowym jest wtedy kierownik urzędu) Jako zorganizowany zespół osób przydanych organowi administracyjnemu do pomocy w wykonywaniu jego funkcji; np. ministerstwo

PRZYKŁADY: Ministerstwo – aparat pomocniczy ministra; Urząd gminy – aparat pomocniczy wójta; Starostwo powiatowe – aparat pomocniczy zarządu powiatu i starosty.

Dekoncentracja wewnętrzna Organ administracyjny może upoważnić pracowników do realizacji określonych czynności, w ramach kompetencji które sam posiada; Pracownik nie może dalej przekazać tych uprawnień (np. innemu pracownikowi tego urzędu), gdyż nie jest organem; Dekoncentracja wewnętrzna to podział pracy między organ i pracowników urzędu, a nie podział kompetencji, które pozostają w rękach organu; Przekazanie może zostać przez organ cofnięte; Wystawione upoważnienie odsuwa organ od możliwości załatwienia danej sprawy; Brak upoważnienia – organ musi wydać decyzję samodzielnie; Brak możliwości funkcjonowania organu i jednoczesny brak upoważnienia – nikt nie może wydać decyzji; Decyzja wydana przez osobę upoważniona ma takie same skutki, jak decyzja wydana przez organ.

PRZYKŁAD – USTAWA O SAMORZĄDZIE WOJEWÓDZTWA Art. 46. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje marszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. 2. Marszałek województwa może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

Stosunki między organami CENTRALIZACJA DECENTRALIZACJA Oznaczają stopień prawnej samodzielności podmiotów organizacyjnych danego systemu administracyjnego; Nie są kategoriami definitywnymi, lecz stopniowalnymi.

CENTRALIZACJA Zwierzchni element scalający pozostałe elementy w całość, który sprawia, że tworzą spójny układ; Jego głównym celem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania całości.

Dwa znaczenia pojęcia centralizacji: 1 Dwa znaczenia pojęcia centralizacji: 1. struktura organizacyjna administracji, składająca się z kilku stopni, ale decyzje podejmuje wyłącznie organ centralny; Pracownicy podporządkowanych jednostek organizacyjnych pełnią jedynie funkcje pomocnicze (np. zbieranie informacji), a jeżeli podejmują decyzje, to według ścisłych dyspozycji; Jest to ujęcie modelowe, nie występuje we współczesnych państwach.

2. Pewien zakres uprawnień decyzyjnych mają również organy niższych stopni, ale nie mają one samodzielności prawnej, nie określają samodzielnie kierunków i zasad swojego działania, pozostaje element podporządkowania poleceniom i decyzjom z góry -> hierarchiczne podporządkowanie !

Najważniejsze elementy prawne współczesnej centralizacji: Ścisłe wyodrębnienie zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji; Możliwość dekoncentrowania zadań i kompetencji na organy niższego stopnia; Zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji kompetencji.

DEKONCENTRACJA: W sensie statycznym – rzeczywisty rozkład kompetencji między poszczególnymi organami W sensie dynamicznym – dekoncentracja= proces dekoncentrowania, czyli ruch kompetencji (przeniesienie z jednego organu na inny lub kilka).

Dekoncentrowanie: Przeniesienie kompetencji na organy niższe lub równorzędne; Dokonywane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje; Z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.

Rodzaje dekoncentracji: na organy niższego stopnia w tym samym resorcie Terytorialna (pionowa) kompetencje organów z danego resortu przechodzą na organy tego samego stopnia, w innym resorcie Resortowa (pozioma) kompetencje organów danego resortu przechodzą na kompetencje organów niższego stopnia w innym resorcie Skośna

Hierarchiczne podporządkowanie: Element dekoncentracji; jednostronna zależność organów niższego stopnia od organów wyższego stopnia lub podmiotu podległego od podmiotu zwierzchniego.       

Na hierarchiczne podporządkowanie składa się zależność osobowa i służbowa.​ od momentu nawiązania stosunku pracy; polega na regulowaniu stosunków osobowych w trakcie trwania stosunku pracy (decyzje dotyczące awansu, nagradzania, odpowiedzialności służbowej, dyscyplinarnej itp.)​ Zależność służbowa – ​ możliwość wydawania poleceń służbowych przez organ wyższego stopnia, za pomocą aktów generalnych (okólniki, wytyczne) lub indywidualnych (polecenie służbowe); obowiązek ich respektowania.​

DECENTRALIZACJA ​ Podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje;​ Kompetencje te są ustalone bądź przekazywane z innych organów w drodze ustawowej i realizowane w sposób samodzielny;​ Podlegają jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu ze strony kompetentnych organów.​

Jakie jest kryterium nadzoru weryfikacyjnego? Jakie podmioty zdecentralizowane możemy wyróżnić w strukturach państwowych?

INNE PODMIOTY KOŚCIÓŁ KATOLICKI Struktura administracyjna Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. (Codex Iuris Canonici) Promulgowany przez papieża Jana Pawła II Zastąpił Kodeks z 1917 r. promulgowany przez papieża Benedykta XV Księga II – LUD BOŻY Część - hierarchiczny ustrój Kościoła

Kan. 331 - Biskup Kościoła Rzymskiego, w którym trwa urząd udzielony przez Pana samemu Piotrowi, pierwszemu z Apostołów, a który ma być przekazywany jego następcom, jest Głową Kolegium Biskupów, Zastępcą Chrystusa i Pasterzem całego Kościoła tutaj na ziemi. Dlatego, z racji swego urzędu, posiada on najwyższą, pełną, bezpośrednią i powszechną władzę zwyczajną w Kościele, którą może wykonywać zawsze w sposób nieskrępowany.     Kan. 332 - § 1. Pełną i najwyższą władzę w Kościele otrzymuje Biskup Rzymski przez zgodny z prawem i zaakceptowany przez niego wybór wraz z konsekracją biskupią. Stąd tę samą władzę otrzymuje od momentu przyjęcia wyboru na Papieża ten elekt, który posiada sakrę biskupią. Gdyby elekt nie miał sakry biskupiej, powinien być zaraz konsekrowany na biskupa.

Kan. 336 - Kolegium Biskupów, którego głową jest Papież a członkami biskupi na mocy sakramentalnej konsekracji oraz hierarchicznej wspólnoty z głową Kolegium i członkami, i w którym trwa nieprzerwanie ciało apostolskie, razem ze swoją głową, a nigdy bez niej, stanowi również podmiot najwyższej i pełnej władzy nad całym Kościołem.

Kuria Rzymska, przy pomocy której Papież załatwia sprawy Kościoła powszechnego i która w jego imieniu oraz jego autorytetem wykonuje zadania dla dobra i służby Kościołom, obejmuje Papieski Sekretariat Stanu, Radę Publicznych Spraw Kościoła, Kongregacje, Trybunały oraz inne instytucje. Ich strukturę i kompetencje określają specjalne przepisy.

Prowincja kościelna -> metropolita Diecezje -> biskup diecezjalny Wikariat rejonowy (dekanat) -> wikariusz rejonowy Parafia -> proboszcz

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Typu non-profit, tworzą tzw ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Typu non-profit, tworzą tzw. trzeci sektor; Formalna organizacja, niezależność od struktur państwowych, gospodarczych, samorządowych; Działają na rzecz dobra społecznego; Ich celem nie jest przejęcie władzy, również notywacje komercyjne nie są podstawą ich działalności; Mogą prowadzić działalność gospodarczą, ale zysk musi być przeznaczony na cele statutowe (nie do podziału pomiędzy członków).

Kategorie podmiotów pozarządowych: Fundacje - Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach; Stowarzyszenia - Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach; Organizacje pożytku publicznego - Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Stowarzyszenie Edukacji Administracji Publicznej Jest pierwszą ogólnopolską organizacją o charakterze niedochodowym, działającą od 1999 r., której głównym celem jest doskonalenie edukacji i praktyki administrowania sprawami publicznymi poprzez działalność na rzecz jakości kształcenia oraz rozwój badań naukowych w tym zakresie. Stowarzyszenie współuczestniczy w inicjowaniu programów badawczych, organizacji seminariów i konferencji, poświęconych najważniejszym zagadnieniom z zakresu administracji publicznej, zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym, dotyczącym organizacji i funkcjonowania administracji publicznej. Członkami Stowarzyszenia są przede wszystkim profesorowie, doktorzy i magistrowie, reprezentujący szkoły wyższe, ale również praktycy – urzędnicy administracji publicznej różnych szczebli. http://seap.org.pl/

CELE STOWARZYSZENIA wspieranie rozwoju programów edukacyjnych w zakresie administrowania sprawami publicznymi, upowszechnianie nowoczesnych metod i technik nauczania, działanie na rzecz jakości kształcenia i ustalania minimów programowych, organizacja i prowadzenie badań naukowych służących rozwojowi jakości administrowania sprawami publicznymi zgodnie ze standardami przyjętymi w krajach demokratycznych, prezentowanie opinii i stanowisk wypracowanych przez Stowarzyszenie i jego członków zainteresowanym jednostkom administrującym sprawami publicznymi, działalność na rzecz upowszechniania standardów etycznego administrowania sprawami publicznymi.

REFORMY W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ: 1 REFORMY W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ: 1. Definicja – planowany i konieczny dla efektywnej realizacji zmian zasięg przekształceń organizacyjnych i funkcjonalnych, w których nowych struktur nie da się pogodzić z dotychczasowym rozdziałem zadań i funkcjonowaniem a nowego funkcjonowania nie da się powierzyć dotychczasowym strukturom. 2. Cel – ulepszenie sytuacji ludzi i państwa.

Praca samodzielna (s. 188-203) Jakie są granice reform administracji publicznej? Na czym polega rozrost administracji i jakie mogą być jego korzyści?