Rachunek dochodu narodowego

Plan wykładu Kategorie mierników skali działalności gospodarczej PKB realny i nominalny Wady PKB

- Podatki pośrednie + subwencje W cenach rynkowych + Dochody netto z tytułu własności za granicą PKB PNB - Amortyzacja PNN - Podatki pośrednie + subwencje W cenach bazowych + Dochody netto z tytułu własności za granicą - Amortyzacja PKB PNB PNN=DN DN = dochody z czynszów + zyski kapitałowe + dochody z pracy własnej + wynagrodzenia i płace - (zyski niepodzielone + podatek dochodowy od przedsiębiorstw) + płatności transferowe DOD DO - podatek dochodowy

Subwencje - nieodpłatna i bezzwrotna pomoc finansowa udzielana najczęściej przez państwo określonym podmiotom (np. jednostkom samorządu terytorialnego, prywatnym przedsiębiorstwom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym) dla poparcia ich działalności.

Produkt narodowy brutto (pol. PNB, ang Produkt narodowy brutto (pol. PNB, ang. GNP) to pieniężny wskaźnik bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług finalnych (nabywanych przez ostatecznych użytkowników), wytworzonych w gospodarce w danym okresie (równe sumie wartości dodanych i sumie dochodów czynników produkcji).

Dochody netto z tytułu własności za granicą = (wynagrodzenia Polaków pracujących za granicą + zyski polskich podmiotów posiadających udziały w zagranicznych przeds. + bezzwrotna pomoc zagranicy dla Polski) – (wynagrodzenia cudzoziemców pracujących w Polsce + zyski zagranicznych podmiotów posiadających udziały w polskich przeds. + bezzwrotna pomoc Polski dla zagranicy)

PNB per capita to produkt narodowy brutto na jednego mieszkańca. Produkt narodowy netto (pol. PNN, ang. NNP) to produkt narodowy brutto pomniejszony o odpisy amortyzacyjne majątku trwałego przedsiębiorstw. Amortyzacja – wartościowe wyrażenie zużycia majątku trwałego

PKB per capita wg danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego (2014) Pozycja Państwo Wartość w USD 1  Luksemburg 119 487,934 2  Norwegia 96 930,485 3  Katar 93 990,405 4  Szwajcaria 86 468,355 5  Australia 61 066,154 6  Dania 60 947,383 7  Szwecja 58 538,061 8  San Marino 56 820,022 9  Singapur 56 286,553 10  Irlandia 54 411,136 11  Stany Zjednoczone 54 369,826 12  Islandia 52 315,097 13  Holandia 52 224,644 14  Austria 51 433,004 15  Kanada 50 304,025 16  Finlandia 50 015,698 17  Niemcy 47 773,578 18  Belgia 47 682,132 19  Wielka Brytania 45 729,267 20  Francja 44 331,604

21  Nowa Zelandia 43 363,232 22  Kuwejt 43 167,920 23  Zjednoczone Emiraty Arabskie 42 943,777 24  Brunei 41 460,172 —  Hongkong 40 032,534 25  Izrael 37 222,384 26  Japonia 36 221,812 27  Włochy 35 334,815 28  Hiszpania 30 271,524 29  Korea Południowa 27 970,494 30  Bahrajn 26 701,320 31  Cypr 26 109,132 32  Malta 24 716,307 33  Arabia Saudyjska 24 252,173 34  Słowenia 24 050,462 35  Bahamy 23 628,680 36  Tajwan 22 599,765 37  Portugalia 22 122,981 38  Grecja 21 648,203 39  Trynidad i Tobago 21 374,849 40  Oman 20 927,003

41  Estonia 20 090,024 42  Gwinea Równikowa 19 959,529 43  Czechy 19 526,401 44  Słowacja 18 435,151 45  Urugwaj 16 882,456 46  Litwa 16 467,128 47  Łotwa 15 729,689 48  Barbados 15 602,765 49  Seszele 15 140,746 50  Chile 14 479,829 51  Polska 14 411,495 52  Saint Kitts i Nevis 14 286,845 53  Antigua i Barbuda 14 126,161 54  Palau 14 066,415 55  Węgry 13 869,538 56  Chorwacja 13 473,331 57  Argentyna 12 735,196 58  Rosja 12 717,687 59  Kazachstan 12 400,280 60  Brazylia 11 572,700

Dochód narodowy to produkt narodowy netto w cenach czynników wytwórczych. Z kategorii produktu do dochodu przechodzimy przez odjęcie podatków pośrednich Te. Dochód narodowy można również otrzymać sumując wynagrodzenia pracowników, dochody z pracy własnej, dochody kapitałowe, renty i czynsze dzierżawne.

PKB realny i nominalny

PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, PKB realny natomiast według realnej wartości pieniądza, a więc „oczyszczony” z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu PKB nominalnego przez indeks cen. W zestawieniach statystycznych PKB realny najczęściej przedstawiany jest w cenach stałych z wybranego roku bazowego. PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu gospodarczego.

deflator PKB = (PKB nominalny/PKB realny) x 100 Procentowe zmiany deflatora mogą służyć do obliczenia stopy inflacji.

Przykład 2 PKB Wielkiej Brytanii realny liczony w cenach z 1985 roku wyniósł 384.996 mln £ w 1987 roku i 400.999 mln £ w 1988 roku. Liczony w bieżących cenach rynkowych wyniósł 355.329 mln £ w 1985 roku, 380.623 mln £ w 1986 roku i 463.933 mln £ w 1988 roku. Deflator PKB wyniósł 103,5 w 1986 roku i 108,5 w 1987 roku. Oblicz brakujące wartości PKB realnego i nominalnego oraz deflatora w poszczególnych latach, a także stopy wzrostu realnego, nominalnego PKB i delatora PKB.

Wady PKB

Czyste PKB jest wyznacznikiem wielkości gospodarki – jednak jest złą miarą zamożności społeczeństwa, ponieważ nie uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu jako miarę dobrobytu powszechnie używa się innego wskaźnika, którym jest PKB per capita (czyli PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca).

Mimo tego zabiegu również PKB per capita krytykowane jest jako niedokładny wskaźnik dobrobytu w państwie. Ważniejsze powody to: nie uwzględnia produkcji nieewidencjonowanej (tzw. szara strefa – niezarejestrowana działalność gospodarcza) oraz produkcji gospodarstw domowych przeznaczanej na własne potrzeby (np. pracy gospodyń domowych), nie uwzględnia wartości czasu wolnego (wypoczynku), nie uwzględnia wartości wytworzonych bezpłatnie przez wolontariuszy,

nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji (np nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji (np. zanieczyszczenia środowiska), uwzględnia produkcję tzw. antydóbr (np. używki), nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach (co przynajmniej teoretycznie jest niwelowane przez liczenie parytetem siły nabywczej), nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów w społeczeństwie ani ich dystrybucji (np. wysoki PKB w Gwinei Równikowej nie przekłada się na dobrobyt wszystkich obywateli)

jest tym większy, im więcej wydaje się na zbrojenia, choć zdaniem niektórych ekonomistów wydatki takie nie zaspokajają potrzeb społeczeństwa, nie pokazuje jakości usług, zwłaszcza państwowych, nie odzwierciedla faktu, że nie cały wypracowany PKB trafia do obywateli w postaci bezpośredniej (pensje) lub pośredniej (świadczenia, zasiłki itp.) - część PKB transferowana jest w formie zysków za granicę. Z tego powodu opracowano inne wskaźniki poziomu jakości życia, między innymi wskaźnik rozwoju społecznego

Szczęście narodowe brutto Szczęście narodowe (krajowe) brutto (ang. Gross National Happiness, GNH) – wskaźnik zaproponowany w 1972 przez byłego króla Bhutanu, Jigme Singye Wangchucka jako instrument służący do mierzenia jakości życia w sposób bardziej całościowy niż powszechnie stosowany wyłącznie ekonomiczny wskaźnik Produkt krajowy brutto (PKB). Wskaźnik ten jest wykorzystywany w Bhutanie w planowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. Idea ta spotkała się z zainteresowaniem również w innych krajach.

Dziękuję za uwagę