Stanisław Bogucki, sędzia NSA II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa Ośrodek Studiów Fiskalnych UMK Toruń, 30-31 marca 2017 r. Stanisław Bogucki, sędzia NSA Granice uznania administracyjnego (wyrok NSA z dnia 3 marca 2017 r., II FSK 2474)

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa UMK, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa UMK, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego … tezy wyroku Są pewne granice uznania administracyjnego, w obrębie których może procedować organ podatkowy, podejmując decyzję w następstwie wystąpienia przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 3 o.p.; Przekroczenie tych granic ma m.in. miejsce wówczas, gdy wybór alternatywy decyzyjnej dokonany został z rażącym naruszeniem zasady sprawiedliwości, wskutek uwzględnienia kryteriów oczywiście nieistotnych (bagatelnych) lub nieracjonalnych albo na podstawie fałszywych przesłanek (argumentów, które są nieprawdziwe).

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego … stan faktyczny Skarżący złożył w 2013 r. wniosek do Naczelnika US o umorzenie kwoty 1.279.058 zł z tytułu zaległego pdof za 2002 r. oraz odsetek za zwłokę w kwocie 1.378.346 zł od tej zaległości podatkowej. Według skarżącego wniosek uzasadniony jest ważnym interesem indywidualnym oraz interesem publicznym, które wynikają z nadzwyczajnych okoliczności, w jakich doszło do powstania zobowiązania podatkowego za 2002 r.

Stanowisko Naczelnika US: II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko organów podatkowych Stanowisko Naczelnika US: Naczelnik US odmówił skarżącemu umorzenia zaległości podatkowej wraz z odsetkami; Naczelnik US zwrócił uwagę, że przedmiotem postępowania był wniosek o udzielenie ulgi w formie umorzenia, nie zaś prawidłowość postępowania organów podatkowych w zakresie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w pdof za 2002 r.

Stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko organów podatkowych Stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej - Utrzymał w mocy decyzję Naczelnika US. - Postępowanie w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych nie stanowi kontynuacji postępowania w przedmiocie wymiaru zobowiązań. - W sprawie istotne było to, czy występuje ważny interes podatnika lub interes publiczny, ponieważ tylko w takim przypadku istnieje możliwość udzielenia ulgi. - Zauważono, że sytuacja skarżącego jest trudna z uwagi na brak dochodów (skarżący nie posiada majątku ruchomego i nieruchomego; nie jest zatrudniony; pozostaje na utrzymaniu żony)

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko organów podatkowych Stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej c.d. Okoliczności powstania zaległości nie noszą cech wyjątkowości i braku winy skarżącego, a długotrwałość sporu podatkowego nie wynika z winy organów podatkowych, co mogłoby wskazywać na występowanie interesu publicznego, ale z wykorzystania przez skarżącego swoich uprawnień w zakresie zaskarżania kolejnych decyzji i wyroków zapadających w sprawie wymiaru podatku.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko organów podatkowych Stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej c.d. Skarżący dysponuje majątkiem, który może stanowić zabezpieczenie spłaty przedmiotowej zaległości podatkowej. W sprawie ze skargi paulińskiej organu podatkowego na dokonaną przez skarżącego czynność prawną darowizny na rzecz żony nieruchomości o wartości 7.000.000 zł Sąd Okręgowy uwzględnił skargę.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko WSA w Warszawie Stanowisko WSA w Warszawie Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że organy podatkowe wywiązały się z ciążących na nich obowiązków i w sposób uprawniony uznały, iż brak jest przesłanek do udzielenia skarżącemu wnioskowanej ulgi. Zwrócono uwagę, że z materiału dowodowego wynika, iż skarżący domaga się umorzenia zaległości podatkowych przede wszystkich z uwagi na przyczynę powstania tych zaległości.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny zaakceptował stanowisko organów podatkowych oraz WSA w Warszawie, że w sprawie nie występuje przesłanka „ważnego interesu podatnika”.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieprawidłowe i niepełne wyjaśnienie istnienia przesłanki interesu publicznego spowodowane przede wszystkim błędną wykładnią art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego Sprawa powinna być przez organ odwoławczy ponownie przeanalizowana w kontekście istnienia przesłanki interesu publicznego, z uwzględnieniem wskazywanych przez skarżącego okoliczności. Zakresem powinien zostać objęty nie tylko aspekt budżetowy, ale również takie zasady, jak sprawiedliwość czy zaufanie podatnika do organów państwa. Organ winien także ocenić, co z punktu widzenia respektowania tychże reguł ogólnych oraz w okolicznościach ustalonego stanu faktycznego będzie korzystniejsze: uwzględnienie wniosku strony, czy też rozwiązanie przeciwne.

Sąd administracyjny w świetle art. 67a § 1 pkt 3 o.p. nie może: II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd administracyjny w świetle art. 67a § 1 pkt 3 o.p. nie może: - zobowiązać organu podatkowego do wydania decyzji o umorzeniu bądź odmowie umorzenia zaległości podatkowej (w przypadku stwierdzenia istnienia co najmniej jednej z przesłanek); oceniać kryteriów przyjętych przez organ podatkowy, a uzasadniających wybór opcji decyzyjnej.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego Poza zakresem kontroli administracji publicznej sprawowanej przez sądy administracyjne nie mogą jednak pozostawać przypadki korzystania przez organy z przyznanej im kompetencji w sposób woluntarystyczny, zupełnie nieracjonalny, sprzeczny z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego - stanowisko NSA Teza Naczelnego Sądu Administracyjnego Są pewne granice uznania administracyjnego, w obrębie których może procedować organ podatkowy, podejmując decyzję w następstwie wystąpienia przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. Przekroczenie tych granic ma m.in. miejsce wówczas, gdy wybór alternatywy decyzyjnej dokonany został z rażącym naruszeniem zasady sprawiedliwości, wskutek uwzględnienia kryteriów oczywiście nieistotnych (bagatelnych) lub nieracjonalnych albo na podstawie fałszywych przesłanek.

w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. ustawodawca: II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. ustawodawca: obok zwrotu niedookreślonego „ważny” umieścił klauzulę generalną „interes podatnika”; zawarł również klauzulę generalną „interes publiczny”.

w przypadku klauzul generalnych następuje odesłanie do ocen II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego w przypadku klauzul generalnych następuje odesłanie do ocen umieszczenie w sąsiedztwie klauzul generalnych zwrotów niedookreślonych (np. ważny) pełni funkcję modyfikującą treść tej klauzuli generalnej, w której kontekście zostały użyte.

„ważny interes podatnika” „interes publiczny” II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego „ważny interes podatnika” „interes publiczny”

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego Uprawnienia organów podatkowych do zastosowania klauzul generalnych realizują się zarówno w warstwie materialnoprawnej, jak i procesowej. Materialną podstawę rozstrzygnięcia dotyczącego umorzenia zaległości podatkowych warunkuje nie tylko art. 67a § 1 pkt 3 o.p., lecz także dowodowe ustalenia, a następnie ich ocena prawna dokonana przez organ podatkowy.

II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31. 03. 2017 r II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. sędzia NSA S. Bogucki Granice uznania administracyjnego Każde orzeczenie powodujące szkodę dla ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego należy uznać za nieprawidłowe?

I to już koniec… Dziękuję za uwagę! II Wiosenny Przegląd Orzecznictwa, Toruń 30-31.03.2017 r. S. Bogucki, sędzia NSA Granice uznania administracyjnego… I to już koniec… Dziękuję za uwagę!