Rozstrzygnięcia w sprawie roszczeń podatnika

Prezentacja na temat: "Rozstrzygnięcia w sprawie roszczeń podatnika"— Zapis prezentacji:

1 Rozstrzygnięcia w sprawie roszczeń podatnika

2 Roszczenia podatnika a wymiar podatku
strata podatkowa zwrot podatku (Art. 3 pkt 7 Op - „Ilekroć w ustawie jest mowa o zwrocie podatku - rozumie się przez to zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa podatkowego”) nadpłata

3 Art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Strata podatkowa Art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: 2. Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. 3. O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może: 1) obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo 2) obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

4 Strata podatkowa (2) Art. 24 o.p.
Organ podatkowy, w drodze decyzji, określa wysokość straty poniesionej przez podatnika, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ ten stwierdzi, że podatnik nie złożył deklaracji, nie wykazał w deklaracji straty lub wysokość poniesionej straty różni się od wysokości wykazanej w deklaracji, a poniesienie straty zgodnie z przepisami prawa podatkowego uprawnia do skorzystania z ulg podatkowych. Nie ma odrębnej sprawy straty podatkowej - rozstrzygnięcie jest dokonywane w ramach sprawy podatku dochodowego (od osób fizycznych lub osób prawnych)

5 Uchwała NSA z 6 listopada 2017 r., II FPS 3/17:
Strata podatkowa (3) Uchwała NSA z 6 listopada 2017 r., II FPS 3/17: W świetle art. 24 w zw. z art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2005 r., nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania podatkowego i orzekanie o wysokości straty w podatku dochodowym od osób prawnych za rok podatkowy, w którym została ona poniesiona, w sytuacji gdy upłynął termin przedawnienia zobowiązania podatkowego za ten rok

6 Zwrot podatku (1) Art. 21 par. 3a o.p.: Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że w złożonej deklaracji wykazano nieprawidłową kwotę zwrotu podatku lub kwotę podatku naliczonego przeniesionego do rozliczenia lub kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług do odliczenia w następnych okresach rozliczeniowych, w deklaracji nie wykazano tych kwot albo podatnik nie złożył deklaracji, mimo ciążącego na nim obowiązku, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do odliczenia w następnych okresach rozliczeniowych. Nie ma odrębnej sprawy zwrotu podatku - rozstrzygnięcie jest dokonywane w ramach sprawy podatku od towarów i usług; organ nie rozstrzyga wówczas o wysokości zobowiązania podatkowego, ale o wysokości zwrotu podatku.

7 Uchwała NSA z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt I FPS 9/08
Zwrot podatku (2) Uchwała NSA z 29 czerwca 2009 r., sygn. akt I FPS 9/08 Art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) ma zastosowanie do należności z tytułu nienależnego zwrotu podatku od towarów i usług.

8 Postępowanie w sprawie stwierdzenia nadpłaty

9 Pojęcie nadpłaty Art. 72 § 1 pkt 1 Op:
„Za nadpłatę uważa się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku” nadpłata wiąże się zatem z faktyczną zapłatą w zawyżonej wysokości zawyżony wymiar nieskutkujący faktyczną zapłatą nie rodzi nadpłaty

10 Przyczyny powstania nadpłaty
NADPŁATA zapłata w wysokości wyższej niż zadeklarowana lub ustalona w decyzji wynikająca z zaliczkowego systemu poboru (art. 73 § 2 Op) zapłacona na skutek zawyżonego wymiaru (art. 73 § 1 Op) w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego (art. 74 Op)

11 Nadpłata w wyniku zawyżonego wymiaru
W wyniku żądania stwierdzenia nadpłaty (art. 75 § 1 i 2 Op) W wyniku uchylenia decyzji wymiarowej (sytuacja określona w art. 77 § 1 pkt 1 i 3 Op) W innych przypadkach – określona przez organ podatkowy (art. 74a Op) prawidłowość skorygowanego zeznania nie budzi wątpliwości prawidłowość skorygowanego zeznania budzi wątpliwości Zwrot bez decyzji (art. 75 § 4 Op) Decyzja o odmowie stwierdzenia nadpłaty Decyzja stwierdzająca nadpłatę (art. 74a Op (?))

12 Sprawa nadpłaty Określenie nadpłaty nie zawsze jest przedmiotem sprawy, wymagającej rozstrzygnięcia przez organ podatkowy (np. nadpłata wynikająca z zaliczkowego poboru podatku, nadpłata będąca konsekwencją uiszczenia kwoty wyższej od wymierzonej). W przypadku uchylenia decyzji jest prostą konsekwencją takiego rozstrzygnięcia wymiarowego (choć niekiedy wskazuje się na konieczność wydania decyzji określającej nadpłatę - zgodnie z art. 74a Op)

13 Sprawa nadpłaty - wszczęcie postępowania
wyłącznie na wniosek (podatnika lub płatnika): art. 75 § 1 i § 2 Op „realizacja uprawnienia do stwierdzenia nadpłaty podatku dokonuje się wyłącznie na wniosek podmiotu (prawa podatkowego), który ma w tym interes prawny” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13/ wraz z wnioskiem należy złożyć deklarację korygującą ( art. 75 § 3 Op: „Jeżeli z przepisów prawa podatkowego wynika obowiązek złożenia zeznania (deklaracji), to podatnik, płatnik lub inkasent równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć skorygowane zeznanie (deklarację)” ) „<<dołączone przez podatnika do wniosku o stwierdzenie nadpłaty skorygowane zeznanie nie ma charakteru samoistnego, jest ściśle z tym wnioskiem związane (...) dzieli los tego wniosku>>, który rozpatrywany jest w postępowaniu nadpłatowym” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13/

14 Sprawa nadpłaty - przedmiot postępowania wyjaśniającego (1)
okoliczności, będące przesłanką złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty (a więc nie wszystkie okoliczności relewantne z punktu widzenia zobowiązania podatkowego, ale tylko to objęte wnioskiem) nadpłata ⧣ wymiar „Złożenie równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty skorygowanego zeznania (deklaracji) nie wszczyna postępowania w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w rozumieniu art. 21 § 3 O.p. Składając wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty immanentnie prawnie z nim związaną podatkową deklarację korygującą wnioskodawca przedstawia żądanie stwierdzenia (w następstwie tego - zwrotu) nadpłaty, nie występuje natomiast z żądaniem – w rozumieniu art. 165 § 3 O.p. - wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, w szczególności decyzji wymierzającej podatek (określającej zaległość podatkową) w miejsce orzeczenia o dochodzonej nadpłacie” /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., II FPS 5/13/

15 Sprawa nadpłaty - przedmiot postępowania wyjaśniającego (2)
„Postępowanie o stwierdzenie nadpłaty wszczynane jest na wniosek, który wyznacza zakres i przedmiot postępowania, w którym jest rozpoznawany; intencją wnioskodawcy nie musi być zawsze kontrola i weryfikacja w zakresie całości samoobliczenia podatku za dany okres podatkowy, a tylko stwierdzenie nadpłaty z tytułu i na podstawie określonych - podatkowo znaczących okoliczności, na które we wniosku i związanej z nim deklaracji się powołuje”. /uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., II FPS 5/13/

16 Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru (1)
uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13: „Wystąpienie o nadpłatę i rozstrzygnięcie o nadpłacie mogą być uzasadnione określonymi tylko konkretnie jednostkowymi zdarzeniami okresu podatkowego oraz równie indywidualną ich oceną na podstawie obowiązującego prawa, co niewątpliwie nie wymaga zbadania i oceny prawnej wszystkich działań i zaniechań okresu podatkowego, w którego skład wchodzą. W takich przypadkach obligatoryjne wszczynanie i prowadzenie postępowania w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego przed rozstrzygnięciem w przedmiocie nadpłaty podatku nie jest potrzebne. Prowadziłoby też do zbędnego zaangażowania zainteresowanego w różne postępowania prawne i powodowało związane z nimi koszty, a przede wszystkim odwlekało czas merytorycznego rozstrzygnięcia o nadpłacie, możliwego bez przeprowadzenia i rozstrzygnięcia w zakresie określenia wysokości zobowiązania podatkowego. Z powyższego wynika, że: w przypadku zakwestionowania prawidłowości skorygowanej deklaracji podatkowej złożonej wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, zgodnie z art. 75 § 3 O.p., organ podatkowy nie ma obowiązku przed rozpatrzeniem tego wniosku wszczynać w każdej sprawie postępowania celem określenia wysokości zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 21 § 3 wymienionej ustawy.

17 Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru (2)
uchwała NSA z 27 stycznia 2014 r., sygn. akt II FPS 5/13: „Jeżeli natomiast wnioskodawca na poparcie żądania o nadpłatę wraz z wnioskiem o jej stwierdzenie składa zeznanie podatkowe, w którym koryguje całość albo znaczną część samoobliczenia podatku, z którego wywodzi swoje żądanie, wówczas organ podatkowy powinien z urzędu wszcząć postępowanie w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego. Zmiana i przedstawienie na nowo w całości albo w znacznej części samoobliczenia podatku wymaga jego kompleksowej kontroli, z czym wiąże się zbadanie, przeanalizowanie i weryfikacja okresu podatkowego, którego dotyczy, tym bardziej, że skutkiem tych działań może być wydanie rozstrzygnięcia określającego wysokość zaległości podatkowej z tytułu niewykonania należnego zobowiązania podatkowego, które nie może zostać podjęte w postępowaniu, w którym wnioskodawca dochodzi wyłącznie stwierdzenia nadpłaty. Postępowanie w przedmiocie nadpłaty nie może natomiast przekształcić się w czasie jego trwania w postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego. Ocena: czy wnioskujący o nadpłatę koryguje w związku z tym żądaniem całość albo znaczną część samoobliczenia podatku określonego okresu podatkowego winna być dokonywana ad casum – w każdym postępowaniu, w relacji do jego okoliczności. Nie ma przeszkód prawnych, aby w trakcie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty organ podatkowy, kiedy jest to uzasadnione, wszczął z urzędu odrębne postępowanie w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego.

18 Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru (3)
art. 75 Op: „§  4a. W decyzji stwierdzającej nadpłatę organ podatkowy określa wysokość zobowiązania podatkowego w prawidłowej wysokości w takim zakresie, w jakim powstanie nadpłaty jest związane ze zmianą wysokości zobowiązania podatkowego. W zakresie, w jakim wniosek jest niezasadny, organ odmawia stwierdzenia nadpłaty. §  4b.  Przepis § 4a nie ogranicza możliwości wydania decyzji w trybie art. 21 § 3, o czym informuje się adresata w decyzji stwierdzającej nadpłatę”. Jeśli organ podatkowy wydaje decyzję stwierdzającą wysokość nadpłaty, to równocześnie określa w niej wysokość zobowiązania podatkowego - ale tylko w zakresie, w jakim została stwierdzona nadpłata. Nie wyklucza to wszczęcia postępowania podatkowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego i wydania decyzji na podstawie art. 21 § 3 Op. Jednak gdy organ zwraca nadpłatę „bezdecyzyjnie”, nie następuje określenie przez organ podatkowy wysokości zobowiązania podatkowego.

19 Sprawa nadpłaty a sprawa wymiaru (4)
art. 79 Op: „§  1.   Postępowanie w sprawie stwierdzenia nadpłaty nie może zostać wszczęte w czasie trwania postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej - w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola. W razie wszczęcia z urzędu postępowania podatkowego w sprawie, w której został złożony wniosek o stwierdzenie nadpłaty, żądanie zawarte we wniosku o stwierdzenie nadpłaty podlega rozpatrzeniu w tym postępowaniu. §  2. …. [ p o m i n i ę t e] ”. Wcześniejsze wszczęcie i prowadzenie postępowania w sprawie wymiarowej czyni niedopuszczalnym wszczęcie postępowania w sprawie nadpłaty. Wszczęcie postępowania w sprawie nadpłaty może natomiast skłonić organ podatkowy do wszczęcie i prowadzenia postępowania w sprawie wymiarowej - i jest to dopuszczalne. Jeśli w wyniku złożenia żądania stwierdzenia nadpłaty dojdzie do wszczęcia postępowania w sprawie wymiarowej, to jego rezultat przesądza rozstrzygnięcie sprawy nadpłatowej, zaś obie sprawy rozstrzygane są w jednym postępowaniu.

20 Przedawnienie żądania stwierdzenia nadpłaty
art. 79 Op: „§  1.   [ p o m i n i ę t y] §  2. Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz wniosku o zwrot nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe przewidują inny tryb zwrotu podatku. §  3. Decyzję w sprawie stwierdzenia nadpłaty na wniosek złożony przed upływem terminu przedawnienia można wydać także po upływie tego terminu. §  4. Wniosek o stwierdzenie nadpłaty można złożyć po upływie terminu przedawnienia, jeżeli istnienie nadpłaty wynika z porozumienia zawartego w trybie procedury wzajemnego porozumiewania na podstawie ratyfikowanych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio.”. przedawnienie żądania stwierdzenia nadpłaty zostało powiązane z przedawnieniem zobowiązania podatkowego orzec o nadpłacie można już po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego - pod warunkiem, że wniosek został złożony przed upływem tego terminu

21 Sprawa nadpłaty - forma zakończenia
nadpłata nie budzi wątpliwości → zwrot podatku nadpłata budziła wątpliwości, ale została stwierdzona → decyzja stwierdzająca (?określająca?) wysokość nadpłaty brak nadpłaty → decyzja o odmowie stwierdzenia nadpłaty