Spis treści Tradycje wigilijne Stara tradycja 12 potraw Kolędy

Przesądy wigilijne 1. Dzień najlepiej zacząć od umycia twarzy zimną wodą, a do umywalki lub wanny trzeba włożyć monety. 2. W Wigilię nie należy wydawać żadnych pieniędzy. Trzeba też przed tym dniem uregulować wszystkie długi, aby portfel w nadchodzącym roku nie świecił pustkami. Najważniejszy przesąd jest jednak taki, by w dzień Wigilii nikomu niczego nie pożyczać. Grozi to utratą majątku! 3. Nie zapomnijmy o powieszeniu na choince kilku miodowych pierników, cukierków i orzechów zawiniętych w złotko. Ten zabieg powinien zapewnić nam w nadchodzącym roku dobrobyt. 4. Przygotowując wigilijny stół należy zadbać o to, by był udekorowany na czerwono i złoto, kolory te oznaczają bowiem bogactwo i szczęście. Pod talerz każdego z domowników trzeba położyć monetę, aby nikomu w rodzinie nie zabrakło gotówki. A podczas kolacji warto mieć przy sobie drobną sumę pieniędzy – dzięki temu nie będziemy cierpieć na ich brak przez cały kolejny rok.

5. Podczas wigilii koniecznie trzeba skosztować każdej potrawy, szczególnie dużo należy zjeść maku, który uważany jest za synonim dostatku. Według niektórych wierzeń na wieczerzy wigilijnej nie powinno zabraknąć też białej fasoli, gwarantuje ona spokój w finansach. 6. Musimy zadbać aby w dzień Wigilii się nie przeziębić ani nie rozchorować. Musimy bardzo uważać na swoje zdrowie, ponieważ w przeciwnym wypadku będziemy chorować cały kolejny rok. 7. Nie kłóćmy się w Wigilię, bo będziemy to robić cały rok. 8. Nie szyjemy i nie naprawiamy niczego, bo będziemy to robić cały rok. 9. Jeżeli w dzień wigilijny pierwszy przekroczy próg naszego domostwa mężczyzna, wszyscy domownicy będą cieszyć się szczęściem cały rok. Przekroczenie progu przez kobietę wróży pecha. 10. Liczba uczestników wieczerzy wigilijnej powinna być parzysta. W przeciwnym razie może spotkać domowników pech. Dawno temu, aby ustrzec się nieszczęściu zapraszano osobę bezdomną do wspólnej Wigilii, aby liczba osób się zgadzała.

Stare tradycje Boże Narodzenie nazywano w tradycji ludowej „Godami” – od święta godowego lub tzw. szczodrych godów, które pogańscy Słowianie obchodzili w związku z przesileniem zimowym rozpoczynającym nowy rok słoneczny. W Polsce, ale również m.in. w Czechach i na Ukrainie wierzono, że poprzedzająca „Gody” noc wigilijna sprzyja zjawiskom nadnaturalnym, a wszelkie czynności w przeddzień świąt należy wykonywać bardzo starannie, bo od tego właśnie zależał przyszły los człowieka. Jak tłumaczy Szymanderska, „z nocą wigilijną związane są szczególnie liczne wierzenia. Jest to noc, w czasie której błąkają się duchy, a w wierzeniach ludowych to moment czatów, dziwów, niesamowitych zjawisk i nadprzyrodzonych mocy”.

W Europie Środkowo-Wschodniej żywa była wiara w to, iż w tę szczególną noc „woda w źródłach, potokach i rzekach zmienia się na chwilę w wino, czasem w wino i miód, niekiedy nawet w płynne złoto”. Inne ludowe podania mówiły o zakwitaniu w Wigilię w sadach drzew owocowych. Stałym elementem Wigilii były przystrojone gałązki drzew iglastych (sosny, jodły lub świerku), po które wyruszano skoro świt do lasów. Na Nowosądecczyźnie, Żywiecczyźnie i Pogórzu gałązki te nazywano „podłazami” lub „podłaźniczką”, w innych regionach – „sadami” lub „wiechami”. Dekorowano nimi głównie drzwi do chaty, ale także np. wieszano pod sufitem.

Zwyczaj ozdabiania choinek dotarł na wieś dopiero w XIX w. – pierwsi zaczęli przystrajać je warszawscy mieszczanie, którzy zaczerpnęli tę tradycję od Niemców. Funkcję choinek pełniły na wsiach często snopy siana ustawiane w kątach izb, które dekorowano owocami lub smakołykami. Wszystko to miało zapewnić urodzaj w nadchodzącym roku. Wieczerza wigilijna miała niezwykle uroczysty, a jednocześnie podniosły charakter. Tylko pani domu mogła odchodzić od stołu, nikt nie mógł rozmawiać podczas spożywania posiłków. Na stole ustawiano co najmniej siedem potraw. Główne dania to kutia przygotowywana z ziaren pszenicy, maku, migdałów i rodzynek (od nazwy tej potrawy wieczerzę, zwłaszcza na Litwie, nazywano „kucją”).

Podczas kolacji uważano, aby nikomu nie spadła łyżka, gdyż zwiastowało to śmierć w nachodzącym roku; dobrym znakiem było natomiast kichanie zapowiadające pomyślność i zdrowie. Eugeniusz Janota w książce „Lud i jego zwyczaje” wspominał, że podstawą chłopskiego jadłospisu – oprócz kutii, potraw z ryb oraz kapusty - była rzepa, jabłka, orzechy, czosnek, których spożywanie miało zapobiegać chorobom. Pod stół kładziono siekierę lub sierp, które miały zapewniać „nogi twarde jak żelazo”. Jadano powoli, w ciszy i skupieniu. Liczba gości musiała być parzysta, a najbardziej obawiano się „feralnej” trzynastki.

Czy można pić alkohol w wigilię? Podczas kolacji wigilijnej powinniśmy raczej powstrzymać się przed stawianiem na stół butelek z wódką, koniakiem, likierem czy innego rodzaju mocnym alkoholem. Jeśli proponuje się w pewne dni abstynencję, to nie ze względu na samo wypicie kieliszka wina do obiadu. Raczej dlatego, że biesiadnicy nie poprzestają zazwyczaj na jednej tylko lampce. Zwykle taka świąteczna impreza przy stole kończy się w atmosferze niegodnej tego dnia czy święta, co prowadzi do demoralizowania innych. Jeśli jednak nie ma takiej groźby ze strony wigilijnych gości - na stole może pojawić się wino, odpowiednio dobrane do tego postnego posiłku. Przypominamy, że post w Wigilię to podtrzymywanie tradycji, nie ma nakazu kościelnego, że tego dnia nie wolno spożywać mięsa, czy pić alkoholu. Jeśli jednak wiadomo, że goście nie potrafią zatrzymać się na jednym kieliszku, lepiej byłoby w tak uroczystym dniu nie podawać alkoholu w ogóle. Należy jednak pamiętać, że nie można zakazać picia alkoholu wszystkim, tylko dlatego, że niektórzy nie radzą sobie ze swoimi problemami.

12 potraw

Barszcz czerwony z uszkami

Śledzie

Karp

Kutia

Kapusta wigilijna

Kompot z szuszu

Pierogi z kapustą i grzybami

Zupa grzybowa

Kluski z makiem

Piernik

Makowiec

Chleb

Kolędy Kolędy śpiewane są w Polsce powszechnie i przez wszystkie stany. Teksty kolęd pisali najwięksi polscy poeci, a kompozytorzy tworzyli muzykę do nich lub je opracowywali muzycznie. Kolędy związane są również z rodzimą twórczością ludową. Nie ograniczały się kolędy tylko do roli pieśni religijnej, obrzędowej. W pewnych okresach historycznych stały się pieśniami patriotycznymi, symbolizowały polskość. W latach okupacji hitlerowskiej zabronione było śpiewanie hymnu "Jeszcze Polska nie zginęła".

Dziękujemy za uwagę Prezentacje wykonali : Patrycja Strama Patryk Macioł Zapraszamy do polubienia strony na facebooku Jacek Krzyściak Fotografia