Zesłańcy Syberii

Kim są Zesłańcy Syberii? Zesłańcy Syberii, Sybiracy: w Polsce, określenie na osoby przymusowo zesłane na Syberię, zarówno w okresie carskiej Rosji jak i ZSRR.

Historia Zesłań

W Rosji zesłania na Syberię były powszechnie stosowane już od połowy XVI w. Zsyłki miały najczęściej podtekst polityczny, ale także religijny i etniczny.

Do XVIII w. warunki kary zesłania nie były ściśle określone Do XVIII w. warunki kary zesłania nie były ściśle określone. Zmienił to jednak car Piotr I. Jego decyzją, wszyscy którzy zostali zesłani na Syberię poddawani byli katordze tj. okrutnie ciężkiej pracy, często ponad ludzkie siły.

 Polacy na Syberii znaleźli się po raz pierwszy jako jeńcy wojenni w pierwszej połowie XVII wieku. Jednak właściwa historia polskich Sybiraków zaczyna się po klęsce konfederatów barskich w 1768 r., kiedy to zsyłki stały się powszechnie stosowaną przez władzę carskie karą dla Polaków

Kolejne fale zesłania z powodu uczestnictwa w spiskach, powstaniach, konspiracji, miały miejsce w latach 30. i 40. XIX wieku. Najwięcej Polaków trafiło na Syberię w wyniku klęski powstania styczniowego (lata 1863–1867).Według niektórych szacunków wynika , że zesłano wtedy nawet do 16,8 tys. Polaków oraz 1,8 tys. towarzyszących im osób. W ostatnim dwudziestoleciu XIX wieku „zsyłani” byli głównie uczestnicy nielegalnego ruchu rewolucyjnego.

Od początku XX wieku liczba zesłańców nieznacznie, ale systematycznie rosła. Wśród nich byli ludzie skazani przez sądy oraz wygnani z kraju. W 1910 r. na Syberii przybywało od 48 do 52 tys. Polaków.

W ZSRR Syberia była dalej centrum zesłań, powstał tam system obozów pracy przymusowej tj. łagrów, zarządzany przez Główny Zarząd Obozów - Gułag. Po agresji ZSRR na Polskę setki tysięcy polskich mieszkańców Kresów uległo przesiedleniu na Syberię.

Zarówno w czasie wojny jak i po jej zakończeniu, sowiecie prowadzili wiele akcji wysiedleńczych na tereny Syberii. W latach 1941-1952 na terenach zajętej Litwy prowadzone były operacje, w wyniku których ok. 132 tys. osób zostało wysłane w głąb Rosji. Podobne, okrutne zabiegi stosowane były na zajętych przez ZSRR terenach państw bałtyckich, na Bałkanach i w rejonach Kaukazu.

Droga Na zesłanie Zesłańcy przebywali długą i ciężką drogę z Europy do wschodniej Syberii przez Kazań, Orenburg i Tobolsk. Droga ta podzielona była na 61 etapów (każdy po 54-64 km). Pogoda tamtych terenów Rosji, nie sprzyjała więźniom. Okropne mrozy sprawiały że bardzo duża cześć zsyłanych nie docierała na miejsca kary. Więźniowie skazani na katorgę i dożywotnie więzienie, wędrowali w śniegu, zakuci w kajdany ze stałą obstawą okrutnych żołnierzy. Dzienne normy marszu wynosiły 21 do 42 kilometrów. Po dwóch dniach marszu był dzień odpoczynku. Skazani na krótki okres zesłania wiezieni byli wozami konnymi, a skazani o wysokiej pozycji społecznej i nie obciążeni wyrokiem za zdradę stanu mogli uzyskać zgodę władz na podróż na swój koszt własnym powozem i z dowolną ilością bagażu. Obie powyższe kategorie zesłańców podróżowały bez kajdan, choć pod konwojem.

Warunki Życia Zesłańców W pierwszym okresie zesłań (XVI-XVII w.) były bardzo ciężkie, a śmiertelność więźniów duża. Nie było wówczas więzień etapowych, a stan dróg do miejsca zesłania był bardzo zły. Zesłanie rzadko kiedy było jedyną karą, przeważnie wcześniej skazanych poddawano chłoście i piętnowaniu po czym bez okresu leczenia wysyłano w drogę. Osłabienie związane z torturami oraz trudności podróży skutkowały dużą umieralnością w podróży. W tym czasie nie było żadnej infrastruktury więziennictwa w rejonie zesłań, zesłańcy sami musieli budować domy dla siebie i zagospodarowywać się, nie mając prawa do pomocy materialnej ze strony państwa, a także z reguły nie mając majątku, który był konfiskowany mocą wyroku. Akcja osadnicza odbywała się w rejonach wybranych ze względu na surowość klimatu i brak cywilizacji. Brak nawet teoretycznej kontroli nad stosunkiem miejscowych władz do zesłańców powodował niezwykle częste nadużycia, w tym powszechne kary fizyczne. Wraz z kolejnymi etapami zsyłek, powstawały kompleksy obozowe gdzie trafiali więźniowie. Warunki mieszkalne nieznacznie „poprawiały się”, lecz zesłańcy musieli nadal ciężko pracować. Rację żywnościowe był przydzielane więźniom proporcjonalnie do ich statusu oraz wykonanej pracy. Ze względu na wszystkie te czynniki więźniowie często nie wracali po odbyciu kar, a ich bliscy nie mieli o nich żadnych informacji.

Upamiętnienie Zesłańców „Jeśli zapomnę o nich, Ty Boże na Niebie Zapomnij o mnie!” Adam Mickiewicz

Martyrologia Polaków zsyłanych, więzionych i mordowanych na Syberii została, po 1990 r., upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, „SYBERIA OD 1768”. Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające Sybiraków – „zagubione pokolenia polskiego narodu”:

Wiele nazw ulic w całym kraju upamiętnia ich ofiarę. W całej Polsce istnieje wiele miejsc pamięci o tych którzy zostali wysłani na Syberię. Wiele nazw ulic w całym kraju upamiętnia ich ofiarę. O zesłanych na Syberię przypominają również szkoły ich imienia. W tych murach kształcone są kolejne pokolenia Polaków których zadaniem będzie pielęgnować pamięć Sybiraków w przyszłości.

SP nr 20 im. Jarosława Dąbrowskiego Prezentację WYKONAŁ Krystian Michna Klasa VI A SP nr 20 im. Jarosława Dąbrowskiego W Lublinie