MRiRW Prawa i obowiązki wynikające z Traktatu Waszyngtońskiego dla państw będących członkami NATO ze szczególnym uwzględnieniem artykułu 5 płk dr Krzysztof Meszyński Kętrzyn 2016

Geneza 4 IV 1949 r. podpisanie Paktu Północnoatlantyckiego 12 państw podpisujących: USA, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Włochy i W. Brytania 1952 r.-Grecja, Turcja 1955 r.- RFN 1982 r.- Hiszpania

Polska w NATO 1992 roku pojawiło się wyraźne ożywienie kontaktów 1992 przyjęto Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa oraz Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej gdzie Członkostwo w NATO oraz Unii Zachodnioeuropejskiej zapisane zostało w nich jako cel strategiczny Polski 1994 Polska podpisuje Dokument Ramowy Partnerstwa dla Pokoju 1995 Sojusz przedstawił Studium o rozszerzeniu NATO 1997 Polska spełnia już wszystkie kryteria, aby stać się pełnym członkiem NATO 8 lipca 1997 r. Polska, a także Czechy i Węgry zostały zaproszone do rozpoczęcia negocjacji o członkostwie w Sojuszu Północnoatlantyckim Szczyt państw NATO w Waszyngtonie w dniach 23-25 IV 1999 r. Polska staje się członkiem, chociaż formalne przyjęcie nastąpiło 12 III 1999 r.

OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA Artykuł 3 Dla skuteczniejszego osiągnięcia celów niniejszego Traktatu Strony, każda z osobna i wszystkie razem, przez stałą i skuteczną samopomoc i pomoc wzajemną będą utrzymywały i rozwijały swoją indywidualną i zbiorową zdolność do odparcia zbrojnej napaści Artykuł 4 Strony będą się konsultowały, ilekroć zdaniem którejkolwiek z nich zagrożona będzie integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron

OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA Artykuł 5 Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub kilka z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim; wskutek tego zgadzają się one na to, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, każda z nich, w wykonaniu prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego przez Artykuł 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom tak napadniętym, podejmując natychmiast indywidualnie i w porozumieniu z innymi Stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego. O każdej takiej zbrojnej napaści i o wszystkich środkach zastosowanych w jej wyniku zostanie bezzwłocznie powiadomiona Rada Bezpieczeństwa. Środki takie zostaną zaniechane, gdy tylko Rada Bezpieczeństwa podejmie działania konieczne do przywrócenia i utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa

STRUKTURA NATO Artykuł 6 W rozumieniu Artykułu 5, za napaść zbrojną, wymierzoną przeciwko jednej lub kilku Stronom, uważa się napaść zbrojną: na terytorium którejkolwiek ze Stron w Europie lub Ameryce Północnej, na algierskie departamenty Francji na terytorium Turcji lub na wyspy pod jurysdykcją którejkolwiek ze Stron na obszarze północnoatlantyckim na północ od zwrotnika Raka na siły zbrojne, okręty lub samoloty którejkolwiek ze Stron znajdujące się na tych terytoriach lub nad nimi, albo na jakimkolwiek innym obszarze w Europie, na którym w dniu wejścia w życie Traktatu stacjonowały wojska okupacyjne którejkolwiek ze Stron, lub też na Morzu Śródziemnym czy na obszarze północnoatlantyckim na północ od zwrotnika Raka

Mechanizm działania Konsultacje- zwoływane na żądanie któregokolwiek uczestnika sojuszu-obowiązkowe Indywidualna pomoc- w momencie napaści zbrojnej na jednego lub kilku sojuszników Wspólna pomoc

Struktura NATO Organy cywilne i wojskowe

STRUKTURA POLITYCZNA I WOJSKOWA NATO Władze Narodowe Stali przedstawiciele (Ambasadorzy przy NATO) Przedstawiciele Wojskowi przy NATO KOMITET PLANOWANIA OBRONY RADA PÓŁNOCNO - ATLANTYCKA GRUPA PLANOWANIA NUKLEARNEGO KOMITET WOJSKOWY INNE KOMITETY Międzynarodowy Sztab Wojskowy SEKRETARZ GENERALNY SEKRETARIAT MIĘDZYNARODOWY Naczelny Dowódca Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie SACEUR

Struktura NATO Rada Północnoatlantycka, która obraduje na szczeblu szefów państw lub rządów, ministrów spraw zagranicznych, ministrów obrony i Stałych Przedstawicieli państw członkowskich. Szczyty NATO odbywają się średnio, co 2 – 3 lata, spotkania ministerialne dwa razy w roku, Stali Przedstawiciele spotykają się raz w tygodniu. Decyzje Rady maja moc wiążącą i są podejmowane na zasadzie jednomyślności Komitet Planowania Obrony – jest najwyższym organem kierowniczym w sprawach wojskowych. Składa się ze Stałych Przedstawicieli, z wyjątkiem Francji, w randze ambasadorów, a dwa razy w roku obraduje na szczeblu ministrów obrony państw członkowskich. Komitet zajmuje się większością kwestii dotyczących obrony i planowania obronnego Grupa Planowania Nuklearnego. W jej skład wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich z wyjątkiem Francji. A Islandia ma status obserwatora. Grupa zajmuje się strategią jądrową. Jej decyzje wymagają zatwierdzenia przez Komitet Planowania Obronnego

Struktura NATO Najwyższym urzędnikiem sojuszu jest Sekretarz Generalny wybierany przez państwa członkowskie na cztery lata. Wraz z podległym mu Sekretariatem Międzynarodowym zajmuje się nadzorowaniem wykonywania uchwał organów Sojuszu, opracowywaniem raportów i projektów uchwał. Reprezentuje organizację na zewnątrz Bardzo ważnym organem jest także Wysoki Komitet Planowania Centralnego na Sytuacje Nadzwyczajnych Zagrożeń. Jego zadaniem jest koordynacja podległych mu komitetów i zarządów ściśle wyspecjalizowanych instytucji w celu stworzenia procedur skutecznego użycia środków obrony cywilnej

Model planowania obronnego NATO Proces planowania obronnego NATO składa się z następujących etapów: 1. Ustalenie wytycznych politycznych (establish political guidance) 2. Określenie wymagań (determine requirements) 3. Podział wymagań i wyznaczenie celów NATO (apportion requirements and set targets) OSIĄGANIE ZDOLNOŚCI 4. Wspieranie realizacji (facilitate implementation) 5. Przegląd rezultatów (review results) Źródło: opracowanie własne

Polska jako podmiot bezpieczeństwa: interesy narodowe i cele strategiczne PODSTAWOWE WYMIARY/POZIOMY FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA (ART. 5 KONSTYTUCJI RP): INTERESY W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA: CELE STRATEGICZNE: PAŃSTWO jako byt polityczny istniejący w określonej granicami przestrzeni (terytorium) Zagwarantowanie niepodle-głości i nienaruszalności granic Dysponowanie własnym potencjałem i członkostwo w sojuszach Zapewnienie wolnego i bezpiecznego życia obywateli Ochrona indywidualna obywateli i zbiorowa ludności Zapewnienie bezpieczeństwa zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego Zapewnienie społeczno-gospodarczego wsparcia systemu bezpieczeństwa narodowego Cele dotyczące działań (operacyjne) i przygotowań (preparacyjne) państwa, obywateli i zasobów OBYWATELE jako swoiste atomy tej całości (państwa) Indywidualne i zbiorowe ZASOBY/DOBRA/WARTOŚCI materialne (gospodarcze) i niematerialne (społeczne) 13/57

EUROPEJSKIE środowisko BEZPIECZEŃSTWA - NATO Nowa koncepcja strategiczna NATO Konsolidacja jako warunek strategicznej efektywności, NATO bez operacji o dużej skali Szanse, wyzwania, ryzyka, zagrożenia, Obrona przeciwrakietowa w Europie Baza w Redzikowie, Relacje NATO - UE Tandem bezpieczeństwa? Relacje NATO - Rosja Współpraca czy cicha/ukryta konfrontacja? 14/48

EUROPEJSKIE środowisko BEZPIECZEŃSTWA - STRATEGICZNA OBECNOŚĆ USA W EUROPIE Ograniczenie obecności militarnej i gospodarczej Konsekwencje dla NATO i możliwości prowadzenia operacji na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej i w Afryce, USA i Europa – najważniejsi partnerzy handlowi. Strategiczna obecność USA a integracja/dezintegracja Europy 15/48

MRiRW DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Kętrzyn 2016