PODSTAWY PRAWNE ZWALCZANIA EPIDEMII

Epidemia Epidemia (z gr. epi: nawiedzający + demos: ludzi, ang. epidemic) – występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków zachorowań, zachowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie istotnie większej niż oczekiwana[1]. Epidemie o niewielkiej liczbie przypadków zachorowań ograniczone do określonego obszaru i czasu określa się terminem ognisko epidemiczne (ang. outbreak). Obecnie termin epidemia jest coraz częściej używany w literaturze naukowej również na oznaczenie epizoocji[2].

Epidemia W polskim prawie administracyjnym stosowana jest definicja legalna epidemii choroby zakaźnej, którą określono jako "wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących”. W języku potocznym termin epidemia używany jest często jako synonim masowych zachorowań wywołanych chorobami zakaźnymi.

Epidemie w historii Masowe epidemie chorób zakaźnych: 165-180 – epidemia ospy prawdziwej w Imperium Rzymskim 1347-1352 – epidemia dżumy w Europie (tzw. "Czarna śmierć") zabija 1/3 ludności Kontynentu 1665 – epidemia dżumy w Londynie 1707 - epidemia dżumy w państwach biorących udział w wojnie północnej 1800 – wielka epidemia żółtej gorączki w Hiszpanii i Afryce Północnej. 1831 – epidemia cholery na Śląsku 1918 – pandemia grypy zabiła 50 milionów ludzi (tzw. grypa "hiszpanka") 1963 – epidemia ospy prawdziwej we Wrocławiu 2009 – globalna epidemia świńskiej grypy

Ustawy Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych i ludzi (Dz.U. 2008 Nr 234 poz. 1570 z późn. zm.)

OGŁOSZENIE EPIDEMII Epidemię ogłasza minister zdrowia w drodze rozporządzenia, w którym określa rodzaj zakażenia lub choroby (ewentualnie czynnik chorobotwórczy) a także szczególny sposób postępowania świadczeniodawców i osób narażonych. Również może podać: kryteria rozpoznawania, metody zapobiegania i rodzaje badań do rozpoznania choroby.

PROGRAMY ZAPOBIEGANIA Rada Ministrów (w drodze rozporządzenia) może określić programy zapobiegania i zwalczania określonych zakażeń wynikających z sytuacji epidemiologicznej kraju lub z konieczności dostosowania się do programów międzynarodowych.

Dz.U. 2010 nr 5 poz. 29 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 stycznia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych

Dz.U. 2009 nr 223 poz. 1791 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie metod zapobiegania zakażeniom wirusem grypy Dz.U. 2009 nr 56 poz. 465 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2009 r. w sprawie metod zapobiegania zakażeniom meningokokowym

Dz.U. 2008 nr 54 poz. 325 Ustawa z dnia 7 lutego 2008 r. o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych"

BADANIA SAN-EPID Ustawa precyzuje kto i kiedy musi się poddawać różnego rodzaju badaniom sanitarno – epidemiologicznym; obowiązkowym szczepieniom ochronnym; leczeniu, hospitalizacji, izolacji, kwarantannie, zabiegom sanitarnym. Określa również zleceniodawców tych badań i źródła ich finansowania Przykład: (DzU 2004 nr 125 poz.1317; 2006 nr 141 poz. 1011; 2008 nr.220 poz.1416) – Ustawa o Służbie Medycyny Pracy

DOKUMENTOWANIE EPIDEMII Minister zdrowia określa na drodze rozporządzenia, sposób dokumentacji realizacji działań, warunki i okres przechowywania dokumentacji, uwzględniając skuteczność zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych

OŚRODKI ZDROWIA Minister zdrowia określa, w drodze rozporządzenia, zasady funkcjonowania zespołów kontroli zakażeń szpitalnych

SZCZEPIENIA OCHRONNE Dz.U. 2008 nr 122 poz. 795 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Ogłasza Główny Inspektor Sanitarny) Wykaz chorób, osoby zobowiązane do poddawania się szczepieniom, kwalifikacje osób przeprowadzających szczepienia, sposób prowadzenia dokumentacji

SZCZEPIENIA ZALECANE Istnieje grupa szczepień zalecanych dla konkretnych osób lub grup (inne niż szczepienia obowiązkowe) zwane „zalecanymi szczepieniami ochronnymi” Listę ogłasza Minister właściwy do spraw zdrowia

SZCZEPIENIA - Koszty Rada Ministrów określa w drodze rozporządzenia tryb finansowania kosztów przeprowadzania szczepień i ich finansowanie Minister Zdrowia (rozporządzenie) ogłasza sposób przekazywania i przechowywania szczepionek stanowiących rezerwę przeciwepidemiczną kraju. DzU 2007 nr 89 poz.594 i 2008 nr 227 poz. 1505

EPIDEMIE SPOWODOWANE INNYMI PRODUKTAMI Podmiot wprowadzający do obrotu produkty jest zobowiązany do podejmowania działań, aby wprowadzany produkt nie stanowił zagrożenia dla ludzi. Minister ds. zdrowia może określić listę produktów, sposoby postępowania, wymogi sanitarne, wymogi dla pomieszczeń, urządzeń, środków transportu.

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PODEJRZENIA LUB ROZPOZNANIA CHOROBY W rozpoznawaniu chorób i zagrożeń współdziałają: Państwowa Inspekcji Sanitarnej Wojskowa Inspekcja Sanitarna Państwowa Inspekcja Sanitarna Inspekcja Weterynaryjna Wojskowa Inspekcja Weterynaryjna Inspekcja Ochrony Środowiska

Główny Inspektor Sanitarny Sporządza i publikuje krajowe raporty liczbowe o zarejestrowanych zachorowaniach Może zlecić opracowanie raportu krajowego

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Może w drodze decyzji: - nakazać osobie powstrzymanie się od przebywania w miejscach publicznych -zakazać korzystania z wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (jeśli istnieje podejrzenie skażenia) nakazać przeprowadzenie zab.sanitarnych wprowadzić zakaz spożywania żywności

Minister do spraw zdrowia może zlecić realizację zadań z zakresu zdrowia publicznego przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi szpitalom i oddziałom zakaźnym poradniom i punktom konsultacyjnym w zakresie zakażeń i chorób zakaźnych i szczepień ochronnych

W celu zapewnienia skuteczności działań służących ochronie zdrowia przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi wojewoda sporządza wojewódzki plan działania na wypadek wystąpienia epidemii. Plan jest tworzony na okres 3 lat z możliwością aktualizacji

STAN ZAGROŻENIA Na obszarze województwa lub jego części ogłasza wojewoda w drodze rozporządzenia, na wniosek państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego Jeżeli zagrożenie epidemiczne występuje na obszarze więcej niż jednego województwa stan ten ogłasza Minister Zdrowia w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.

Decyzję o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii na terenie województwa w którym osoba skierowana posiada miejsce pobytu lub jest zatrudniona, wydaje właściwy wojewoda, a w razie skierowania do pracy na obszarze innego wójewództwa – minister właściwy do spraw zdrowia.

Załącznik do ustawy W załączniku jest określony wykaz zakażeń i chorób zakaźnych