Dobre praktyki stosowania metod ilościowych w badaniach naukowych Krzysztof Jakóbik Dobre praktyki stosowania metod ilościowych w badaniach naukowych

Metody ilościowe w badaniach Metoda reprezentacyjna, czy naprawdę reprezentacyjna? Czy statystka musi być “barokowa” (skomplikowana i przemądrzała)? Istotność i wiarygodność Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Pokaż mi te liczby to ci uwierzę

Metody reprezentacyjne vs b. pełne Metoda reprezentacyjna, czy naprawdę reprezentacyjna? Czy to naprawdę próba, czy jest reprezentacyjna dla badanej zbiorowości? Badanie sondażowe ich problematyczna wiarygodność Badania “przez” i “w” Internecie

Czy statystka musi być “barokowa” (skomplikowana i przemądrzała)? Stosowane metody powinny być adekwatne, a prostsze nie znaczy gorsze - DLA LUDZI Czasem potrzebujemy wyrafinowanych narzędzi, ale nie zawsze! “hiperspektormetru plazmowego”, czy cyt.: ”Miarą powiązania rynków były korelacje warunkowe z modelu DCC-GJR-GARCH”

Istotność i wiarygodność Dobór odpowiedniego poziomu istotności dlaczego α=0,05, poziom ufności=0,95 Czy może być zbyt istotne? TAK P(błędu I + II rodzaj) = 1 HIPOTEZA UZNANA PRZEZ NAS ZA PRAWDZIWĄ H0 H1 RZECZYWIŚCIE PRAWDZIWA HIPOTEZA POPRAWNE PRZYJĘCIE H0 BŁĄD I RODZAJU BŁĄD II RODZAJU POPRAWNE ODRZUCENIE H0

Istotność i wiarygodność Czy próba może być za duża? TAK Przy zbyt dużej próbie każda różnica nawet losowa staje się statystycznie istotna. Ile zatem ma wynosić próba? To pytanie godne Hamleta

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Czy średnia, a może mediana! Skala pomiaru zmiennych: nominalna, porządkowa (rangowa) oceń 1 do 5, tak, nie, niewiem, Likerta - mediana, modalna interwałowa, ilorazowa - śrenia, mediana, modalna Średnio nic z tego nie wynika!

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Należy pamiętać, że zjawiska mierzone liczbami bezwzględnymi nie zawsze poprawnie odzwierciedlają charakter zmian i stwarzają „pozory”. Niestety także wskaźniki przeliczone na daną jednostkę też mogą być nieobiektywne i wprowadzające w błąd.

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Czy punkt odniesienia wskaźnika jest stabilny, jak dana wielkość ekonomiczna pozostaje w relacji do innych ważnych wskaźników makroekonomicznych ! Czy jest to jednorazowy wzrost – - losowa odchyłka – czy utrwalona tendencja

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędach Pracy w Polsce, w ostatnim kwartale spadła o 15 tyś osób. Czy to rzeczywiście powód do optymizmu? Czy spadła stopa bezrobocia. O ile zmniejszyła się liczba osób w wieku produkcyjnym, kto się wyrejstr. (licznik i mianownik wskaźnika)

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Liczba urodzonych w 2016 r. dzieci wzrosła względem liczby z 2015 r. o 12 tyś. (Losowa odchyłka) Żyje się nam coraz lepiej. Wydatki gospodarstw domowych wzrosły w poprzednim roku o 5%. (Inflacja wyniosła 7%)

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji PKB r/r wzrosło 12 tyś zł na osobę ile osób ubyło w populacji! (Kiedyś tylko przybywało ludności)

Przykłady typowych niefrasobliwości i nadinterpretacji Liczba rozwodów w Polsce spadła w ostatnim roku o 40 tysięcy? Od kilkunastu lat systematycznie zmniejsza się liczba ludzi w grupie wiekowej dla której obserwujemy największą liczbę rozwodów - zmiana struktury. Po przeliczeniu tej liczby na 1 tysiąc mieszkańców obserwujemy wzrost.

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę 1 Społeczeństwo ikonograficzne 2 Tabele odrzucają czytelnika, są okrutnie nudne i nieczytelne Stosowanie grafiki do prezentacji danych nawet wielowymiarowych jest proste, ale kryje niebezpieczeństwa łatwej manipulacji nieuważnym odbiorcą.

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę Skalowanie osi: słaszczenie lub uwypuklenie , gdzie jest “zero” punkt odniesienia na widoku “złudzenie optyczne” Automatyczny dobór skal osi Automatyczny podział na grupy (kwartyle, skala liniowa) Wykresy radarowy, kolumnowy

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę

Pokaż mi te liczby to ci uwierzę

Zanim Państwu podziękuję “Jedna śmierć to tragedia, milion to statystyka” – Józef Stalin “Statystyka to jedyna nauka, która pozwala różnym ekspertom wyciągnąć różne wnioski na podstawie tych samych liczb” - Evan Esar

Dziękuję Państwu “Statystyka jest jak kostium bikini: odsłania wiele, ale nie pokazuje tego, co naprawdę chcielibyśmy zobaczyć” - Aaron Levenstein