Podatek dochodowy od osób fizycznych Charakterystyka ogólna

Wprowadzenie do podatków dochodowych Typy podatku dochodowego i podstawowe zasady ich konstrukcji

Typy i podstawowe cechy podatku Typy podatków dochodowych : Podatek analityczny Odrębne opodatkowanie grup przychodów Podatek syntetyczny (globalny) Opodatkowaniu progresywnemu podlega bezpośrednio cały dochód globalny

Typy i podstawowe cechy podatku Systemy, w  których dochody kapitałowe wyłączone są z opodatkowania globalnego i opodatkowane są stawką niższą niż dochody z pracy, Systemy, w których dominują cechy podatku globalnego, w którym jednak pewne dochody opodatkowane są niższą stawką niż pozostałe, Systemy, w  których stosowana jest zasadniczo jedna stawka podatkowa, w których jednak pewne dochody opodatkowane są inną stawką niż pozostałe.

Zasady podatku dochodowego Zasada powszechności podmiotowej Zasada powszechności przedmiotowej (art.9 ust.1 a u.p.d.o.f) i odstępstwa od niej ( art.25 e, art.29- 30 c, 30 e, 30 f oraz 44 ust. 7 e i 7 f u.p.d.o.f ) Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w ujęciu przedmiotowym Zasada opodatkowania „czystego „ dochodu w ujęciu podmiotowym

TK o minimum podatkowym Trybunał Konstytucyjny wyrok z 28.10.2015 r., K 21/14, OTK-A 2015/9, poz. 152 : „ oprócz zasady sprawiedliwości podatkowej, decydującej o kształcie obowiązku podatkowego, ustawodawca musi uwzględnić zasadę sprawiedliwości społecznej. Ma ona związek z godnością człowieka. Szacunek ustawodawcy dla godności człowieka wyraża się m.in. w zapewnieniu jednostce pewnego minimum umożliwiającego samodzielne funkcjonowanie w społeczeństwie oraz w stworzeniu każdemu człowiekowi szans na rozwój osobowości w otaczającym go środowisku”.

Wprowadzenie do podatków dochodowych Zakres podmiotowy jurysdykcji podatkowej

Zakres podmiotowy Podstawowe pojęcia : Nieograniczony obowiązek podatkowy art.3 ust.1-1 a i art. 4 a u.p.d.o.f, Ograniczony obowiązek podatkowy -art.3 ust.2 a i art.4 a u.p.d.o.f,

Zakres Podmiotowy Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która: 1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub 2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.”, (art.3 ust. 1 a)

Przykłady Pan Jan Kowalski przebywa dłużej niż 183 dni w roku podatkowym w Holandii, pracuje tam i wynajmuje mieszkanie. W Polsce nie ma żadnego majątku i nie osiąga żadnych dochodów. W Polsce mieszkają nadal jego żona i dziecko w domu będącym własnością jego rodziców. W którym państwie Pan Jan jest rezydentem podatkowym ? Centrum osobiste znajduje się nadal w Polsce. Z chwilą gdy jego rodzina wyjedzie z Polski będzie rezydentem holenderskim.

Przykłady Pan Jean Thiercelin (Francuz) jest żonaty z Polką i mieszka w Polsce. Jest tu właścicielem mieszkania. W Polsce mieszkają jego żona i dzieci. W Polsce jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Posiada także dom we Francji, który wynajmuje. W 2017 r. przebywał we Francji na bezpłatnym urlopie dłużej niż 183 dni. Którego państwa jest rezydentem ?

Przykłady Pani Iwona Kowalska po skończeniu studiów podjęła legalną pracę w Wielkiej Brytanii. W Polsce przed wyjazdem nigdzie nie pracowała, nie uzyskała też numeru NIP. Nie posiada także żadnego majątku ( nie osiąga dochodów z lokat, akcji, wynajmu nieruchomości itp.). Jest osobą samotną, a stałym miejscem zamieszkania jest Wielka Brytania. W Polsce mieszkają jednak jej rodzice, których odwiedza w okresie świąt i urlopu. W którym państwie Pani Iwona jest rezydentem podatkowym ? Więzy osobiste dla osoby dorosłej z rodzicami nie przesądzają o ośrodku interesów osobistych. Najsilniejszymi więzami osobistymi są małżonek i dzieci. Fakt zamieszkiwania w Polsce rodziców nie powinien stanowić przesłanki rozstrzygającej. Istotniejszy jest fakt, że , po jej przyjeździe do WB w tym kraju będzie koncentrowało się jej życie osobiste i zawodowe. Jest więc rezydentką brytyjską. Jakikokolwiek związek z Polską nie może przesądzać o posiadaniu tu ośrodka interesów. Pani Iwona powinna o tym fakcie zawiadomić US Aktualizacja NIP- NIP 3 nowy adres zamieszkania . W roku wyjazdu właściwy jest dotychczasowy US, po tym roku – US właściwy do spraw opodatkowania osób zagranicznych Dobrze gdyby osoba ta postarała się o certyfikat rezydencji w nowym państwie .Dokumenty , które mogą poświadczać zmianę rezydencji w razie sporów : tytuł prawny do mieszkania zagranicznego, dokumenty potwierdzające zamieszkiwanie rodziny za granicą (legitymacja szkolna dziecka, umowa o pracę małżonka, umowa rachunku bankowego). W razie toczącego się postępowania ustanowienie pełnomocnika do doręczeń.

Zakres podmiotowy Przepisy dotyczące rezydencji podatkowej osoby fizycznej stosuje się z uwzględnieniem umów w  sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Zakres podmiotowy Kryteria rozwiązywania konfliktu rezydencji w UM-OECD : Jeżeli osoba fizyczna zgodnie z ustawodawstwem krajowym ma miejsce zamieszkania w obu umawiających się państwach to dla określenia jej rezydencji ustala się : w którym państwie ma „ stałe ognisko domowe „ (a permanent home”) w którym państwie ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze ( ośrodek interesów życiowych), w którym państwie zwykle przebywa, którego państwa jest obywatelem, w oparciu o procedurę wzajemnego porozumienia

Zakres Podmiotowy Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy- art.3 ust.2 a ).

Wprowadzenie do podatków dochodowych Podmiot opodatkowania Rozwiązania prorodzinne w konstrukcji podatku

Podmiot opodatkowania Rodzina ? Osoba fizyczna ? Rozwiązania prorodzinne w konstrukcji podatku: Odliczenia od podstawy opodatkowania Ulgi podatkowe Rozszczepienie łącznego dochodu małżonków Iloraz rodzinny

Podmiot opodatkowania Rozwiązania prorodzinne poza systemem podatkowym : świadczenia socjalne, świadczenia rodzinne

Podmiot opodatkowania Rozwiązania prorodzinne ze względu na związek obniżki podatku z wysokością dochodu : 1) odliczenia od podstawy, rozszczepienie łącznego dochodu, iloraz rodzinny (istnieje związek) 2) ulgi kwotowe od podatku (brak związku).

Podmiot opodatkowania Polska ustawa - uwzględnienie sytuacji rodzinnej : Art.2 ust.1 pkt 5 i 7 ,art.6, art. 7 , art.27 f ; art.21 ust. 1 pkt 127 u.p.d.o.f.

Wprowadzenie do podatków dochodowych Teorie dochodu

Teorie dochodu Teoria źródeł Dochodem jednostki jest nowa wartość uzyskiwana regularnie ze stałego źródła przychodu należącego do tej jednostki Teoria czystego przyrostu majątkowego Dochód stanowią wszelkie przyrosty majątku , uzyskane w określonym czasie, niezależnie od źródła i warunków, w jakich są użytkowane

Pojęcie przychodu w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodu (art.10 u.p.d.o.f ) Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art.9 ust.2 u.p.d.o.f )

Pojęcie przychodu w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych Co może być przychodem ? Pieniądze Wartości pieniężne( różnice kursowe) Wartość otrzymanych świadczeń w naturze Inne nieodpłatne świadczenia Art.11 ust.1 updof

Pojęcie przychodu w ustawie o rachunkowości Ustawa o rachunkowości : Przychodem jest „ uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli „

Nieodpłatne świadczenia jako przychód Problemy z definicją „ nieodpłatnego świadczenia” przed wyrokiem TK z 14 lipca 2014 r.

Katalog źródeł przychodu art.10 ust.1 updof Art. 10. 1. Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony); 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;  

Katalog źródeł przychodu art.10 ust.1 updof 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, – jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 8a) działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną; 9) inne źródła.

Pojęcie dochodu i pojęcie przychodu w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych Definicja ogólna przychodów art.11 ust.1 updof definicja przychodów z poszczególnych źródeł (art.12 ust.1, art.13,art.14 ust.1, art.15, 17 ust.1, art.18,19, 20 u.p.d.o.f) Koszty uzyskania przychodów są odrębnie określane dla poszczególnych źródeł art.22 ust.1, ust.2, ust.6 c, ust.9 u.p.d.o.f

Kontrowersje związane z katalogiem źródeł przychodu Problem zakwalifikowania do właściwego, nazwanego źródła przychodu Problem zakwalifikowania do źródła nazwanego w ustawie lub określonego jako „ inne źródła” ) Reklama w sieci Doradca podatkowy prowadzący sprawę z urzędu - działalność gospodarcza czy działalność wykonywana osobiście Podstawą konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych jest podział na źródła przychodu. Ustalanie dochodu następuje w oparciu o katalog tych źródeł określony w art.10 ust.1 ustawy PIT. W pierwszej kolejności należy ustalić, do jakiego źródła należy zakwalifikować dany przychód, a następnie zastosować reguły dotyczące określenia przychodu z tego źródła i przypisania właściwych mu kosztów uzyskania, co pozwoli na ustalenie dochodu (straty) z tego źródła. Katalog źródeł przychodu jest katalogiem otwartym, to znaczy, obok źródeł nazwanych zawiera także pozycję „ inne źródła”. W założeniu poszczególne źródła przychodu powinny być rozłączne, gdyż przychód może być zaliczony tylko do jednego źródła, jednakże ustawodawca nie określił całkowicie jasnych kryteriów, które pozwoliłyby na jednoznaczne przypisanie przychodu do danego źródła nazwanego lub zaliczenie do innych źródeł nienazwanych. Katalog źródeł przychodu nawiązujący do pewnych sfer życia społecznego i gospodarczego ma na celu zilustrowanie pod względem praktycznym pojęcia dochodu, którego istoty ustawodawca podatkowy nie definiuje. Podział na źródła przychodu nie odzwierciedla jednak zadawalająco rzeczywistości gospodarczej, powodując, że poszczególne przychody nie są w sposób całościowy ujęte w ramach danego źródła, lecz są kwalifikowane w sposób zróżnicowany i w sposób zróżnicowany obciążone podatkiem. Dlatego przypisanie przychodu do danego źródła staje się w wysokim stopniu relewantne. Należy ponadto zwrócić uwagę, że zaliczenie przychodu do danego źródła ma wpływ na zasady ustalenia dochodu poprzez przypisanie określonego rodzaju kosztów (faktycznie udokumentowanych lub zryczałtowanych), prawo do wyrównania straty lub jej pokrycia z przyszłych dochodów, możliwość skorzystania ze specyficznego dla danego źródła wyłączenia, zwolnienia lub obniżenia opodatkowania. Związanie ze źródłami przychodów specyficznych dla nich korzyści lub obciążeń podatkowych przy jednoczesnym braku jednoznacznych i precyzyjnych kryteriów rozgraniczenia między nimi powoduje, że coraz więcej spraw z tego zakresu jest rozstrzyganych przez sądy. Szczególnie trudne są te przypadki, gdy określona działalność generująca przychód łączy w sobie cechy właściwe dla dwóch źródeł przychodu, na przykład działalności gospodarczej i działalności wykonywanej osobiście, gdy działalność gospodarcza powiązana jest z inwestycją kapitałową albo gdy dana czynność prawna generuje przychody, które mogą być zaliczone do różnych źródeł przychodu (np. zbycie rzeczy lub prawa). Można wskazać w szczególności następujące przykłady z polskiej praktyki podatkowej dotyczące kwalifikacji określonych przychodów do wymienionych w ustawie źródeł przychodów. W kwestii zakwalifikowania przychodów do źródła działalność wykonywania osobiście i źródła działalność gospodarcza pojawiły się przykładowo kontrowersje na tle zaliczenia do jednego z nich wynagrodzenia prawnika z urzędu wykonującego jednocześnie działalność gospodarczą. Zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym przez jeden ze składów orzekających NSA w przypadku możliwości zakwalifikowania danej działalności do działalności wykonywanej osobiście i pozarolniczej działalności gospodarczej decydujące znaczenie ma występowanie znamion działalności gospodarczej. W orzeczeniu tym sąd stwierdził, że działalność zawodowa doradcy podatkowego świadczona w ramach pomocy prawnej z urzędu to pozarolnicza działalność gospodarcza, a nie działalność wykonywana osobiście. Jednocześnie pojawiły się odmienne stanowiska na tle analogicznego wykonywania czynności przez reprezentantów innych zawodów prawniczych, co spowodowało, że rozbieżności te zostały usunięte dopiero na skutek wydania uchwały NSA. Znamienne jest, że w uchwale tej NSA uczynił na wstępie założenie, że zaliczenie tych przychodów do prawidłowej kategorii wymaga kompleksowego ujęcia szeregu unormowań rzutujących na właściwą kwalifikację podatkową tych przychodów. Doprowadziło ono do przyjęcia za prawidłową interpretacji, że zaliczenie do właściwego źródła przychodu zależy od formy prawnej, w jakiej zawód jest wykonywany. Z kolei w przypadku problemu zakwalifikowania do jednego z wymienionych źródeł przychodu działalności wykonywanej przez sportowca sąd uznał, że zaliczenie do źródła działalność wykonywana osobiście jest uzasadnione, gdy aktywność sportowca nastawiona jest na współzawodnictwo, przyjemność, a nie na zysk, jeśli zaś celem tym jest zarobek, to jego dochody należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej. Kolejnym spornym zagadnieniem, które znalazło odzwierciedlenie w orzecznictwie stało się rozgraniczenie przychodów z działalności gospodarczej oraz z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych. Problemy dotyczą przedsiębiorców oraz wspólników spółek niemających osobowości prawnej, którzy obok przychodów z podstawowej działalności gospodarczej (np. handlowej, produkcyjnej, usługowej) uzyskują odsetki z lokat bankowych czy odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających. Zapadłe ostatnio w tej kwestii orzeczenia sądowe kwalifikują takie przychody jako przychody z kapitałów pieniężnych. Rozstrzygając problem zakwalifikowania przychodów z działalności polegającej na udzielaniu pożyczek przez Internet do źródła kapitały pieniężne i prawa majątkowe oraz pozarolnicza działalność gospodarcza, NSA stwierdził, że skoro można zaliczyć taki przychód do pierwszego z wymienionych źródeł, to wyklucza to, na podstawie art. 5a pkt 6 u.p.d.o.f., pozarolniczą działalność gospodarczą, w innym zaś orzeczeniu zauważył przewagę znamion działalności gospodarczej. Rozgraniczenie prowadzenia działalności gospodarczej od zwykłego zarządu własnym majątkiem wymaga także rozważenia w każdym przypadku istoty działalności, przewagi określonych elementów dla niej specyficznych nad innymi, itp. Kontrowersje budzi także rozgraniczenie źródła określonego jako przychody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze oraz przychodów z działalności gospodarczej, co wymaga również analizy pod kątem przewagi elementów właściwych dla każdego z tych źródeł. Warto także wspomnieć, że nawet uzyskiwanie napiwków stało się z punktu widzenia kwalifikacji do właściwego źródła przychodu problemem spornym wymagającym miarkowania stopnia „ pośrednictwa” pracodawcy w momencie ich otrzymywania. Powyższe przykłady z polskiej praktyki podatkowej dowodzą, że kwalifikacji przychodu do jednego ze źródeł wymienionych w art.10 nie można dokonywać w sposób mechaniczny, gdyż czynność ta wymaga kompleksowego ujęcia szeregu okoliczności rzutujących na właściwą kwalifikację podatkową tego przychodu. Przedmiotem dalszych rozważań będzie zakwalifikowanie do właściwego źródła, przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości w formie wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej. Przychód taki wymieniony jest w art. 10 ust.1 pkt 7 i 8 i przepisy te będą dalej przedmiotem analizy.  Wyrok NSA z dnia 22 września 2011 r., II FSK 1532/10, LEX nr 1002912. W orzeczeniu tym sąd stwierdził, że działalność zawodowa doradcy podatkowego świadczona w ramach pomocy prawnej z urzędu to pozarolnicza działalność gospodarcza, o której stanowi art. 5a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie działalność wykonywana osobiście.   Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2013 r., sygn. akt II FPS 1/13 Uchwała NSA z 22 czerwca 2015 r. II FPS 1/15  Wyroki NSA z dnia 1 sierpnia 2012 r., II FSK 2644/10, LEX nr 1212320, i II FSK 1026/11, LEX nr 1211545; zob. także odpowiedź Ministra Finansów na interpelację poselską nr 2169 i 2323 dotyczącą opcji i kontraktów terminowych.  Wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., II FSK 142/10, LEX nr 1099703, oraz wyrok NSA z dnia 16 lutego 2012 r., II FSK 1472/10, LEX nr 1110779. Osoba fizyczna prowadząca działalność wynajmuje stronę www – na reklamy – z innych źródeł czy z najmu lub dzierżawy Przychody akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej : dochód z działalności gospodarczej, dochód z działalności gospodarczej bez zaliczek miesięcznych , inne źródła, dywidenda (przychód ze źródła kapitały pieniężne ..)

Wyrok NSA Zwrot wydatków poniesionych na wymianę stolarki okiennej stanowi zdarzenie obojętne pod względem prawnopodatkowym. Gdyby spółdzielnia mieszkaniowa korzystająca ze środków funduszu remontowego, wypełniając spoczywające na niej obowiązki, sama przeprowadziła wymianę stolarki okiennej, świadczenie to byłoby dla lokatorów zdarzeniem neutralnym podatkowo. Skoro tak, przeprowadzenie wymiany okien niebezpośrednio przez spółdzielnię, lecz przez samych lokatorów, i późniejszy częściowy zwrot poniesionych przez nich wydatków nie mieści się w zakresie hipotezy normy prawnej rekonstruowanej z treści przepisów art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 lipca 2010 r., sygn. akt II FSK 376/09)

Źródła przychodów Pracownik restauracji, pubu, kasyna gry, zakładu fryzjerskiego dostaje napiwek od klienta. Czy jest to przychód ze stosunku pracy czy przychód z innych źródeł ?

Źródła przychodów Inne przykłady : Doradca podatkowy prowadzi sprawę z urzędu – działalność gospodarcza czy działalność wykonywania osobiście ? Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wynajmuje prywatne mieszkanie - przychód z działalności gospodarczej czy z najmu i dzierżawy ? Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą uzyskuje dochód z opcji i kontraktów terminowych – przychód z działalności gospodarczej czy z kapitałów pieniężnych ? Osoba fizyczna udziela pożyczek przez internet – przychód z działalności gospodarczej czy z kapitałów pieniężnych ? Osoba fizyczna wynajmuje swoją stronę internetową dla innego podmiotu na reklamy - przychód z działalności gospodarczej, z najmu i dzierżawy czy z innych źródeł ? Akcjonariusz SKA w stanie prawnym do końca 2013 r. - przychód z kapitałów pieniężnych, z działalności gospodarczej czy z innych źródeł ?

Ustalanie dochodu i podatku ze źródeł opodatkowanych wg skali podatkowej Suma dochodów ze źródeł przychodów podlegających kumulacji (dochód w roku podatkowym) – odliczenia od dochodu (art.26 ust.1, np. składki na ubezpieczanie, wydatki na cele rehab., Internet, darowizny) = podstawa opodatkowania (dochód do opodatkowania) odliczenia od podstawy opodatkowania (koszty kwalifikowane na działalność bad-roz) podstawa opodatkowania, do której stosuje się stawkę podatkową według skali podatek odliczenia od podatku (np. składka zdrowotna ,ulga na dzieci) podatek należny za rok podatkowy wpłacone (pobrane przez płatnika) zaliczki w roku podatkowym podatek do zapłaty (lub nadpłata)

Dochody podlegające i nie podlegające kumulacji (opodatkowaniu według skali podatkowej) Nie podlegają kumulacji przychody wymienione w art. 25 e u.p.d.o.f ( przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych), przychody wymienione w art.29 – 30 c u.p.d.o.f ( przychody nierezydentów podatkowych, enumeratywnie wymienione rodzaje przychodów, np. wygrane loteryjne , dochody z kapitałów pieniężnych, dochody z działalności gospodarczej, gdy podatnik wybrał podatek liniowy, dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, dochody zagranicznych spółek kontrolowanych, dochody wymienione w art. 44 ust. 7 e i 7 f oraz przychody opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych

Wprowadzenie do podatków dochodowych Okres podatkowy

Okres podatkowy Rok podatkowy Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy,chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej (art.11 Ordynacji podatkowej)

Okres podatkowy Rozliczenie straty podatkowej – w okresie dłuższym niż rok podatkowy Potrącenie straty Pokrycie straty Przerzucanie straty w tył i wprzód Art. 9 ust.3 u.p.d.o.f.

Okres podatkowy Specyfika rozwiązań dotyczących opodatkowania przychodów (dochodów) osiągniętych na przestrzeni kilku lat a podlegających opodatkowaniu w jednym roku podatkowym : art.10 ust.1 pkt 8 u.p.d.o.f.

Wprowadzenie do podatków dochodowych Taryfa podatkowa Pobór podatku

Taryfa podatkowa Uzasadnienie i cechy progresji podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych

Pobór podatku Pobór u osoby uzyskującej dochód Pobór podatku u źródła Zaliczki Zeznania roczne

Harmonizacja podatków dochodowych w ramach prawa unijnego

Harmonizacja podatku dochodowego od osób fizycznych Brak nakazu harmonizacji regulacji niezwiązanych z przepływem dochodów pomiędzy państwami członkowskimi (art.115 TFUE - poprzednio art.94 TWE) Dyrektywa z 3 czerwca 2003 r. w przedmiocie opodatkowania odsetek 2003/48/EC (została uchylona) Cel jaki miała realizować dyrektywa 2003/48/WE jest teraz realizowany przez dyrektywę 2014/107/UE.

Harmonizacja podatku dochodowego od osób fizycznych Kierunki orzecznictwa ETS w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych Traktowanie rezydentów i nierezydentów podatkowych z punktu widzenia uprawnień do korzystnych rozwiązań podatkowych Traktowanie pod względem podatkowym dochodów kapitałowych osób fizycznych uzyskiwanych z inwestycji w innych państwach członkowskich

Harmonizacja podatku dochodowego od osób fizycznych Ważniejsze orzeczenia : Schumacker (C-279/93) Biehl (C-175/88) Bachmann (C-204/90) Werner (C-112/91) Ascher (C-107/94) Gschwind (C- 391/97) Florian W.Wallentin C-169/03 Gerritse (C-234/01) D.(C-376/03)

Harmonizacja podatku dochodowego od osób fizycznych Orzeczenie w sprawie Schumacker C-279/93 Jeżeli nierezydent uzyskuje w państwie źródła „większość swojego dochodu”, albo „cały lub niemal cały dochód”, a nie uzyskuje w państwie rezydencji dochodu wystarczającego na skorzystanie tam z przysługujących mu ulg podatkowych, wówczas państwo źródła powinno potraktować go jak swojego rezydenta i przyznać mu stosowne ulgi podatkowe (art.49 TWE)

Schumacker Pojęcie „ virtual tax resident” nierezydent uzyskujący cały lub niemal cały dochód w państwie źródła, oraz państwo jego rezydencji nie jest w stanie uwzględnić jego sytuacji osobistej przy ustalaniu wysokości obciążenia podatkowego Test Schumackera

Orzecznictwo ETS C-87/99 (Zustrassen)

Orzecznictwo ETS ETS: Odmowa wspólnego opodatkowania z małżonkiem, z tego powodu, że jeden z nich jest nierezydentem narusza prawo wspólnotowe (art.39 TWE, art.45 TFUE); warunek posiadania rezydencji podatkowej przez obojga małżonków, jest łatwiejszy do spełnienia przez obywateli Luksemburga niż przez obywateli innych państw członkowskich, którzy przybyli do Luksemburga w celu prowadzenia działalności gospodarczej i których członkowie rodziny zamieszkują poza Luksemburgiem. Przepis ten nie zapewnia równego traktowania”

Orzecznictwo ETS C-169/03 Wallentin

Wallentin Wallentin Case spełnia wymogi testu Schumackera ETS : Odmowa odliczenia osobistego nierezydentowi , który nie ma opodatkowanego dochodu w państwie rezydencji stanowi dyskryminację zakazaną przez art.39 TWE (45 TFUE swoboda przepływu pracowników).

Orzecznictwo ETS C-376/03 D

D. ETS : Ponieważ podatnik posiada większą część swojego majątku w państwie rezydencji, państwo źródła , gdzie ma zaledwie niewielką część majątku, nie ma obowiązku przyznania mu odliczenia , takiego jak przyznaje własnym rezydentom.

Orzecznictwo ETS C-107/94 (Asscher)

Ascher ETS: Rezydent i nierezydent są w porównywalnej sytuacji ze względu na stawki podatkowe

Orzecznictwo ETS C-234/01 (Gerritse)

Gerritse Przepisy podatkowe, zgodnie z którymi nierezydenci podlegają opodatkowaniu w kwocie przychodów, bez prawa do odliczenia kosztów uzyskania przychodów, podczas gdy rezydenci podlegają opodatkowaniu od kwoty dochodów, po odliczeniu tych kosztów, stanowią naruszenie prawa wspólnotowego.

Gerritse Jeśli progresywna stawka podatku obliczonego w sposób odpowiedni dla rezydentów byłaby niższa niż stawka liniowa dla nierezydentów to stanowi to naruszenie prawa wspólnotowego.

Gerritse Odmowa przyznania kwoty wolnej od opodatkowania – podatnik ma wystarczająco duży dochód w państwie rezydencji, aby skorzystać z tego uprawnienia.

Zgodność regulacji updof z prawem wspólnotowym Przykłady zmian przepisów w celu zapewnienia zgodności z TFUE (poprzednio TWE) Opodatkowanie dywidend, odsetek uzyskanych przez osoby fizyczne od spółki lub instytucji finansowej krajowej i innego państwa członkowskiego ( zmiana 1.01.2005 r.) Darowizny na organizacje pożytku publicznego art. 26 ust.1 pkt 9 od 2007 r. Zwolnienia z tytułu reinwestycji art. 21 ust.25 od 2009 r. Łączne opodatkowanie małżonków i osoby samotnej z dzieckiem (dziecko może uczyć się w zagranicznej szkole 6 ust.3 a ) od 2009 r. Zwolnienia z tytułu gier losowych od 2009 r. art.21 ust.1 pkt 6 i 6a Składki na ubezpieczenie 26 ust.2 a od 2009 r. Możliwość opodatkowania nierezydentów wg skali podatkowej art.29 ust.4 PIT, jeśli to to korzystniejsze niż stawka proporcjonalna

Podatek dochodowy od osób fizycznych Ustalanie dochodu z poszczególnych źródeł przychodów

Stosunek służbowy, stosunek pracy (inne podobne) emerytura i renta art Stosunek służbowy, stosunek pracy (inne podobne) emerytura i renta art.10 ust.1 pkt 1 Pojęcie przychodu art.12 Koszty uzyskania przychodu : art.22 ust.2 Problem : świadczenia nieodpłatne Wyrok TK ( K 7/13) : kiedy świadczenia nieodpłatne pracodawcy na rzecz pracownika są jego przychodem ? Wycena nieodpłatnych świadczeń: art.12 ust.2 i 2 a Zwolnienia niektórych nieodpłatnych świadczeń : art.21 ust.1 (np. pkt 10,11 a,11 b, 14 a,19,67) Opodatkowanie według skali .

Zmiany w zakresie pojęcia nieodpłatnych świadczeń po wyroku TK z 2014 r. Wyrok TK z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt – K 7/13). Kryteria uznawania nieodpłatnych świadczeń jako przychodu pracownika sformułowane przez TK: świadczenie musi być spełnione w interesie obdarowanego (a nie w interesie świadczącego) i przynieść mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby zostać poniesiony, wymagana jest zgoda obdarowanego (korzysta on ze świadczenia w pełni dobrowolnie), korzyść musi mieć charakter wymierny i przypisany indywidualnemu podmiotowi.

Działalność wykonywana osobiście Przychód : art.13 Koszty : art.22 ust. 9 pkt 4, 5 Opodatkowanie według skali Przychody menedżerów art.13 pkt 9 Problem rozgraniczenia działalności wykonywanej osobiście i działalności gospodarczej

Uchwała NSA z 22 czerwca 2015 r. II FPS 1/15 W przypadku problemu zakwalifikowania do jednego z wymienionych źródeł przychodu ( działalność wykonywana osobiście czy pozarolnicza działalność gospodarcza) działalności wykonywanej przez sportowca sąd uznał, że zaliczenie do źródła działalność wykonywana osobiście jest uzasadnione, gdy aktywność sportowca nastawiona jest na współzawodnictwo, przyjemność, a nie na zysk, jeśli zaś celem tym jest zarobek, to jego dochody należy zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej

Pozarolnicza działalność gospodarcza i działy specjalne produkcji rolnej Przychody : art.14, art.15 Koszty : art.22 ust.1 i 23 (katalog negatywny) Działy specjalne produkcji rolnej – normy szacunkowe (załącznik nr 2 do ustawy) Możliwość wyboru opodatkowania według skali lub podatku liniowego 19 % - art.9 a i art.30 c Art.5 b : problem rozgraniczenia działalności gospodarczej i stosunku pracy

Najem, podnajem, dzierżawa, leasing i inne podobne umowy art. 10 ust Najem, podnajem, dzierżawa, leasing i inne podobne umowy art.10 ust.1 pkt 6 Możliwość wyboru zasad ogólnych lub ryczałtu W przypadku wyboru zasad ogólnych : Przychody : art.11 Koszty uzyskania przychodu : art.22 ust.1 i 23 Problem : Kiedy przychody z najmu, dzierżawy, leasingu i innych podobnych umów stanowią źródło z art.10 ust.6, a kiedy powinny być zaliczone do źródła z art.10 ust.3 (pozarolnicza działalność gospodarcza).

Kapitały pieniężne i prawa majątkowe art.10 ust.1 pkt 7 Przychód : art.17, 18 Koszty : art.30 a ust.6 Art.30 b ust.2 Podatek zryczałtowany 19 %

Odpłatne zbycie nieruchomości, praw i innych rzeczy art.10 ust.1 pkt 8 Wyłączenia art.10 ust.1 pkt 8 ( ostatnie zdanie po myślniku) Przychód art.19 Ustalanie dochodu, koszty uzyskania przychodu art.30 e Zwolnienia art.21 ust.1 pkt 131 i ust. 25 -30 Podatek zryczałtowany 19 %

Przykład Przychód z odpłatnego zbycia: 200 000 zł Koszty uzyskania przychodu: 150 000 zł Dochód: 50 000 zł Wydatki na cele mieszkaniowe: 180 000 zł Dochód podlegający zwolnieniu: 45 000 zł = 50 000 zł x 180 000 zł/200 000 zł Do opodatkowania pozostaje dochód w kwocie: 5 000 zł. Jeżeli przychód z odpłatnego zbycia w całości zostanie wydatkowany na własne cele mieszkaniowe, uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości zwolniony od podatku PIT.

Przykład Przychód z odpłatnego zbycia: 200 000 zł Koszty uzyskania przychodu: 150 000 zł Dochód: 50 000 zł Wydatki na cele mieszkaniowe: 200 000 zł Dochód podlegający zwolnieniu: 50 000 zł = 50 000 zł x 200 000 zł/200 000 zł Do opodatkowania - 0 zł.

Przykład Do wydatków na własne cele mieszkaniowe zalicza się m.in. wydatki na: nabycie budynku mieszkalnego, nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, a także na budowę, adaptację czy też remont własnego budynku mieszkalnego bądź lokalu mieszkalnego. Za wydatki na własne cele mieszkaniowe uznaje się też wydatki na spłatę kredytu wraz z odsetkami, w tym także tzw. kredytu refinansowego i konsolidacyjnego, zaciągniętych na sfinansowanie własnych potrzeb mieszkaniowych. Za wydatki na własne cele mieszkaniowe uznaje się wyłącznie wydatki na spłatę kredytu, zaciągniętego przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia.

Działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną art Działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną art.10 ust.1 pkt 8 a Szczegółowe zasady : art.30 f

Inne źródła art.10 ust.1 pkt 9 Przychody : art. 20 Art.20 ust.1 b : Za przychody z innych źródeł uważa się także przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źrodeł nieujawnionych. Szczegółowe zasady : art. 25 b - 25 g