Działania w obszarze pomocy społecznej realizowane w oparciu o Program kompleksowego wsparcia rodzin „Za życiem” Łódź, 15 listopada 2017 r

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”(Dz. U. z 2016r., poz. 1860) Uchwała Nr 160 Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2016 r. w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” (MP z 2016 r., poz. 1250) Ustawa z dnia 22 czerwca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją programu „Za życiem” wprowadzająca zmiany do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w art. 51 c i 53 (Dz. U. z 2017r., poz. 1292)

Zmiany w ustawie o pomocy społecznej w związku z Programem „Za życiem” Art. 51c ust. 5 – możliwość zwiększenia kwoty dotacji do 30% dla uczestników srodowiskowych domów samopomocy z niepełnosprawnosciami sprzężonymi lub spektrum autyzmu Art. 53 - wprowadzenie dwóch typów mieszkań chronionych: mieszkania chronione treningowe mieszkania chronione wspierane, które przeznaczone są dla osób niepełnosprawnych, w szczególności dla osób niepełnosprawnych fizycznie lub osób z zaburzeniami psychicznymi oraz w podeszłym wieku lub przewlekle chorych. Brak zmian w zakresie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.

Działania w zakresie pomocy społecznej wynikające z Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” : Działanie 1.4. Rozwój sieci domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży; Działanie 4.7. Tworzenie mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych Działanie 3.2. Rozwój sieci ŚDS, w tym rozwój bazy całodobowej w jednostkach już funkcjonujących i rozszerzenie typów ŚDS - sprzężone niepełnosprawności oraz osoby ze spektrum autyzmu;

Działanie 1.4. Rozwój sieci domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży Cel działania: rozwój wsparcia środowiskowego dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży Podmioty realizujące: samorządy gminne, samorządy powiatowe, podmioty niepubliczne działające na zlecenie samorządów Sposób realizacji: doposażenie istniejących domów oraz utworzenie nowych placówek Obecnie na terenie kraju istnieje 21 domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, docelowo zakłada się funkcjonowanie 40 tego typu placówek. Wielkość środków rezerwy budżetowej w latach 2017-2021 na realizację tego zadania wynosi 17 600 000 zł, w tym: -w roku 2017- 5 600 000 zł (złożono wnioski na kwotę 206 490 zł. dla 3 jednostek), -w latach kolejnych- po 3 000 000 zł rocznie na tworzenie nowych palcówek.

Działanie 4.7. Tworzenie mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych Cel działania: wsparcie mieszkaniowe dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub ze stopniem umiarkowanym w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzania rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych Podmioty realizujące: samorządy gminne, samorządy powiatowe, podmioty niepubliczne działające na zlecenie samorządów Sposób realizacji: budowa lub adaptacja lokali na mieszkania chronione dla osób niepełnosprawnych. Wielkość środków rezerwy budżetowej w latach 2017-2021 na realizację tego zadania wynosi 108 000 000 zł, w tym: w roku 2017 - 12 000 000 zł (złożono wnioski na kwotę 5 040 861 zł w ramach których planowane jest utworzenie 95 nowych mieszkań chronionych dla 337 osób) w latach kolejnych - po 24 000 000 zł rocznie tworzenie nowych mieszkań chronionych

Działanie 3.2. Rozwój sieci ŚDS, w tym rozwój bazy całodobowej w jednostkach już funkcjonujących i rozszerzenie typów ŚDS - sprzężone niepełnosprawności oraz osoby ze spektrum autyzmu Cel działania: ułatwienie dostępu do tej formy wsparcia większej grupie osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym z niepełnosprawnościami sprzężonymi oraz spektrum autyzmu, rozwój bazy całodobowej Podmioty realizujące: samorządy gminne, samorządy powiatowe, podmioty niepubliczne działające na zlecenie samorządów Sposób realizacji: utworzenie ośrodków wsparcia lub filii już istniejącego ośrodka wsparcia dla osób ze spektrum autyzmu lub ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, rozwój bazy całodobowej w takich ośrodkach, podwyższenie dotacji nie więcej niż do 30% na jednego uczestnika środowiskowego domu samopomocy z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub spektrum autyzmu, którzy posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wraz ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Działanie 3.2. c.d. wielkość środków finansowych zaangażowanych 2017 roku rozwój sieci ŚDS – 30 785 804 zł (planowane jest uruchomienie 868 nowych miejsc w ŚDS, z czego 577 miejsc w nowych 22 domach i w 1 filii już istniejącego ŚDS oraz 55 nowych miejsc w 3 nowych klubach samopomocy) tworzenie nowych ŚDS oraz miejsc dla osób z niepełnosprawnością sprzężoną lub ze spektrum autyzmu - 4 076 699 zł (do końca 2017 r. planuje się uruchomienie 5 dodatkowych ŚDS, 3 filii, 27 miejsc w domach już istniejących, ogółem 152 nowe miejsca) podwyższenie dotacji o 30% na 1 uczestnika ŚDS ze sprzężonymi niepełnosprawnościami lub spektrum autyzmu - 9 308 779 zł (dla 4286 uczestników dotacja wynosi 1648,40 zł miesięcznie od miesiąca lipca).

Zmiany do ustawy z dnia 12 marca 2004 r Zmiany do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności Łódź, 15 listopada 2017 r.

Udzielanie schronienia jako obowiązkowe zadanie własne gminy Udzielanie schronienia, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, należy do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym. W zmianach do ustawy o pomocy społecznej, które weszły w życie 5 września 2016 r. zdefiniowane zostały trzy rodzaje placówek dla osób bezdomnych : ogrzewalnia, noclegownia, schronisko dla osób bezdomnych. Każda gmina powinna realizować obowiązkowe zadanie własne poprzez zapewnienie miejsc w każdej ze wskazanych form.

Zmiany w ustawie o pomocy społecznej w zakresie pomocy osobom bezdomnym z 2015 r. Ogrzewalnia, to takie miejsce, z usług którego może skorzystać każda osoba znajdująca się w sytuacji kryzysowej i potrzebująca tymczasowego schronienia, Noclegownia zapewnia przede wszystkim schronienie w postaci miejsca noclegowego, nie oferuje natomiast usług ukierunkowanych na uzyskanie samodzielności życiowej przez osoby bezdomne, Schronisko dla osób bezdomnych ma pełnić przede wszystkim funkcje aktywizujące, pobyt w nim ma mieć charakter tymczasowy i prowadzić docelowo do usamodzielnienia się osoby bezdomnej i wyjścia z bezdomności – stąd konieczność podpisania kontraktu socjalnego.

Kluczowe regulacje związane z udzielaniem schronienia w formie schroniska Kontrakt socjalny – powinien zostać sporządzony i podpisany po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, ale przed wydaniem stosownej decyzji administracyjnej o przyznaniu schronienia. Kontrakt socjalny z osobą bezdomną powinien zawrzeć pracownik socjalny zatrudniony w ośrodku pomocy społecznej gminy ostatniego miejsca zameldowania na pobyt stały, ponieważ to gmina ostatniego miejsca zameldowania na pobyt stały jest właściwa do przyznania schronienia osobie bezdomnej i skierowania jej do schroniska. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności – jeżeli osoba bezdomna przebywa w schronisku dla bezdomnych, indywidualny program wychodzenia z bezdomności może być opracowany przez pracownika socjalnego zatrudnionego w tej placówce. Wówczas realizatorem programu jest schronisko dla bezdomnych.

Kluczowe regulacje związane z udzielaniem schronienia w formie schroniska Decyzje administracyjne – udzielenie schronienia, które jest jedną z form świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej, w schronisku dla osób bezdomnych, powinno następować, zgodnie z art. 106 ust. 1 ww. ustawy, na podstawie decyzji administracyjnej. Wydanie decyzji powinno zostać poprzedzone przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego (art. 106 ust. 4) oraz, co istotne w przypadku przyznania tymczasowego miejsca w schronisku dla osób bezdomnych, podpisaniem kontraktu socjalnego z tą osobą. Na podstawie art. 101 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, właściwą miejscowo gminą do wydania decyzji administracyjnej o przyznaniu schronienia, w przypadku osoby bezdomnej, jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały. Odpłatność za pobyt w schronisku – w sytuacji, gdy gmina prowadzi schronisko dla osób bezdomnych, zleca jego prowadzenie organizacji pozarządowej, jak również w sytuacji, gdy kupuje usługę od podmiotu niepublicznego w zakresie realizacji tego zadania dla gminy, schronisko dla osób bezdomnych zalicza się do jednego z rodzajów ośrodków wsparcia. W związku z powyższym to nie organizacja pozarządowa ustala w drodze wewnętrznych regulacji zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w schronisku, ale zastosowanie znajduje tu przepis art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej: Rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych.

Kluczowe regulacje związane z udzielaniem schronienia w formie schroniska Decyzje administracyjne : w przypadku skierowania do schroniska dla osób bezdomnych. Wydanie decyzji administracyjnej poprzedzone przeprowadzeniem rodzinnego wywiadu środowiskowego i podpisaniem kontraktu socjalnego z tą osobą. Bez konieczności wydawania z decyzji administracyjnych: w przypadku pobytu w noclegowni i ogrzewalni. Odpłatność za pobyt w schronisku – w sytuacji, gdy gmina prowadzi schronisko dla osób bezdomnych, zleca jego prowadzenie organizacji pozarządowej, jak również w sytuacji, gdy kupuje usługę od podmiotu niepublicznego w zakresie realizacji tego zadania dla gminy, schronisko dla osób bezdomnych zalicza się do jednego z rodzajów ośrodków wsparcia. Zatem, to nie organizacja pozarządowa ustala w drodze wewnętrznych regulacji zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w schronisku, ale zastosowanie znajduje tu przepis art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala organizację oraz szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych.

Pozostałe zmiany w ustawie o pomocy społecznej w zakresie pomocy osobom bezdomnym Udzielanie schronienia w sytuacji kryzysowej występującej na skalę masową: W przypadku wystąpienia zdarzenia kryzysowego (np. powodzi, huraganu, znacznych długotrwałych opadów śniegu, bardzo wysokich mrozów) o skali masowej (np. zdarzenie powodujące znaczny wzrost ilości osób potrzebujących pomocy), pomoc w postaci schronienia może być udzielana w ogrzewalniach, noclegowniach lub schroniskach dla osób bezdomnych z pominięciem obowiązujących standardów, jak również w innych nieprzewidzianych w ustawie formach np. w szkołach, halach sportowych.

Sposoby realizacji zadania polegającego na udzielaniu schronienia Jeśli gmina sama nie realizuje zadania własnego przy pomocy jednej z gminnych jednostek organizacyjnych, może je realizować poprzez: Zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej na mocy art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Porozumienie administracyjno-prawne z inną gminą, która prowadzi lub zleca prowadzenie noclegowni lub schronisk dla osób bezdomnych. Wykupienie usług służących realizacji zadania od podmiotu prowadzącego placówkę udzielającą schronienia osobom bezdomnym

Rozporządzenie w sprawie standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni Przepisy ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1310) wprowadziły upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia, które określi standardy placówek noclegowych dla osób bezdomnych w zakresie: standardów obiektów, w których mieszczą się placówki, standardów usług świadczonych w placówkach, kwalifikacji osób świadczących usługi w placówkach. Rozporządzenie w sprawie standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni zostało podpisane 28 kwietnia 2017 roku.

Projekt zmian do ustawy o pomocy społecznej w zakresie bezdomności z 2017 r. schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi Nowy typ placówki udzielającej tymczasowego schronienia ma zapewnić osobom bezdomnym, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej pomocy i opieki innych osób w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, ale nie wymagają usług świadczonych przez jednostkę całodobowej opieki, zakład opiekuńczo-leczniczy lub zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, tymczasowe schronienie wraz z usługami opiekuńczymi. W schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi mogą przebywać osoby bezdomne na podstawie decyzji administracyjnej o przyznaniu tymczasowego miejsca w schronisku, wydanej przez gminę. Wyjątek przyjęcia do schroniska osoby bezdomnej ze skierowaniem do domu pomocy społecznej Projekt wprowadza rozwiązania, zgodnie z którymi w szczególnie uzasadnionych sytuacjach dopuszcza się przyznanie tymczasowego schronienia w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi osobom bezdomnym, które posiadają decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej, na okres oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej, nie dłużej jednak niż na 4 miesiące.

Projekt zmian do ustawy o pomocy społecznej w zakresie bezdomności c.d. Rejestr miejsc udzielenia tymczasowego schronienia Prowadzenie przez Wojewodę rejestru miejsc udzielenia tymczasowego schronienia w schroniskach dla osób bezdomnych, schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, noclegowniach i ogrzewalniach ma na celu zapewnienie maksymalnego dostępu do informacji o miejscach tymczasowego schronienia dla osób bezdomnych i wszystkich potrzebujących wsparcia w tej formie. To gmina zgłasza do rejestru wojewody miejsca tymczasowego schronienia w poszczególnych formach placówek. Zgłoszenie do rejestru zawiera: wykaz miejsc, w których gmina udziela tymczasowego schronienia - adres, formę i nazwę placówki, pod którą jest ona prowadzona; dane identyfikacyjne podmiotu prowadzącego placówkę, jeżeli podmiotem prowadzącym placówkę nie jest gmina zgłaszająca, w tym: nazwę i adres siedziby podmiotu prowadzącego placówkę, formę organizacyjno-prawną podmiotu prowadzącego placówkę; liczbę miejsc w poszczególnych formach placówek; w przypadku miejsc w placówce, które gmina realizuje dla innej gminy na podstawie zawartego porozumienia, informacje o gminie, z którą zawarto porozumienie oraz liczbę miejsc w placówce, których dotyczy porozumienie.

Projekt zmian do ustawy o pomocy społecznej w zakresie bezdomności c.d. Rezygnacja z kontraktu socjalnego udzielając pomocy w miejscu pobytu Rozwiązanie umożliwia skierowanie osoby bezdomnej do schroniska dla osób bezdomnych przez gminę miejsca pobytu, na podstawie art. 101 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej (tj. w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o schronienie, w sprawach niecierpiących zwłoki np. w trakcie mrozów zagrażających życiu osób bezdomnych) – bez konieczności wcześniejszego podpisania przez osobę bezdomną kontraktu socjalnego. Wydłużenie terminu dostosowywania do standardów placówek udzielających schronienia Projekt zakłada wydłużenie terminu dostosowywania do standardów ogrzewalni, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych do 31 grudnia 2020 r. To ważna zmiana dla podmiotów prowadzących placówki dla osób bezdomnych.

Dziękuję za uwagę