Transformacja gospodarki w Europie Środkowo-Wschodniej 5. WYBÓR DROGI – POCZĄTEK REFORM

Etapy reform Dwie generacje reform (N. Loayza i R. Soto) 1) deregulacja 2) rozwój instytucjonalny Dwa etapy reform postkomunistycznych 1) stabilizacja i liberalizacja

„Plan Balcerowicza” Program gospodarczy. Główne założenia i kierunki, Rada Ministrów, Warszawa, październik 1989 liberalizacja uwolnienie cen zniesienie rozdzielnictwa liberalizacja polityki handlowej wprowadzenie wewnętrznej wymienialności złotego pełna liberalizacja rozpoczęcia działalności gospodarczej stabilizacja zrównoważenie budżetu państwa wprowadzenie restrykcyjnej polityki pieniężnej ograniczenie możliwości wzrostu płac wprowadzenie „kotwicy kursowej” dewaluacja złotego uzyskanie kredytów dla podtrzymania złotówki tymczasowe porozumienie z wierzycielami zagranicznymi rozpoczęcie reform instytucjonalnych wprowadzenie nowych podstaw ustroju politycznego i gospodarczego do konstytucji „mała” prywatyzacja przygotowanie „dużej” prywatyzacji dekoncentracja i demonopolizacja deregulacja rynku nieruchomości zmiany w sądownictwie dokończenie reformy bankowej budowa pozabankowego rynku finansowego rozpoczęcie przebudowy systemu podatkowego rozpoczęcie budowania sieci zabezpieczenia społecznego początek odtworzenia samorządu terytorialnego

Pierwsze wyniki Pozytywne Negatywne bardzo szybkie przywrócenie równowagi zdławienie hiperinflacji stabilny złoty, stopniowe odejście od dolaryzacji rozszerzenie zakresu stosunków pieniężnych presja konkurencyjna na przedsiębiorstwa reorientacja na rynki zachodnie zrównoważenie budżetu nadwyżka w handlu zagranicznym wzrost przedsiębiorczości prywatnej wzrost inicjatywy oddolnej Negatywne recesja transformacyjna destrukcja części potencjału gospodarczego zbyt wolna restrukturyzacja sektora przedsiębiorstw spadek płac realnych i poziomu konsumpcji powstanie bezrobocia

Reformy Jegora Gajdara w Rosji Liberalizacja częściowa liberalizacja cen liberalizacja rynku wewnętrznego ograniczenie zamówień rządowych zapoczątkowano liberalizację w handlu zagranicznym dopuszczenie inwestycji zagranicznych Stabilizacja wyjście ze „strefy rublowej” ujednolicenie kursu wymiany rubla ale zachowano ulgi i dotacje dla przedsiębiorstw Rozpoczęcie reform instytucjonalnych ustawa antymonopolowa kompleksowa reforma podatkowa „mała” prywatyzacja prywatyzacja powszechna powstawanie rynku finansowego

Pierwsze wyniki w Rosji Pozytywne częściowa likwidacja nierównowagi rynkowej częściowa stabilizacja monetarna rozwój przedsiębiorczości Negatywne niezrealizowane zamiary nie zlikwidowano gospodarki niedoborów brak stabilizacji wciąż duży interwencjonizm państwowy zaniechanie dekoncentracji brak otwarcia gospodarki brak prywatyzacji w rolnictwie brak liberalizacji cen w wielu istotnych sektorach wysokie koszty społeczne zubożenie wzrost zróżnicowania dochodowego wzrost przestępczości