Jak zachęcić dzieci do czytania Elżbieta Olszewska Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom”

Unia Europejska 27 państw 80 mln analfabetów

Język - fundament rozwoju umysłowego i społecznego Język – główne narzędzie myślenia, komunikacji z ludźmi, zdobywania wiedzy. Ludwig Wittgenstein, Hannah Arendt

Kryzys języka Dzieci nie tylko nie czytają, ale nie umieją mówić! Anemia emocjonalna, zaburzenia więzi Niedostatek doświadczeń językowych Nowe technologie komunikacji Niewłaściwe sposoby uczenia języka i czytania w szkole

Zdrowie psychiczne Zdrowie emocjonalne Zdrowie umysłowe Zdrowie moralne

IE - Inteligencja emocjonalna Sukces życiowy w 80% zależy od IE ! IQ - zdetronizowane IE - Umiejętność radzenia sobie z samym sobą i z innymi - czyli radzenia sobie ze swymi emocjami i rozumienia innych ludzi. Korzenie IE tkwią we wczesnym dzieciństwie! (Poczucie własnej wartości, empatia, motywacja, kontrola impulsów, wytrwałość, optymizm, odporność psychiczna, umiejętności przywódcze, kreatywność itp.)

Kryzys zdrowia emocjonalnego we współczesnym świecie Kryzys zdrowia emocjonalnego we współczesnym świecie. Przyczyny kryzysu: zmiany społeczne, techniczne i ekonomiczne 1. Kryzys systemu wartości społeczeństwa: - materializm, władza, kariera, przyjemności – ponad moralnością - kult postępu i wzrostu ekonomicznego - zaniedbanie nauk i wartości humanistycznych - kultura przemocy, wynaturzenia, brzydoty - logika (szok, nowość) i wszechobecność mediów elektron. 2. Rozpad rodzin, negowanie roli rodziny Zmiana sytuacji i roli kobiet 3. Kryzys dzieciństwa i młodego pokolenia

Rozwój dziecka przebiega w trzech kręgach, które mają wpływ na dziecko i przygotowują je do życia Krąg 1 - rodzina, dom Krąg 2 - otoczenie: dalsza rodzina, sąsiedzi, przedszkole, szkoła, koledzy Krąg 3 - społeczeństwo, w tym media Współczesne dziecko nie znajduje wsparcia w żadnym z tych kręgów i każdy z nich niszczy komponenty dzieciństwa.

Współczesna kultura niszczy dzieciństwo! Dzieci mają niedobór tego, co niezbędne dla zdrowego rozwoju: - czasu i miłości rodziców - ćwiczeń w mowie - dobrych wzorców - własnych doświadczeń a nadmiar tego, co szkodliwe Dzieci cierpią na anemię emocjonalną !

Przejawy anemii emocjonalnej: Nadpobudliwość, zaburzenia psychiczne, depresja Trudności językowe, nieumiejętność myślenia Nuda, brak motywacji Niskie samouznanie, Samobójstwa Uzależnienia Agresja, cynizm, wulgarność Trudności z odróżnieniem dobra od zła Nieodpowiedzialne zachowania seksualne Prostytucja, Działania aspołeczne i przestępcze

Współczesne dzieci żyją w społecznie toksycznym świecie!

Nie ma próżni Nie ma próżni!

Co możemy zrobić? 1. Uznać, że dzieci nie rodzą się gorsze 2. Zaspokajać potrzeby emocjonalne dzieci 3. Budować zasoby osobiste dzieci: - psychiczne, - intelektualne, - moralne 4. Chronić dzieci przed toksynami kultury 5. Usuwać i ograniczać trucizny społeczne

Czytanie dziecku zaspokaja jego potrzeby emocjonalne na wielu poziomach: - psychicznym: - budowa więzi, - wzmacnianie samouznania - ucieczka przed nudą, stresem - umysłowym: - uczy języka i myślenia, - przynosi wiedzę, zaspokaja ciekawość, - rozwija pamięć i wyobraźnię - moralnym: - przynosi dobre wzorce - ukazuje konsekwencje wyborów i decyzji - uczy refleksji nad dobrem i złem,

62% Polaków nie przeczytało w ubiegłym roku ani jednej książki !!!

30% uczniów i studentów w ciągu trzech miesięcy poprzedzających badanie nie przeczytało tekstu dłuższego niż trzy strony!

JIM TRELEASE – amerykański guru od głośnego czytania dzieciom VI Finał kampanii „Cała Polska czyta dzieciom”, Warszawa, marzec 2007

Jennifer Thomas

Steven Kunishima z rodziną Czytanie uzdrawia Steven Kunishima z rodziną

Czytanie to droga do awansu społecznego i sukcesu! Żaden sukces nie rodzi się w próżni Rodzice proaktywni – wychowują i wspierają, a nie tylko patrzą, jak dzieci rosną! Recepta Sonii Carson na sukces: 3 programy telewizyjne w tygodniu, 2 dwie książki w tygodniu + recenzje

Zuzia i ja

Dlaczego trzeba czytać dzieciom? Czytanie jest kluczem do wiedzy i lepszej jakości życia. Nikt nie rodzi się czytelnikiem. Czytelnika trzeba wychować, codziennie czytając dziecku dla przyjemności !!!

Nieporozumienia z czytaniem 1. Od kiedy i do kiedy czytać dzieciom? 2. Co to jest czytanie? 3. Kto ma czytać? - „Odkąd rozpoczęliście kampanię…” e- mail - zobowiązania w szkołach 4. Nakłanianie dzieci do głośnego czytania 5. Obowiązek czy przyjemność?

Nieporozumienia z czytaniem Czytanie ze zrozumieniem?! Co to jest czytanie? Czytanie ze zrozumieniem?! Subwokalizacja

a földi életet, ahol számára Alkotóerejének teljében, "teli poggyásszal" kellett itthagynia a földi életet, ahol számára a megnemértés és elutasítás mellett értelmet csak a munka öröme jelentett.

Od osłuchania do czytania Zasób słów usłyszanych Zasób słów rozumianych (słownictwo bierne) Zasób słów mówionych (słownictwo czynne)

Aby rozumieć czytany tekst, nie wystarczą litery - trzeba znać język!!! Trzeba zbudować w głowie dziecka osobisty słownik wyrazów, pojęć i związków frazeologicznych

Jak dziecko uczy się języka i zdobywa wiedzę? Słuchając, rozmawiając, doświadczając kontekst

Trzy sekrety nauki czytania wg Mem Fox Znajomość języka Wiedza ogólna i kontekstualna Znajomość liter i pisowni

Umiejętność czytania: Znajomość języka - fundament Wiedza ogólna – ściany Znajomość liter i zasad pisowni - dachówki

Nieporozumienia z czytaniem 4. Czytanie – przymus czy przyjemność? MOTYWACJA !!!

Motywacja jest to gotowość do podjęcia określonego działania, wzbudzona potrzebą. Istotne jest, jak osiąga się tę gotowość i czyja potrzeba naprawdę zostaje zrealizowana poprzez podjęcie działania.

Rodzaje motywacji: Zewnętrzna – polega na zachęceniu do działania przez stosowanie kar i nagród, człowiek sam nie odczuwa potrzeby zrobienia czegoś, jest ona wywołana chęcią otrzymania nagrody lub uniknięcia kary. Potocznie mówi się, że to „metoda kija i marchewki”. Wewnętrzna – gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich własnych potrzeb, które sam odczuwa. Wykonanie zadania dostarcza wówczas nagrody wewnętrznej, satysfakcji, podnosi poczucie własnej wartości.

Wady metody kija i marchewki – może ona: gasić wewnętrzną motywację obniżać wyniki niszczyć kreatywność zachęcać do oszukiwania, korzystania ze skrótów i nieetycznego zachowania uzależniać sprzyjać myśleniu krótkowzrocznemu.

Kiedy są zaspokojone, jesteśmy zmotywowani, produktywni i szczęśliwi. Potrzeby psychologiczne człowieka (wg Deciego i Ryana) 1. potrzeba kompetencji, 2. potrzeba autonomii, 3. potrzeba związku z innymi. Kiedy są zaspokojone, jesteśmy zmotywowani, produktywni i szczęśliwi.

Etapy rozwoju czytelniczego

Etap I to doprowadzenie dziecka do umiejętności odczytywania znaczeń ilustracji książkowych poprzez dowolne opowieści nawiązujące do obrazków, wyszukiwanie na nich znajomych elementów świata rzeczywistego.

Budowanie więzi oraz odkrywanie świata Okres sensoryczno motoryczny 1. Dziecko poznaje stosunki przestrzenne. 2. Schematy, które kształtują się w tym okresie: - schemat stałego przedmiotu, - schemat uniwersalnej przestrzeni, - schemat następstwa czasowego, - schemat przyczynowości. 3. Stopniowy wzrost świadomości sensorycznej i motorycznej. 4. Słabo rozwinięta pamięć. 5. Kształtujące się wyodrębnianie siebie od środowiska. 6. Kształtowanie się pojęcia istnienia.

Książka przedmiot - zabawka

Książka jako zbiór obrazków – desygnatów przedmiotów znanych dziecku

Etap II to wytworzenie zażyłości dziecka z tekstem literackim, budzenie wrażliwości na piękne słowo, rytm, rym, nastrój utworu.

Książka jako opowieść – rytm i rym. Słowa „ilustrują” obrazek

Książki Książki obrazkowe, Wiersze, rymowanki, wyliczanki, Realistyczne obrazki, Obrazek na jednej, tekst na drugiej stronie, Krótkie opowiadania.

Lektury Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie Jan Brzechwa - Wiersze i bajki Gilbert Delahaye - seria o Martynce Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama; Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników; Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Beata Ostrowicka - Lulaki, pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę Joanna Papuzińska - Śpiące wierszyki Renata Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci Wojciech Widłak - seria o panu Kuleczce

Etap III jest to doprowadzenie do stanu, w którym dziecko będzie rozumiało utwory fabularne odznaczające się zmiennością sytuacji, następstwem zróżnicowanych wydarzeń. Na tym etapie następuje utrwalenie nawyków czytelniczych lub wykształcenie się niechęci do czytania.

Budowanie tożsamości oraz rozwijanie kompetencji Okres wyobrażeń przedoperacyjnych Cechy: - myślenie konkretno-wyobrażeniowe, - intensywny rozwój języka, - rozwój pojęć, - przyswajanie znaków i symboli, - rozumowanie oparte na zdarzeniach zewnętrznych, - egocentryzm, - centracja, - odroczone naśladownictwo, zabawa symboliczna, wyobrażanie sobie – wywoływanie obrazów umysłowych, mowa wewnętrzna, kształtująca się zdolność do antycypowania przyszłości.

Książka jako opowieść – ciekawa historia. Obrazki ilustrują treść.

Lektury Florence and Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny Hans Christian Andersen - Baśnie Wanda Chotomska – Wiersze; Pięciopsiaczki Waclaw Ctvrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci Grzegorz Janusz – Misiostwo swiata # Asa Lind – Piaskowy Wilk Astrid Lindgren - seria o Pippi Pończoszance; Emil ze Smalandii Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób #; Nie ma nudnych dni Małgorzata Strzałkowska – Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa Kamil Giżycki - Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego Tove Jansson - seria o Muminkach Ludwik Jerzy Kern - Wiersze dla dzieci; Ferdynand Wspaniały W. Markowska, A. Milska - Baśnie z dalekich wysp i lądów Grey Owl - Przygody Sajo i małych bobrów Anne Cath. Westly - 8+2 i cieżarówka Roksana Jędrzejewska – Wróbel - Kosmita

Zainteresowanie, zaangażowanie, troska Okres operacji konkretnych Cechy: - myślenie słowno-logiczne - wykształcone pojęcie stałości ilości - odwracalność operacji umysłowych - przyswojenie pojęć logicznych - zdolność do klasyfikacji hierarchicznej - brak myślenia abstrakcyjnego - możliwość dokonywania kategoryzacji - rozumienie relacji

Książka jako opowieść – ciekawa historia Książka jako opowieść – ciekawa historia. Obrazki nie są konieczne do skupienia uwagi.

Lektury Edmund de Amicis – Serce (w nowej wersji jez. z kolekcji „Cała Polska czyta dzieciom”) Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród Eric Knight - Lassie, wróć! Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza Sempe, Goscinny - seria o Mikołajku Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera; Królewicz i żebrak Francesco d'Adamo - Iqbal Michael Ende - Momo Witold Makowiecki - Diossos; Przygody Meliklesa Greka Małgorzata Musierowicz - Wszystkie tomy Jeżycjady Ferdynand Ossendowski - Słoń Birara Michel Piquemal - Bajki filozoficzne Eric Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża; Dziecko Noego Jerry Spinelli - Kraksa José Mauro de Vasconcelos - Moje drzewko pomarańczowe

Daniel Pennac „Jak powieść” Czasownik czytać, tak jak kochać i marzyć, nie znosi trybu rozkazującego!

Paradoks: Czytając małym dzieciom rozbudzamy ich apetyt na książki do tego stopnia, że nie mogą już się doczekać, kiedy nauczą się czytać! Z początku są pełne zapału… Uczą się liter, każda sylaba rodzi się w bólach, sens słowa ginie w samym wysiłku składania go w całość. Sens zdania rozprasza się w ilości słow. Trzeba się cofnąć, zacząć od początku…

„Byliśmy jego księga staliśmy się jego ksiegowym…”

„Skoro się nie starasz… szlaban na telewizję.”

Nie przemieniać w pańszczyznę tego, co było wszak przyjemnością.

Co zrobić? Na nowo podjąć wspólną lekturę. Czytać. Na głos. Nie żądając nic w zamian. Jego ulubione historie. Nie zadajemy pytań sprawdzaja cych Po prostu czytamy. Całkiem gratis.

„Zachęcanie zaawansowane”: Zapraszać do czytania osoby (dla dziecka!) interesujące. Zapraszać do czytania przedstawicieli różnych zawodów. Czytać fragmenty książek, a także pokazywać filmy, w których jest mowa o tym, jak czytanie zmieniło czyjeś życie. Być przykładem. Opowiadać.

Czytać jeszcze raz wcale nie znaczy się powtarzać, tylko wciąż na nowo dowodzić naszej niewyczerpanej miłości.

„Pominąłeś ! Chcę czytać razem z tobą!” Gdy odzyska spokój ducha będzie czytać bez lęku.

Szkoła We wszystkich zakątkach globu na wieki wieków amen wydaje się ustalone że przyjemność nie może się znaleźć w programie szkolnym, a wiedza może być jedynie owocem udręki. Szkoła to fabryka wiedzy, a wiedza wymaga wysiłku.

Czytanie – tego uczą w szkole. Miłość czytania natomiast…

Dlaczego dzieci nie lubią lektur szkolnych? Obowiązek. Nudny tekst. Strach przed tym, czy się zrozumie (co pisarz chciał przez to powiedzieć). Strach przed odpytaniem/sprawdzianem. Strach przed wystąpieniem przed grupą.

Badania czytających przedszkoli i szkół

Efekty Programu „Czytające szkoły” i „Czytające przedszkola” Zdolność koncentracji Lepsze rozumienie tekstów Łatwość wypowiedzi ustnych i pisemnych Skłonność do refleksji i krytycznego myślenia Większa motywacja do nauki Lepsze relacje z kolegami i czytającymi nauczycielami Wypożyczają i czytają więcej książek Mniej zachowań aspołecznych

Badania czytających przedszkoli i szkół Rysunek Karoliny lat 6, z przedszkola „czytającego” na temat „Historii Calineczki” Rysunek Emilki lat 6, z przedszkola „nieczytającego” na temat „Historii Calineczki”

Rekomendacja Ośrodka Ewaluacji Oddzielenie głośnego czytania od oceniania Starsze dzieci - dyskusja po lekturze Młodsze dzieci – rysowanie po lekturze Dostępność książek – w salach zajęć, klasach Stałe uświadamianie rodzicom roli głośnego czytania

Według Ośrodka Ewaluacji: głośne czytanie dzieciom powinno być wprowadzone w każdym przedszkolu i w każdej szkole! Głośne czytanie w szkole wspiera edukacyjną i wychowawczą misję szkoły !!!

45 milionów słów 26 milionów 13 milionów Wysoki dochód Średni dochód Niski dochód

Czy ważne jest, co czytamy dzieciom? Kryteria wyboru książek do czytania dzieciom oraz Złota Lista książek polecanych przez Fundację www.calapolskaczytadzieciom.pl www.cpcd.pl

Dziękuję za uwagę! jeśli tylko ważni dorośli w jego życiu Każde dziecko może osiągnąć sukces, jeśli tylko ważni dorośli w jego życiu zechcą o to zadbać! Dziękuję za uwagę!