Rola rodziców w edukacji dziecka

Edukacja – pojęcie związane z rozwojem umysłowym i wiedzą człowieka Proces zdobywania wiedzy, polegający na zdobywaniu wiedzy w szkole i poza nią. Wychowanie (głównie pod względem umysłowym), wykształcenie , nauka. Kształcenie, ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych umiejętności i cech.

Formy edukacji Edukacja formalna (szkolna) – edukacja szkolna, w trakcie studiów, szkolenia. Edukacja nieoficjalna – obok oficjalnego procesu nauczania bądź szkolenia, nie prowadzi do uzyskania w sposób sformalizowany certyfikatów i dyplomów. Edukacja nieformalna – trwający przez całe życie proces kształtowania się postaw, wartości, umiejętności i wiedzy na podstawie różnych doświadczeń, edukacyjnego wpływu otoczenia oraz odziaływania mass mediów. Samoedukacja – wzbogacanie wiedzy w sytuacji, kiedy aktualna edukacja nie spełnia oczekiwań jednostki lub gdy została ukończona w wyniku edukacji formalnej.

Cechy społeczne kształtowane przez edukację nieformalną: odpowiedzialność społeczna i osobista, zdolność podejmowania inicjatyw w ramach grupy, umiejętność efektywnego porozumiewania się w grupie, gotowość do uczciwego porozumiewania się w grupie, gotowość do uczciwego zachowania się oraz poszanowania zasad obowiązujących w grupie, dyscyplina i szacunek dla cudzych wartości i poglądów, umiejętność podejmowania decyzji, potrzeba kształcenia ustawicznego, wzbogacania wiedzy i umiejętności.

Edukacja nieformalna - - praktyczna nauka życia Nauka bezpośredniej spontanicznej reakcji na pojawiające się okoliczności, zmuszająca do podjęcia decyzji lub/i przyjęcia określonej postawy (dialog człowieka ze środowiskiem). Edukacja przebiega pod okiem mentora – mistrza. Zmienność ról – uczestnicy epizodycznie zarówno przyjmują wiedzę, wskazówki, pouczenia, porady, jak też sami ich udzielają (budowanie wspólnoty i odpowiedzialności za efekt końcowy, podnoszenie poziomu motywacji zadaniowej). Brak uznawalności – wiedza zdobyta jest jakościowo i weryfikowana w działaniu.

Rola rodziców w edukacji nieformalnej Wspieranie i budowanie poczucia własnej wartości. Kształtowanie postaw , wartości i przekonań. Nauka zachowań i umiejętności. Tworzenie optymalnych warunków do nauki. Motywowanie do działań i aktywności wspierających proces edukacji nieformalnej.

Skuteczne porozumienie co do stawianych wymagań, zakresu wiedzy i oczekiwanych rezultatów zależy od: Współpracy opartej na wzajemnym szacunku i akceptacji Efektywnej komunikacji

Szacunek i akceptacja Najważniejsza sprawą w zakresie motywowania dzieci do nauki jest ich akceptacja przez rodziców, bez względu na to, co dziecko robi czy jak się zachowuje. Dziecko, które wyrasta w atmosferze akceptacji, poczuciu, że jest kochane i szanowane, łatwiej przyjmie nasz punkt widzenia. Dziecko, które nabierze wiary i pewności siebie, łatwiej pokona problemy i chętniej będzie stawiało czoła przeciwnościom.

Akceptacja Bezwarunkowa – rodzice nie stawiają żadnych warunków dziecku, akceptują je takie jakie jest. Warunkowa – skupia się na działaniach dziecka. Gdy jest ono posłuszne i odnosi sukcesy – zyskuje akceptację, gdy nie staje na wysokości wymagań rodziców staje się niepewne.

Wskazówki dla rodziców Unikaj atmosfery napięcia, nie okazuj ciągłego niezadowolenia, ale szukaj mocnych stron dziecka, udzielaj wsparcia. Okazuj zainteresowanie sprawami szkolnymi dziecka. Zamiast wypytywać i kontrolować, słuchaj uważnie. Rozmawiaj o tym, czego się nauczyło w szkole. Chwal za osiągnięcia i wkładany wysiłek. Dostrzegaj sukcesy i starania dziecka. Omawiając jego pracę, najpierw podkreśl dobre strony, wskazując nad czym mogłoby jeszcze popracować.

Wskazówki dla rodziców c.d. Nie porównuj dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu umiejętności – w ten sposób wskazujesz na postępy i motywujesz do dalszej pracy. Wdrażaj dziecko do systematyczności, ucz dobrej organizacji pracy. Rozmawiaj z dzieckiem o jego zainteresowaniach, celach i planach na przyszłość. Zadawaj pytania, które skłaniają do zastanowienia nad znaczeniem wykształcenia: „Dlaczego wybierasz właśnie tą szkołę? Jakie możesz mieć korzyści kiedy ją skończysz? W jaki sposób zamierzasz osiągnąć swój cel np. zostać dziennikarzem? Co dla Ciebie w życiu jest ważne?”

Wskazówki dla rodziców c.d. Zamiast krytykować i oceniać dodaj dziecku otuchy i wsparcia: „ Matematyki można się nauczyć, wierzę że ty to potrafisz” oraz zachęcaj do wyciągania własnych wniosków: „Jak myślisz, dlaczego Ci nie poszło na sprawdzianie? Z czym masz kłopot? Czego potrzebujesz żeby sobie z tym poradzić?”

Wskazówki dla rodziców c.d. Jeżeli dostrzegasz, że dziecko ma kłopot, nie wahaj się powiedzieć mu o tym, co cię martwi i czego od niego oczekujesz: „ Dowiedziałem się, że ostatnio przychodzisz do szkoły z nieodrobionymi lekcjami. Oczekuję, że będziesz odrabiał prace domowe i przygotowywał się do zajęć. Jeśli czegoś nie rozumiesz, pomogę Ci.”

Wskazówki dla rodziców c.d. Jeżeli do tej pory nadmiernie kontrolowałeś dziecko – oddaj mu odpowiedzialność za naukę. Możesz zawrzeć następujący kontrakt: „ Od dzisiaj nie będę naganiała Cię do lekcji. Wierzę, że sam potrafisz zaplanować sobie pracę. Zawsze możesz liczyć na moją pomoc, a raz w tygodniu poproszę, żebyś zdawał mi relację, jak sobie radzisz i z czym miałeś trudności”. Gdy dziecko o czymś zapomni pozwól mu ponieść konsekwencje i zachęć do wyciągania wniosków.

Błędy, które popełniają rodzice: Nadmierna kontrola (pozbawia dziecka odpowiedzialności i motywacji do nauki) Uczenie się za dziecko (obawa, że dziecko sobie nie poradzi) Zbyt wysokie wymagania (koncentracja na błędach, odbiera dziecku satysfakcję z wykonanej pracy)

Błędy, które popełniają rodzice c.d. Niewłaściwe motywowanie (dziecko podejmuje walkę z rodzicami) Rodzice w poczuciu własnej bezradności wobec szkolnych niepowodzeń dziecka, próbują wszystkiego, żeby je zachęcić do nauki: moralizują, straszą, zawstydzają, przekupują, wyznaczają kary. Brak zainteresowania rodziców nauką dziecka (wysiłek się nie opłaca) Kiedy brakuje czasu – brakuje też rozmów, przemyśleń, wzajemnego wsparcia i okazywania szacunku. Umykają uwadze rodziców zaniedbania np. przy odrabianiu pracy domowej. Z drugiej strony rodzice nie zauważają starań dziecka, które chce osiągnąć jak najlepsze wyniki.

„ Akceptując i doceniając własne dziecko, powinniśmy zdać sobie sprawę z istnienia czynnika pierwszoplanowego i drugoplanowego. Na pierwszym planie jest zawsze osoba, a jej osiągnięcia są zawsze drugoplanowe. Najpierw mamy do czynienia z istnieniem dziecka, akceptując je powodujemy powstawanie w nim poczucia bezpieczeństwa i zrozumienia własnej wartości. Dopiero potem mamy do czynienia z działaniem dziecka, które uznajemy i doceniamy, by wytworzyć w nim poczucie ważności.”

Efektywna komunikacja dobra wola nadawcy i odbiorcy – właściwe nastawienie, odpowiedni czas – bez pośpiechu, odpowiednie okoliczności – miejsce, czynniki zewnętrzne, właściwa odległość, odpowiednie możliwości – obie strony słyszą, widzą, rozumieją się nawzajem, podobne doświadczenia i właściwy poziom intelektualny

Efektywna komunikacja c.d. spójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych, kontakt wzrokowy, koncentracja na rozmówcy, gotowość do podjęcia komunikacji, właściwa postawa ciała – otwarta, życzliwy, ciepły ton głosu mimika twarzy – życzliwy wyraz twarzy,

Bariery komunikacyjne Osądzanie - narzucanie własnych wartości innym i formułowanie rozwiązań cudzych problemów. Kiedy osądzamy nie słuchamy tego, co mówią inni, ponieważ jesteśmy zajęci oceną ich wyglądu, tonu głosu i słów, których używają. Ktoś, kto osądza mówi: „Czy ty na prawdę nic nie rozumiesz?”. (krytyka) „To dlatego, że jesteś leniwa”. (obraza) „Ciebie w ogóle ten temat nie interesuje”. (orzekanie) „Gdybyś się trochę postarał, na pewno wyszłoby ci lepiej”. (manipulacja)

Bariery komunikacyjne c.d. Decydowanie za innych - może utrudniać komunikację, nawet wtedy, kiedy jest podyktowane troską i chęcią pomocy. Decydując za innych, uzależniamy ich od siebie i pozbawiamy możliwości samodzielnego podejmowania decyzji. Ktoś, kto decyduje za innych mówi: „Będziesz się uczył dwie godziny każdego wieczora”. (rozkazywanie) „Jeśli tego nie zrobisz, to dopiero zobaczysz!” (groźba) „Powinieneś się lepiej zachowywać.” (moralizowanie)

Komunikaty pozytywne Komunikaty pozytywne typu JA – to jasny komunikat, który pokazuje, jak zachowanie dziecka wpływa na ciebie: „Podoba mi się, że tak starannie odrobiłeś lekcje, naprawdę to doceniam”. „Kasiu doceniam, ile wysiłku włożyłaś w to, aby czytać coraz lepiej, jestem z ciebie dumna”. „Tomku, ogromnie się cieszę, z twojej piątki z matematyki. Moje gratulacje”. „Janku, jestem pod wrażeniem, że już odrobiłeś lekcje”.

Rola komunikacji daje podstawy rozwoju emocjonalnego, rozwija intelektualnie dziecko, ponieważ otrzymuje wciąż nowe informacje ze świata ludzi dorosłych, daje możliwość nawiązywania kontaktów z dalszym otoczeniem, także z grupą rówieśniczą, uczy wchodzenia w role życiowe, uczy pokonywać trudności, nawiązywać konflikty,

Rola komunikacji c.d. wyrabia samoocenę, wyrabia postawę życiową, kształtuje osobowość, wpływa na jakość życia, czyni człowiekiem

Uważny rodzic Przytomny, obecny, nieoceniający Świadomy i wolny od automatycznych reakcji Skupiony na teraźniejszości i reagujący zgodnie z tym, co dzieje się w danym momencie

Dziękuję za uwagę