przedmiot i metody analizy EKONOMIA przedmiot i metody analizy

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW HISTORIA EKONOMII */ Arystoteles – „oikos”: gospodarstwo domowe „nomos”: prawo */ 1776 r. – Adam Smith: „ O bogactwie narodów” dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW EKONOMIA - definicje */ Ekonomia jest nauką, która bada, jak ludzie radzą sobie z ograniczonością zasobów, jak rozwiązują problem alokacji ograniczonych zasobów dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW ZASOBY i ich podział rzeczowe /w tym: naturalne/ ludzkie finansowe technologia dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

RZADKOŚĆ /ograniczoność/ to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego , co chcemy przez cały czas determinuje konieczność dokonywania wyborów powoduje, iż pojawiają się dylematy: - co wytwarzać i w jakich ilościach? - jak wytwarzać? - jak dzielić wytworzone dobra i usługi? dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW POTRZEBY są nieograniczone do ich zaspokojenia niezbędna jest produkcja: - dóbr konsumpcyjnych - dóbr produkcyjnych /inwestycyjnych/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Koszty alternatywne Koszty utraconych możliwości Wartość najkorzystniejszej – ale odrzuconej – alternatywy Kategoria uwzględniana przy dokonywaniu wyborów

RACJONALNE GOSPODAROWANIE Maksymalizacja efektu Minimalizacja nakładów dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW MODELE EKONOMICZNE uproszczone odwzorowanie rzeczywistości zasada „ceteris paribus” analiza graficzna dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW EKONOMIA pozytywna – odpowiada na pytanie: jak jest? opisuje świat takim, jakim on jest; nie zawiera sądów wartościujących normatywna – odpowiada na pytanie: jak być powinno? opisuje jakim być powinien świat; zawiera sądy wartościujące dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW EKONOMIA MAKROEKONOMIA - bada problemy ograniczoności zasobów w skali całej gospodarki MIKROEKONOMIA - bada problemy ograniczoności zasobów na poziomie podmiotów gospodarczych, tzn. gospodarstw domowych i przedsiębiorstw dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Przykładowe modele ekonomiczne Krzywa możliwości produkcyjnych (krzywa transformacji) Linia ograniczeń budżetowych konsumenta (linia budżetowa) Linia jednakowego kosztu producenta (izokoszta)

Krzywa możliwości produkcyjnych to przykład ograniczeń i wyborów w skali gospodarki narodowej jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone, gdy wszystkie zasoby są efektywnie wykorzystane uproszczona prezentacja gospodarki wytwarzającej, przy pełnym wykorzystaniu zasobów, dwa rodzaje dóbr, np. konsumpcyjne i inwestycyjne, prywatne i publiczne dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych (1) Dobro y Zał.: x = 0 to: y = ymax ymax y = 0 to: x = xmax A yA B yB yC C xC xA xB xmax Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych (2) Dobro y A ymax E B D A, B i C – kombinacje efektywne i osiągalne C D – kombinacja nieefektywna E – kombinacja nieosiągalna Dobro x xmax dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych Dobro x i dobro y Dobra konsumpcyjne i dobra inwestycyjne Dobra prywatne i dobra publiczne

Krzywa możliwości produkcyjnych (3) Dobra inwestycyjne A IA A’ B C CA Dobra konsumpcyjne dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych (4) Dobra inwestycyjne A B C’ IC C Dobra konsumpcyjne CC dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych (5) Dobra inwestycyjne /I/ Imax Imax I1 = I1I2 = I2I3 1 0C1 > C1C2 > C2C3 I1 2 I2 I3 3 Dobra konsumpcyjne /C/ C1 C2 C3 Cmax dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa możliwości produkcyjnych 1 2 3 I1 I2 C1 C2 Imax I1 = I1I2 = I2I3 0C1 >C1C2 > C2C3 */ dlaczego? - zasoby gospodarcze nie są w pełni przestawialne - zasoby wycofywane z produkcji dóbr inwestycyjnych będą z różną efektywnością wykorzystywane przy produkcji dóbr konsumpcyjnych Imax I3 Cmax C3 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych Jest przykładem graficznej prezentacji ograniczenia, z którym musi się liczyć gospodarstwo domowe Gospodarstwo domowe, dysponując dochodem Y, chce kupić dobro x i dobro y Założenia: dochód – Y, cena dobra x – p(x) cena dobra y – p(y) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra x – całe dochody wyda na zakup dóbr y i kupi ich max ilość: y max ymax = Y/p(y) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra y – całe dochody wyda na zakup dóbr x i kupi ich max ilość: x max xmax = Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra x – całe dochody wyda na zakup dóbr y i kupi ich max ilość: y max Y/p(y) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra y – całe dochody wyda na zakup dóbr x i kupi ich max ilość: x max x Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych Y/p(y) 1 y1 2 y2 3 y3 x x1 x2 x3 Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych Jest zbiorem kombinacji dóbr, które konsument może kupić w pełni rozdysponowując swoje dochody dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia jednakowego kosztu - izokoszta Jest przykładem graficznej prezentacji ograniczenia, z którym musi się liczyć przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo, dysponując ograniczonym kapitałem finansowym, nabywa elementy kapitału rzeczowego i zatrudnia ludzi Założenia: kapitał finansowy – YF cena kapitału ludzkiego – p(L) cena kapitału rzeczowego – p(K) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia jednakowego kosztu - izokoszta Jeżeli producent zrezygnuje z kupna kapitału rzeczowego K – całe środki finansowe wyda na zaangażowanie kapitału ludzkiego i zatrudni max liczbę pracowników: L max Lmax = YF/p(L) Jeżeli producent zrezygnuje z zatrudnienia pracowników L – całe środki finansowe wyda na zakup elementów kapitału rzeczowego K i kupi ich max ilość: K max Kmax = YF/p(K) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia jednakowego kosztu - izokoszta YF/p(K) L YF/p(L) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia jednakowego kosztu - izokoszta YF/p(K) 1 K1 2 K2 3 K3 L L1 L2 L3 YF/p(L) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia jednakowego kosztu - izokoszta Jest zbiorem kombinacji czynników wytwórczych, które przedsiębiorstwo może zaangażować, wykorzystując w pełni posiadany kapitał finansowy dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW