SPITSBERGEN

POŁOŻENIE WYSPY SPITSBERGEN Spitsbergen – największa wyspa Norwegii, położona w archipelagu Svalbard, na Morzu Arktycznym. Powierzchnia ok. 39 tys. km², górzysta (do 1717 m n.p.m.), w dużej mierze pokryta lodowcami. Odkryta w 1596 roku przez Barentsa. Na wyspie znajduje się stała polska stacja badawcza Hornsund. Populacja około 3 tys. mieszkańców, rozwinięte rybołówstwo, kiedyś wielorybnictwo. Największe miejscowości to Longyearbyen oraz Barentsburg.

Spitsbergen – największa wyspa Norwegii, położona w archipelagu Svalbard, na Morzu Arktycznym. Powierzchnia ok. 39 tys. km², górzysta (do 1717 m n.p.m.), w dużej mierze pokryta lodowcami. Odkryta w 1596 roku przez Barentsa. Na wyspie znajduje się stała polska stacja badawcza Hornsund. Populacja około 3 tys. mieszkańców, rozwinięte rybołówstwo, kiedyś wielorybnictwo. Największe miejscowości to Longyearbyen oraz Barentsburg. W dawniejszym nazewnictwie nazwa Spitsbergen określała cały archipelag Svalbard, którego największą wyspę nazywano wtedy Spitsbergenem Zachodnim (Vest-Spitsbergen)

Lodowce na wyspie Spitsbergen

historia odkrycia archipelagu spitsbergen Spitsbergen 17 czerwca 1596 odkryli Holendrzy: Willem Barents, Jan Rijp i Jacob van Heemskerk. W wieku XVII wyspy Svalbardu były celem podróży wielorybników. Spitsbergen odegrał wielką rolę jako punkt startowy wszystkich ważniejszych wypraw podbiegunowych w XIX i XX wieku. Stąd wyruszył w 1894 na wyprawę do Ziemi Franciszka Józefa Anglik Frederick George Jackson, a w roku 1896 na balonie sterowym Szwed Salomon August Andrée na biegun północny. Jeszcze w XIX wieku przez długi czas sądzono, że morze naokoło bieguna północnego jest wolne od lodów i roi się od zwierząt

Zwierzęta Arktyki i Antarktydy

Lis polarny LIS POLARNY - Jest mniejszy od zwyklego rudego lisa. Zamieszkuje Północną Amerykę i wyspy mórz północy w Eurazji. Zima przyobleka się w biale futro.

Lis arktyczny WILK ARKTYCZNY - Na północnych terenach żyje mnóstwo podgatunków wilków. Są duże i przeważnie posiadaj e biale futro. Ale można spotkać od czasu do czasu wilki czarne. Do tego gatunku należy także leśny wilk kanadyjski.

Wół piżmowy WÓŁ PIŻMOWY - Na tego interesujacego wola piżmowego dawniej polowano dla wspaniałego futra. Długości jego przedstawicieli dochodzi do 1,8 m, wysokości 1,1 - 1,5 m. Są ich dwie odmiany. Z odmiany kanadyjskiej żyje około 10 tys. sztuk, zaś z odmiany drugiej 11 tys. na Grenlandii i 1.500 na Alasce.

Uszatka niedźwiedziowata USZATKA NIEDZWIEDZIOWATA - Spośród wszystkich fok te były najbardziej przetrzebione przez myśliwych. Ich długości osiąga prawie 2 m, zaś ciężar waha się od 200 do 300 kg.

Mors MORS - występuje w dwóch odmianach atlantyckiej (pozostało z nich 24-26 tys. Okazów) wschodniej (jest ich ponad 200 tys.).Osiągają długocść3,75 m (płetwy 50-57 cm). żyją w morzach północy i mogą na nie polować jedynie Eskimosi

Niedźwiedź Polarny NIEDZWIEDZ POLARNY - Ten słynny niedźwiedź osiągają długość 2,5 m, a jego wysokość 1,2 - 1,4 m; ciężar -700 kg. Żyje na całym obszarze Arktyki, dawniej trapiony polowaniami, Dziś jest pod ochrona. Nasza planetę zamieszkuje 20 tys. okazowy, ale uważany jest za gatunek zagrożony.

FLORA Obszar subarktyczny porastają lasy borealne. Obszar Arktyki porasta tundra. Okres wegetacji w Arktyce właściwej trwa tu tylko od czerwca do sierpnia. Na tych obszarach nie może być mowy o istnieniu drzew, pominąwszy małe, złożone z drzew karłowatych, lasy w południowej części Grenlandii. Równiny cechuje roślinność tundry, a więc przede wszystkim mchy i porosty. Na obszarach o większej wilgotności rosną turzyce i trawy. Tworzą one formację roślinną o nazwie tundra pagórkowa. Przy skąpych opadach można bujniejszą roślinność znaleźć najczęściej na zboczach gór, zasilanych w wodę z topniejących lodowców. We florze Spitsbergenu wyróżnia się prawie 120 gatunków roślin, na Nowej Ziemi rośnie ich blisko 200, a na Grenlandii nawet 400. W Arktyce właściwej mogą przetrwać jedynie rośliny o znacznym stopniu specjalizacji, karłowate i o krótkim okresie wegetacji. Na cieplejszych, subarktycznych obszarach częściej występują drzewa, takie jak wierzba, brzoza i olcha, dominują tam jednak drzewa iglaste. Na obszarach o trwałej pokrywie lodowej dochodzi czasem do zjawiska zwanego zakwitem lodu. Jest ono wywołane masowym wystąpieniem glonów i porostów.

FAUNA Również świat zwierzęcy musi się dostosować do istniejących warunków klimatycznych, gwałtownych burz i nadzwyczaj niskich temperatur. Zabezpieczenie przed trudnymi warunkami daje zwierzętom znaczna grubość futra i warstwa tłuszczu. Wśród ssaków należy wymienić renifera, żyjącego w dużych stadach na Grenlandii, zające bielaki i niedźwiedzie, lisy polarne, wilki, woły piżmowe; z ptaków żyją tu: nurzyk, alki i sowa śnieżna. Olbrzymia większość spotykanych na tym obszarze ptaków morskich nie gniazduje tam, a jedynie żeruje w czasie krótkiego okresu obfitości pożywienia. W morzu żyją wieloryby i foki, których liczba jednak w następstwie bezplanowej eksploatacji jest znacznie mniejsza niż pierwotnie

KLIMAT Klimat zróżnicowany, bardzo zależny od szerokości geograficznej i oddalenia od dużych zbiorników wodnych. Długie, ciemne, o niskiej temperaturze zimy i krótkie lata, stanowią główną cechę klimatu polarnego, poza tym jednak obserwuje się wiele różnic, uwarunkowanych wielkością obszaru. I tak np. w Grenlandii, w dwu miejscach, oddalonych od siebie tylko o 8° szerokości geograficznej, obserwujemy w najostrzejszych miesiącach zimowych aż do 14 °C różnicę średniej temperatury (Godthab –10 °C, Uperniwiki –24 °C). Wpływ klimatu kontynentalnego na stosunki klimatyczne wysp polarnych ujawnia się w wyższej, średniej temperaturze lata. Na amerykańskim archipelagu arktycznym zima jest znacznie ostrzejsza niż w Grenlandii, temperatura spada miejscami do –60°, średnia zaś temperatura miesiąca najzimniejszego wynosi –40 °C. Podczas gdy Grenlandia ma częste, choć niezbyt bogate opady śnieżne, obficiej występują one tylko w południowo-zachodniej części wyspy, to na Archipelagu Arktycznym powietrze jest tak suche, że opady są nadzwyczaj rzadkie, a wieczny śnieg ustępuje tu miejsca gruzom skalnym, pod którymi ziemia topnieje tylko po wierzchu, pod spodem zaś jest stale zamarznięta. W zachodniej części Spitsbergenu znajdują się większe obszary wolne od śniegu, dzięki ocieplającemu działaniu Prądu Zatokowego. Lato o średniej temperaturze lipca +5 °C można na 78°30' szerokości północnej uznać za stosunkowo ciepłe

zorza polarna- powstawanie Powstawanie zjawiska związane jest z przepływem prądu w jonosferze na wysokości około 100 km ponad powierzchnią Ziemi w obszarze przenikania pasów radiacyjnych i atmosfery ziemskiej. Podczas rozbłysków Słońce emituje protony o energiach do 1 GeV oraz elektrony o kilka rzędów wielkości mniejszej energii, co wynika z mniejszej masy spoczynkowej tych cząstek. Cząstki te są w większości odchylane przez ziemskie pole magnetyczne. Pułapkowane przez ziemską magnetosferę poruszają się po torze helisy wzdłuż linii pola magnetycznego łączących obydwa ziemskie bieguny magnetyczne powodując wzbudzenia atomów w obszarze polarnym, a skutkiem tego świecenie zorzowe. Atmosfera na dużych wysokościach jest zjonizowana i rozrzedzona, co jest przyczyną także emisji linii wzbronionych. Świecenie zorzowe tworzy ponad 270 linii emisyjnych, głównie tlenu i azotu. Wiatr słoneczny tworzą emitowane stale przez Słońce protony i elektrony o mniejszych prędkościach, a zatem i energiach, również wtedy, gdy na Słońcu nie obserwuje się plam. Także te są pułapkowane przez ziemskie pasy radiacyjne, ale ze względu na mniejsze energie nie wzbudzają tak intensywnie plazmy jonosferycznej, jak cząstki emitowane podczas rozbłysków i nie powodują większych zórz. Cząstki elementarne z rozbłysków są wysokoenergetyczną fazą wiatru słonecznego. Z powodu różniącego się ładunku protonu i elektronu obiegają Ziemię w przeciwnych kierunkach wytwarzając różnicę potencjału na krańcach magnetosfery (około 40 keV), która może się zmieniać po rozbłyskach i powodować indukcyjne przepływy prądu elektrycznego w jonosferze. Z tego powodu zorze bywają widywane częściej przed lokalną północą niż nad ranem. Po intensywnych rozbłyskach na Słońcu zorze obserwowano również na średnich szerokościach geograficznych, w tym ponad Polską, ale również w okolicach równikowych. Zjawisko widywano także w dzień, oraz podczas prawie niezaburzonego magnetyzmu. Wizualne zorze polarne obserwowane były na Jowiszu, a w innych zakresach widmowych na Saturnie, Uranie i Neptunie. W układzie Jowisza na rozciągłość przestrzenną tych zjawisk mają wpływ przepływy plazmy z jednego z księżyców galileuszowych. Zorze były wywoływane - co najmniej dwukrotnie - poprzez detonację ładunku jądrowego grzejącego jonosferę, co zostało skrytykowane przez ekologów. Aparatura amerykańskiego programu badawczego HAARP również wywołała sztuczną zorzę polarną na skutek podgrzania jonosfery falami elektromagnetycznymi w zakresie fal krótkich o dużej energii skupionymi na niewielkiej przestrzeni.

Zjawiska zorzy polarnej

KONIEC WYKONAŁY : KASIA PUDLIK i MONIKA KANDZIA