Reforma WPR na lata 2014 -2020 ustalenia negocjacyjne Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Reforma WPR na lata 2014 -2020 ustalenia negocjacyjne Ekonomika - Ewa Karpińska Wrocław 25-10-2013 1

Wyzwania stawiane przed nową WPR Zreformowana WPR powinna przyczyniać się do realizacji Strategii Europa 2020, w której sformułowano 3 powiązane ze sobą priorytety: – rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji, – rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów w sposób przyjazny środowisku i bardziej konkurencyjnej, – rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Nowa WPR - Powinna pogodzić cele produkcyjne i środowiskowe. Cele reformy WPR: opłacalność produkcji żywności i bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważony charakter gospodarki zasobami naturalnymi i działań w dziedzinie klimatu, zrównoważony rozwój terytorialny.

Reforma WPR – stan negocjacji 25 czerwca br. nastąpiło trójstronne polityczne porozumienie pomiędzy KE Radą Europy oraz Parlamentem Europejskim w sprawie rozporządzeń dotyczących kształtu WPR na lata 2014 -2020. Rozporządzenia dotyczyły: płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW, wspólnej organizacji rynków rolnych, finansowania, zarządzania i monitorowania WPR. 30 września br. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Parlamentu Europejskiego zaakceptowała projekty rozporządzeń.

BUDŻET UE - 2014 -2020

BUDŻET UE - 2014 -2020

Środki ze Wspólnej Polityki Rolnej przeznaczone dla Budżet WPR 2014 -2020 Środki ze Wspólnej Polityki Rolnej przeznaczone dla Polski 32,0 mld EUR = 133,4 mld PLN

Proponowane środki dla Polski z budżetu UE w mln EUR Budżet WPR 2014 -2020 Proponowane środki dla Polski z budżetu UE w mln EUR Rodzaj wsparcia   2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 łącznie 2014-2020 Płatności bezpośrednie 2970 2987 3005 3022 3042 3062 21148 Rozwój obszarów wiejskich 1571 1570 1569 1567 1565 1564 1562 10968 Łącznie płatności i PROW 4541 4557 4573 4589 4607 4625 4623 32116 Źródło: MRiRW Płatności Bezpośrednie - nr 7772/13 z dnia 10. 04. 2013 r

Płatności bezpośrednie – I filar WPR - uzgodnienia zgodzono się na możliwość kontynuowania uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do 2020 r. przez państwa, które do tej pory stosowały ten system płatności, wprowadzono nowe komponenty systemu płatności: płatność za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska - „zazielenienie”, płatności dla małych gospodarstw, płatności dla młodych rolników, płatności związane z produkcją, płatności z tytułu obszarów o ograniczeniach naturalnych - ONW nowe.

Zazielenianie WPR 2014-2020 Każdy kraj członkowski na płatności proekologiczne musi obowiązkowo przeznaczyć 30% środków z koperty krajowej. Obowiązkowe trzy praktyki zazieleniania: dywersyfikacja upraw, utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ), utrzymanie obszarów proekologicznych (tzw. EFA) lub praktyki równoważne do trzech praktyk zazieleniania - przynoszące korzyści dla środowiska i klimatu równoważne lub wyższe niż praktyki obowiązkowe. Lista praktyk równoważnych będzie określona w załączniku do rozporządzenia.

Dywersyfikacja upraw 10 ha - próg zwalniający gospodarstwo z realizacji dywersyfikacji upraw, dwustopniowy system realizacji praktyki: gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych 2 różne uprawy na gruntach ornych, w tym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 % GO, gospodarstwa powyżej 30 ha gruntów ornych – minimum 3 różne uprawy na gruntach ornych; w tym dwie uprawy główne nie powinny zajmować więcej niż 95% GO. Górnych pułapów upraw nie stosuje się, kiedy uprawą główną jest trawa lub inne pasze zielone na GO.

Trwałe Użytki zielone obowiązek utrzymania trwałych użytków zielonych (TUZ) na poziomie gospodarstwa ograniczono do wyznaczonych przez państwa członkowskie TUZ cennych przyrodniczo na obszarach Natura 2000, obejmujących gleby torfowe i podmokłe, utrzymanie TUZ na poziomie kraju lub regionu w przypadku gdy współczynnik udziału TUZ do całkowitej powierzchni użytków rolnych (tzw. ratio) nie spadnie poniżej 5%, został ustanowiony system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych, który pozwoli na skuteczne i szybkie wdrożenie środków zaradczych w sytuacji, kiedy współczynnik ten ulega zmniejszeniu.

Obszary proekologiczyne ( EFA) gospodarstwa, posiadające ponad 15 ha gruntów ornych z wyłączeniem TUZ będą zmuszone do utrzymywania obszarów proekologicznych, powierzchnia przeznaczona na obszary proekologiczne (EFA) ma wynosić: 5% pow. gruntów rolnych od 1 stycznia 2015 r. 7% w 2018 r.

Obszary proekologiczyne ( EFA) Lista obszarów, z której państwo członkowskie musi wybrać jeden bądź więcej obszarów uznanych za obszary EFA obejmuje m.in. : obszary ugorowane, elementy krajobrazu, włączając elementy położone na obszarze przylegającym do działki kwalifikowalnej, strefy buforowe bez nawożenia i pestycydów, włączając strefy buforowe pod TUZ, na których może być prowadzony wypas i/lub koszenie, międzyplony, uprawy wiążące azot, obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji,

Obszary proekologiczyne ( EFA) - cd obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji, systemy rolno-leśne, pasy działki przylegające do krawędzi lasu, obszary zalesione zgodnie z PROW uprawy trwałe z obsadą więcej niż 20 drzew, ale nie przekraczającą 250 szt./ha, uprawy trwałe na stokach o nachyleniu 10% lub więcej oraz obszary objęte praktykami równoważnymi do zazielenienia: program rolno-środowiskowy, program rolno-środowiskowo – klimatyczny.

System dla małych gospodarstw płatność ryczałtowa – ma zastąpić pozostałe płatności bezpośrednie, maksymalna wysokość wsparcia na gospodarstwo może wynieść do 1250 EUR, ( od 500-1250 EUR), rolnicy korzystający z tej formy pomocy zostaną wyłączeni z kontroli spełniania wymogów wzajemnej zgodności, a także zostaną zwolnieni z konieczności stosowania praktyk w zakresie zazielenienia, instrument dobrowolny dla państw członkowskich i rolników.

Płatność dla młodych rolników działanie obowiązkowe dla każdego Państwa członkowskiego, na ten rodzaj wsparcia można będzie przeznaczyć do 2% koperty krajowej, stawka płatności podstawowej dla młodych rolników będzie podwyższona o 25%, każde Państwo członkowskie ustali limit hektarów w gospodarstwie do jakiego będzie ta płatność stosowana, do płatności będą się kwalifikować rolnicy, którzy nie ukończyli 40 roku życia i gospodarują nie dłużej niż 5 lat.

Płatności związane z produkcją Na ten rodzaj wsparcia kraje będą mogły przeznaczyć do 10% krajowej koperty krajowej, w krajach, które stosowały SAPS, w tym Polsce do 15% koperty (13% + 2% na rośliny strączkowe), płatność ta nie powinna prowadzić do wzrostu produkcji, a jedynie do jej utrzymania, sektory wsparcia: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniaki skrobiowe, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowina i cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji.

Wsparcie uzupełniające Kraje członkowskie stosujące system SAPS w tym Polska będą mogły kontynuować do 2020 r. płatności z budżetu krajowego dla sektorów wspieranych obecnie w ramach płatności uzupełniających. Podstawą do ustalenia wysokości wsparcia krajowego będzie kwota płatności uzupełniających zatwierdzona przez KE na 2013 r. Wysokość wsparcia ma być stopniowo zmniejszana o 5 punktów procentowych w stosunku do 2013 roku, zaczynając od 75% w roku 2015, do 50% w roku 2020.

Pozostałe płatności bezpośrednie Capping -degresywność – ograniczenie płatności dla największych gospodarstw: 150 tys. euro rocznie - próg powyżej, którego kwota wsparcia, po odjęciu kosztów pracy najemnej, będzie redukowana liniowo o 5%. 300 tys. euro rocznie brak płatności, środki uzyskane z redukcji będą wykorzystane w II filarze w danym państwie członkowskimi na rozwój obszarów. Dyscyplina finansowa po przekroczeniu przez kraje członkowskie limitów budżetowych na I filar WPR uruchomiony zostanie mechanizm obniżenia płatności bezpośrednich, który obejmie gospodarstwa rolne otrzymujące ponad 2 tys. euro.

Pozostałe płatności bezpośrednie cd. Redystrybucja płatności możliwość zastosowania przez państwa członkowskie dodatkowej płatności do jednakowej liczby pierwszych hektarów (w każdym gospodarstwie), nie większej niż 30 ha lub niż średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju – maksymalnie do 30% koperty krajowej. Przepływ środków finansowych pomiędzy filarami państwa członkowskie stosujące system płatności SAPS będą miały możliwość przesunięcia środków finansowych między filarami (do 25% z II filaru na I filar w latach 2015-2020).

Pozostałe płatności bezpośrednie cd. Aktywny rolnik aby skierować płatności bezpośrednie wyłącznie do rolników czynnych zawodowo, w projekcie rozporządzenia wprowadzono tzw. definicję aktywnego rolnika, z płatności bezpośrednich będą wykluczane obszary, na których nie prowadzi się prawdziwej działalność rolniczej (np. lotniska, koleje, obiekty sportowe etc.), każde państwo członkowskie będzie musiało ustalić listę obszarów i podmiotów wykluczonych z płatności . Zasady te nie obejmą podmiotów, które otrzymują płatności do 5 tys. euro.

Propozycja struktury kopert krajowych według KE Premia dla młodych rolników do 2% koperty ………………….. Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi do 5% koperty …………………………………… Wsparcie powiązane z produkcją od 5-10% koperty …………………………………………………….. Uproszczony system dla małych gospodarstw do 10% ……………………………………………………………………... Płatność proekologiczna 30% koperty krajowej ………………………………………………………………………………… Płatność podstawowa źródło: Biuletyn Informacyjny ARR nr 3/2013

Wspólna organizacja rynków Mechanizmy zarządzania rynkami rolnymi: Kwoty mleczne będą obowiązywać do 2015 r. Kwoty cukrowe będą obowiązywać do 30 IX 2017 r. Funkcjonujące dotychczas systemy interwencji publicznej oraz dopłat do prywatnego przechowywania – zostaną udoskonalone – cel zwiększenie skuteczności reagowania w sytuacji wymagającej podjęcia działań (obszar dyskusyjny do końca nie ustalony) Kontynuowane będą programy: „Owoce w szkole” „Mleko w szkole”

PROW 2014 -2020 – projekt Nowy PROW musi realizować trzy cele horyzontalne jakimi są : Innowacyjność Zmiana klimatu zgodnie ze Środowisko musi się mieścić, zgodnie z przepisami unijnymi w granicach 6 piorytetów, które określa projekt rozporządzenia EFRROW* *Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Strategią Europa 2000

PROW 2014 -2020 – projekt Nowy PROW: będzie spójny z innymi programami operacyjnymi wspierającymi działania rozwojowe kraju środkami unijnymi, wykorzysta dotychczasowe doświadczenia z realizacji poprzednich programów, planowana regionalizacja oraz możliwość wyboru przez województwa poszczególnych programów z całego pakietu działań - wybór mechanizmów pomocowych przez regiony.

PROW 2014 -2020 – projekt PROW na lata 2014-2020 będzie realizował następujące priorytety: Priorytet pierwszy – transfer wiedzy i innowacje - zwiększanie innowacyjności, wzmacnianie powiązań pomiędzy praktyką a badaniami naukowymi. Priorytet drugi – konkurencyjność rolnictwa i żywotność gospodarstw - 2 cele: ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi oraz umożliwianie ich uczestnictwa w rynku, ułatwianie wymiany pokoleniowej w sektorze rolnym.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: modernizacja gospodarstw rolnych – inwestycje w gospodarstwach rolnych, prowadzące do poprawy wyników ekonomicznych, oszczędne gospodarowanie energią i wodą, pomoc dla gospodarstw do 300 ha oraz o wielkości ekonomicznej od 15 tys. do 100 tys. euro standardowej produkcji ( SP), wysokość pomocy (propozycja) 200 tys. zł zakup maszyn i inne inwestycje, 500 tys. zł na budowę lub modernizację budynków inwentarskich, wysokość pomocy 40% kosztów inwestycji, warunek - prowadzenie rachunkowości rolnej.

PROW 2014 -2020 – projekt Propozycje wspieranych inwestycji: szczególnie wspierane mają być inwestycje w budynki gospodarcze służące: produkcji mleka, bydła mięsnego, produkcji trzody - prosiąt, ( wyłączone kurniki), przechowalnictwu produktów rolnych pochodzących z gospodarstwa: zboża, owoce, inne, stanowiące projekty zbiorowe realizowane przez co najmniej 2 rolników, gospodarstwom ekologicznym lub prowadzącym integrowaną produkcję, służące poprawie produktu lub zwiększeniu wartości dodanej produktu w tym przygotowanie do sprzedaży, zakładanie plantacji wieloletnich.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: restrukturyzacja małych gospodarstw - granty dla małych gospodarstw – nowość - na zwiększenie standardowej produkcji (SO) oraz konkurencyjności - szansa na rozwój. Warunki: prowadzenie działalności rolniczej w celach zarobkowych w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, wyjściowa wielkość ekonomiczna od 2 tys. do 15 tys. euro, docelowa wielkość ekonomiczna – nie mniej niż 15 tys. euro, wzrost musi wynieść co najmniej 20% wartości wyjściowej, prowadzenie rachunkowości rolnej. Wysokość planowanej premii – 60 tys. zł

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: premie dla młodych rolników - działanie dość podobne do funkcjonującego obecnie. Warunki : po raz pierwszy rozpoczęcie prowadzenia gospodarstwa rolnego, wiek do 40 lat, wykształcenie rolnicze, pow. docelowa gospodarstwa – nie mniej niż średnia powierzchnia gospodarstwa w woj. do 300 ha max, wielkość ekonomiczna SP nie mniej niż 20 tys. euro do max. 100 tys. euro, stanowi własność beneficjenta lub dzierżawę z AWRSP jednostki samorządu terytorialnego. Wysokość planowanej premii – do uzgodnienia ? (premia wypłacana w 2 ratach)

PROW 2014 -2020 – projekt Priorytet trzeci – łańcuch żywnościowy i zarządzanie ryzykiem 2 cele: integrowanie producentów z łańcuchem żywnościowym, wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwie.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: dotacje dla gospodarstw rolnych wdrażających systemy jakości, refundacja kosztów certyfikacji, przetwórstwo i marketing produktów rolnych, tworzenie grup producentów rolnych, podstawowe usługi i odnowa na obszarach wiejskich – budowa targowisk , dróg lokalnych, przywracanie potencjału produkcji rolnej, zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych.

PROW 2014 -2020 – projekt Priorytet czwarty – ukierunkowanie wsparcia na odtwarzanie, ochronę i wzmacnianie ekosystemów - realizowany przez 3 cele: odtwarzanie i zachowanie bioróżnorodności, działania na obszarze Natura 2000, poprawa gospodarki wodnej, poprawa gospodarowania glebą.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: program rolno-środowiskowy - ochrona siedlisk przyrodniczych, różnorodności krajobrazu, zasobów genetycznych roślin i zwierząt, zrównoważone gospodarowanie środkami do produkcji rolnej, rolnictwo ekologiczne – pomoc dla gospodarstw, płatności Natura 2000 – ochrona siedlisk cennych przyrodniczo i zagrożonych gatunków roślin oraz zwierzą, płatności ONW, scalanie gruntów.

PROW 2014 -2020 – projekt Priorytet piąty – gospodarowanie zasobami i przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną realizowany przez 4 cele szczegółowe: poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych, poprawa efektywności korzystania z energii, ułatwianie dostaw i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa oraz pochłanianie dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działanie: Zalesianie i tworzenie terenu zalesieniowego. Zasady przyznawania pomocy podobne do obecnie obowiązujących. Warunki: beneficjent jest właścicielem gruntów przeznaczonych do zalesienia, do zalesienia będą mogły być przeznaczane grunty przewidziane do zalesienia w planach zagospodarowania przestrzennego, zalesienia gruntów rolnych będą wykonywane na gruntach rolnych użytkowanych jako grunty orne oraz sady, minimalna powierzchnia zalesienia 0,5 ha, maksymalna powierzchnia -20 ha.

PROW 2014 -2020 – projekt Priorytet szósty – włączenie społeczne, redukcja ubóstwa, promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich - realizowany przez 2 cele: ułatwianie różnicowania działalności, zakładanie małych przedsiębiorstw, tworzenie miejsc pracy i wspieranie lokalnego rozwoju.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich – zarówno dla rolników oraz członków ich rodzin premia 100 tys. zł na tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: odbudowa i poprawa stanu dziedzictwa kulturowego wsi, rozwijanie infrastruktury handlowej, budowa obiektów przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, tworzenie, ulepszanie lub rozbudowa infrastruktury małej skali.

PROW 2014 -2020 – projekt Planowane działania: pakiet działań LEADER, obecnie funkcjonujący - obowiązkowe przeznaczenie do 5% budżetu PROW na to działanie – nowość operacje wdrażane przez LGD w ramach lokalnej strategii rozwoju: transfer wiedzy i innowacji oraz doradztwo (szkolenia), przetwórstwo i marketing produktów rolnych, w tym inkubatory kuchenne - beneficjent - mikroprzedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa, przygotowania do sprzedaży i wprowadzania do obrotu produktów rolnych oraz rolnicy prowadzący działalność gospodarczą lecz ubezpieczeni w KRUS – nowość, rozwój przedsiębiorczości – beneficjent - mikro- lub małe przedsiębiorstwo.

Nowy PROW 2014 -2020 – konsultacje społeczne Nowe podejście do procesu programowania polega na ścisłej koordynacji polityki rozwoju obszarów wiejskich z innymi politykami unijnymi, które zawarte są we Wspólnych Ramach Strategicznych oraz Umowach Partnerskich. Każdy kraj członkowski w 2014 r. będzie zawierał z KE „Umowę Partnerską” opisującą cele i kierunki wydatkowania środków finansowych w ramach przygotowanych programów operacyjnych finansowanych z funduszy unijnych. Projekt PROW 2014-2020 zamieszczony jest na stronie: http://www.minrol.gov.pl

Okres wdrożenia nowego WPR Do końca 2014 r. Komisja Europejska musi przygotować przepisy wykonawcze do rozporządzeń Rady i Parlamentu. Rok 2014 w przypadku płatności bezpośrednich będzie traktowany jako przejściowy, a część nowych wymogów będzie wdrożona, począwszy od 2015 roku.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu ul. Zwycięska 8, 53-033 Wrocław email: sekretariat@dodr.pl www.dodr.pl