Zarys cybernetycznej teorii trwałego rozwoju (sustainable development) Podatność innowacyjna – istotny warunek życia w SZiR Wykład VI 19 marca 2014

Lesław Michnowski Wieloletni ( ) członek Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Powtórzenie i uzupełnienia

Wybrane podstawowe pojęcia: 1. Konstruktywność/destruktywność 2. Rozwój dojrzały (SCT lub Ś) 3. Innowacyjna podatność

Konstruktywność przewaga konstrukcji, nad destrukcją, czyli skutków pozytywnych nad - nieuchronnie towarzyszącymi każdemu działaniu - skutkami negatywnymi. SCT jest wewnętrznie konstruktywny, gdy jego życiu towarzyszy przewaga dotyczącej go konstrukcji nad destrukcją, a wraz z tym następuje wzrost jego trwałości oraz jakości życia stanowiących go podmiotów.

Rozwój dojrzały SCT lub Ś: gdy te systemy życia są zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, konstruktywne

Podatność innowacyjna: taka forma struktury SCT/ONW, która stymuluje aktywność poznawczo- innowacyjną i wchłanianie innowacji. Podatność innowacyjna: taka forma struktury SCT/ONW, która stymuluje aktywność poznawczo- innowacyjną i wchłanianie innowacji.

Główne tezy poprzedniego wykładu: 1. Wewnętrzna destruktywność ŚP jako skutek nie przeprowadzenia transformacji humanistycznej, a zatem patologicznego przekroczenia zarówno inercyjnej, jak i środowiskowej, granicy wzrostu ŚS. 2. Doprowadzenie do trwałej przewagi podmiotów zewnętrznie konstruktywnych nad zewnętrznie destruktywnymi, jako warunek osiągnięcia SD ŚS. 3. Podatność innowacyjna przedsiębiorstw jako istotny warunek eliminowania innowacjami kryzysogennych konsekwencji rozwoju nauki i techniki

Warunkująca SD transformacja humanistyczna jest wymuszona: 1. zagrożeniem zniszczenia – przy kontynuowaniu wzrostu elitarnego – wspomagającej elitę (jako Technika/T) nie-elity; 2. pojawieniem się SZiR, a wraz z tym moralnej destrukcji jako głównego czynnika wstrzymywania rozwoju SCT.

Transformacja humanistyczna SCT, jako istotny współcześnie warunek SD (Rio+20, Fr.). A zatem – w jej ramach - konieczność: 1. antycypatywności; 2. upodmiotowienia nie-elity, w tym ukształtowania jej mądrości; 3. podziału pracy sterowniczej (strategiczna, operacyjna, taktyczna); 4. przemiany aksjologicznej od egoizmu do dobra wspólnego wszystkich ludzi (bez ŚP).

Upodmiotowienie nie-elity: zmiana statusu społecznego osób tworzących nie-elitę, zaktywizowanie i włączenie ich potencjału intelektualnego w proces ekospołecznie użytecznej – szczególnie poznawczo-innowacyjnej - aktywności twórczej, w tym (głównie na poziomie taktycznym) projektowania rozwojowych działań i podejmowania sterowniczych decyzji

Bez upodmiotowienia nie-elity nie można w SZiR skutecznie eliminować negatywnych następstw - coraz szybciej wraz z rozwojem n -t. postępującej - moralnej destrukcji (do niedawna poprawnych, lecz już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami, form życia SCT).

Trzy fazy wzrostu elitarnego: 1. w walce wyboru i – wspomaganego przez nie-elitę - kształtowania elity; 2. stymulowania rozwoju n.-t. wraz z powstrzymywaniem rozwoju nie-elity; 3. odrzucającej egoizm na rzecz dobra wspólnego elity i nie-elity, przemiany aksjologicznej elity – warunku transformacji humanistycznej.

Kryzys globalny skutkiem nie zakończenia, przez ŚS, etapu wzrostu elitarnego (faza III) i nie dokonania transformacji humanistycznej, zaś, w efekcie, początkowo: - wejścia w stan stagnacji regresywnej, a następnie (w wyniku spowodowania tym kryzysu globalnego) - rozpoczęcia kształtowania stanu wzrostu regresywnego (w tym totalitaryzmu ukrytego (JPII)/cybernetycznego).

SCT, po transformacji humanistycznej, w stanie wzrostu nie-elitarnego, czyli nadal w stanie rozwoju wstępnego/niedojrzałego – zewnętrznie destruktywnego. Rozwój elity i nie-elity kosztem środowiska/ŚP..

Osiągnięcie przez SCT – wraz z transformacją humanistyczną – stanu wzrostu nie-elitarnego, to warunek rozwojowego przekroczenia zarówno inercyjnej, jak i następnie środowiskowej, (po transformacji ekohumanistycznej) granicy wzrostu SCT.

Transformacja ekohumanistyczna

Transformacja ekohumanistyczna: 1. zmiana aksjologii na ekohumanistyczną, czyli dobra wspólnego zarówno wszystkich ludzi, jak i ŚP; 2. rozbudowa informacyjnego systemu dostępu do wiedzy o kompleksowych (w tym przyrodniczych) skutkach działań SCT i innych zmian w ŚP. 3. ujęcie w rachunku korzyści i kosztów działalności społeczno-gospodarczej, jego przyrodniczych składników;

Transformacja ekohumanistyczna (2): 4. opanowanie umiejętności zapewniania dostępu do alternatywnych źródeł zasobów naturalnych, wcześniej, aniżeli wyczerpane zostaną ich źródła aktualnie dostępne; 5. opanowanie umiejętności WSPÓŁsterowania procesem życia ŚP; 6. kształtowanie warunków symbiozy w układzie: SCT-ŚP.

Ukształtowanie, w stanie wzrostu nie-elitarnego, zdolności antycypatywności stworzy możliwość rozpoznania zbliżania się SCT do środowiskowej granicy jego wzrostu i rozwojowe (wraz z transformacją ekohumanistyczną) jej przekroczenie.

Rozwój dojrzały SCT jako skutek dwu transformacji: humanistycznej i ekohumanistycznej, umożliwiających rozwojowe przekroczenie obu granic wzrostu: zarówno inercyjnej, jak i środowiskowej.

Warunkiem istotnym – umożliwiającego SD – upodmiotowienia nie-elity jest doprowadzenie odpowiednio dużej ilości SCT/organizacji naukowo-wytwórczych do stanu dojrzałości wraz z ukształtowaniem ich PODATNOŚCI INNOWACYJNEJ.

Dla SD niezbędne ekospołecznie użyteczne innowacje: 1. doskonalące (nadal moralnie nie zdegradowane techniki), oraz 2. nowatorskie, kreujące – z już istniejących elementów software i hardware - techniki jakościowo odmienne od dotąd stosowanych).

Podatność innowacyjna SCT/organizacji naukowo-wytwórczej (ONW) zależy od jej: - pojemności informacyjnej; - sprawności informacyjnej; - elastyczności, oraz - odpowiedniego przewyższania, skalą podobnego naukowo-technologicznie wytwarzania, optymalnego minimum, dotyczącego aktualnie wytwarzanej techniki

Pojemność informacyjna SCT: jego zdolność do osiągnięcia określonego nią maksymalnego poziomu jakości SCT, w wyniku jego optymalnego uorganizowania. Pojemność informacyjna SCT zależy od ilości i jakości tworzących go elementów (i = B(n,q)1/s), oraz adekwatności jego homeostatu

Sprawność informacyjna: stosunek informacji odwzorowujących system: SCT –Ś, możliwych do pozyskania, względem tych z nich, które są wykorzystywane w obronie życia i rozwoju SCT.

Sprawność informacyjna SCT m.in. zależy od (1): 1. jego potencjału intelektualnego, w tym mądrości; 2. potencjału sztucznej inteligencji, w tym metod symulacji komputerowej i automatyzacji wytwarzania; 3. ilości i poprawnej lokalizacji obserwatorów systemu: SCT –Ś; 4. sprawności kanałów przekazu informacji, w tym ilości punktów retransmisji;

Sprawność informacyjna SCT m.in. zależy od (2): 5. sprawności magazynowania i dostępności informacji; 6. zdolności wykorzystywania informacji, w tym elastyczności SCT; 7. innowacyjnej podatności SCT; 8. stosunków podziału na zasadzie ekospołecznej sprawiedliwości.

Ekospołeczna sprawiedliwość: podział efektów społecznego procesu pracy, w tym pracy poznawczo-innowacyjnej, w odniesieniu do podmiotów: 1. zewnętrznie konstruktywnych: proporcjonalnie do ekospołecznej użyteczności ich aktywności; 2. normalnie zewnętrznie destruktywnych (w stanie rozwoju wstępnego): proporcjonalnie do prognozowanej ich ekospołecznej użyteczności po osiągnięciu stanu rozwoju dojrzałego; 3. patologicznie zewnętrznie destruktywnych (w stanie wewnętrznej i zewnętrznej destruktywności): proporcjonalnie do prognozowanej ekospołecznej użyteczności skutków ich rewitalizacji.

Odpowiednie przewyższanie - skalą podobnego naukowo-technologicznie wytwarzania – jej optymalnego minimum, (dotyczącego aktualnie wytwarzanej techniki), to istotny warunek podatności innowacyjnej, w tym innowacyjnego przymusu (dotyczącego zarówno innowacji doskonalących, jak i nowatorskich).

Optymalne minimum skali naukowo-technologicznie podobnego wytwarzania: taka skala wytwarzania - określonego poziomu rozwoju – danej techniki, przy której KKJT/K jest najmniejszy

Kompleksowy Koszt Jednostkowy Techniki (KKJT/K) - odniesiony do jednostkowego zastosowania danej techniki koszt: - jej wytworzenia, - eksploatowania, - likwidacji, oraz - odtworzenia środowiska społeczno- przyrodniczego zdegradowanego w wyniku stosowania danej techniki, w tym odtworzenia zużytej bazy paliwowo- surowcowej (albo zapewnienia dostępu do źródeł alternatywnych).

Małe jest piękne? Przy zbyt małej skali wytwarzania brak innowacyjnej podatności

Podatność innowacyjna SCT/ONW istotnie zależna od jej sprawności informacyjnej, w tym zwłaszcza poprawnej formy struktury kanałów informacyjnych w układzie: ONW - użytkownicy wytworów – dalsze środowisko ONW

Dziękuję za uwagę.