Wprowadzenie do filozofii Wykład czwarty Maciej Barwacz

Po śmierci Arystotelesa… Sceptycy (Epikur) Stoicy (Zenon z Kition) Cynicy (Antystenes, Diogenes) Neoplatonizm (Plotyn 205-270 r) Bogowie nie interesują się ludzką rasą, Hedonizm, Brak konsekwencji umysłu Zaprzeczenie atomizmowi, nieskończoność świata, Odrzucenie transcendentnej wizji Negacja wiedzy i kultury, Obojętność wobec potrzeb Jednia – Umysł - Dusza, Ciało nie istotne – kultywacja duszy w celu dotarcia do Jedni (ekstaza objawienia)

Trzy ośrodki kulturowo - filozoficzne Europa (scholastycyzm, neoplatonizm) Bliski Wschód (zoroastryzm, islam, judaizm, chrześcijaństwo) Azja (konfucjanizm, taoizm, hinduizm, dżinizm, buddyzm)

Rozprzestrzenienie się Pięciu głównych religii świata (3000 p.n.e. – obecnie)

Czy mówimy o czasie, w którym dominuje jedna myśl intelektualna? Wpływy antyku (Platon – „Jednia” Plotyn) Myśliciele wielkich religii (islam, judaizm, chrześcijaństwo, buddyzm) Wspólne korzenie - Jerozolima, miasto wielkich religii monoteistycznych Czy filozofia religii monoteistycznych, nie jest jak drewniane żelazo? (M. Heidegger) Jednomyślność? Wielka Schizma 1054

Kalendarium Po śmierci Arystotelesa – okres wielkich sekt filozoficznych 563 p.n.e. - przychodzi na świat Siddhartha Gautama (Lumbini) Osłabienie imperium rzymskiego na rzecz przegranych bitew (410 r. Goci łupią Rzym) 330 – Przeniesienie stolicy do Konstantynopola (nowe centrum intelektualne, wpływy wielu kultur) 354 – przychodzi na świat Augustyn z Hippony (Tagasta, dziś Suk Ahras) 476 - Upadek zachodniego skrzydła imperium rzymskiego 570 – przychodzi na świat Mahomet (Mekka)

Kalendarium 500 – 1000 Wieki ciemne w Europie Około 1070 – Anzelm przedstawia ontologiczny dowód na istnienie boga Czwarta Krucjata (1202 – 1204) – odkrycie dzieł Arystotelesa, odwilż intelektualna 1127 – przychodzi na świat Awerroes (Kordoba) 1227 – przychodzi na świat Tomasza z Akwinu

Bliski Wschód IX wiek, filozofia starożytna dociera do świata kultury islamskiej Bagdad, Dom mądrości kalifów Złoty wiek nauki w kulturze islamskiej (trwa do XIII wieku, kres rozkwitu kładą Wyprawy krzyżowe oraz najazdy Mongołów) Al-Farabi, Awicenna, Majmonides, Awerroes - połączenie neoplatonizmu i argumentów Arystotelesa za rozpoznawaniem boga

Bliski Wschód Al-Farabi Avicenna Maimonides

Europa Manicheizm – dualizm teologiczny (religia staroirańska Manes 216 – 277 p.n.e.) Czas cykliczny i linearny Scholastyka Fundamentalizm Augustyn z Hippony (wpływ Platońskich ideii, najważniejsze pojęcia: predestynacja, grzech, teodycea) Tomasz z Akwinu (zaaprobowane przez Kościół rozczytanie dzieł Arystotelesa, najważniejsze pojęcia: tomizm, tabula rasa, teleologia – boski plan, 5 dowodów na istnienie boga)

Dowód Anzelma Bóg jest czymś prymarnym, ponad nim nic nie może być pomyślane Bóg może być pomyślanym jako idea lub cos istniejącego Istnienie jest czymś większym niż nieistnienie Bóg musi istnieć w rzeczywistości (odrzucony przez Tomasza z Akwinu, Gaunilona, Kanta)

Europa Augustyn z Hippony Tomasz z Akwinu

Azja, kontynent wielu religii (konfucjanizm, taoizm, hinduizm, dżinizm, buddyzm) Mapa przedstawiająca początki Rozprzestrzeniania buddyzmu w Azji

Lektury uzupełniające R.C. Solomon , K.M. Higgins, Krótka historia filozofii, Warszawa 1997 T.E. Mommsen, Petrarch's Conception of the 'Dark Ages' Speculum 1942 Święty Augustyn, Wyznania, Kraków 2009 E. Grant, Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej, Warszawa 2009 N.Davies, Europe: A History, Oxford 1996. S. Świeżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa 2000