Schyłek Średniowiecza Pomiędzy nauką a religią

Prezentacja na temat: "Schyłek Średniowiecza Pomiędzy nauką a religią"— Zapis prezentacji:

1 Schyłek Średniowiecza Pomiędzy nauką a religią
Maciej Barwacz

2 Średniowiecze - systematyka
Dwa okresy: patrystyka - okres Ojców Kościoła (V-VIII w.) scholastyka (do ok r.). Cechy filozofii średniowiecza: Racjonalizacja wiary Antyczne wpływy (platonizm oraz arystotelizm) Między objawieniem a rozumem Hierarchiczność Symbolika Autorytet gwarantem ładu

3 Kwestie do rozwagi Czy Średniowiecze rzeczywiście było czasem filozoficznej jednomyślności? Czym zostało zastąpione pojęcie wolności , obecne w pismach Platona i Arystolesa, przez średniowiecznych interpretatorów? Czy jednomyślność leży u podstaw istoty filozofii?

4 Renesans Człowiek jest miarą wszechrzeczy (Panton chrematon metron anthropos) Protagoras Prawdziwe odrodzenie czy nostalgia za antykiem? Od antropocentryzmu do jego krytyki Indywidualizm i samodoskonalenie jako synonimy kultury Ponowne ożywienie pogańskich filozofii (stoicyzm, epikureizm)

5 Przemiany Późnego Średniowiecza
Gwałtowny rozwój miast Rozpoczęcie procesu prywatyzacji gruntów Początki kapitalizmu, Luca Pacioli (1447–1517)

6 Luca Pacioli (1447–1517)

7

8 Rhombicuboctahedron De divina proportione (1509)

9 Sześcio-ośmiościan rombowy mały

10 Franciszek Petrarka (1304-1374)
Autor Listów humanista Prekursor w badaniach nad językiem Natura pierwszym domem człowieka Filozofia poza uniwersytetami, ars vitae

11 Michel de Montaigne (1533-1592)
Próby ( Essais ), 1580 Sceptyk (cóż ja wiem?) Edukator, pedagog Pierwszy krytyk europocentryzmu Kultura to obszar egalitarny Kultura i natura Kultura i religia

12 Franciszek Bacon (1561 – 1626) Novum organum (1620)
Droga indukcji: obserwacja faktów, gromadzenie jak największej ilości danych Hipoteza i eksperyment. Prawo natury. Prognoza. Zastosowanie prawa –dedukcja. Złudzenia i idole

13 Indukcja eliminacyjna

14 Filozofia polityczna – Niccolo Machiavelli, Thomas Hobbes, John Lock
Astronomia – Mikołaj Kopernik, Galileusz

15 René Descartes(1596-1650) (dalej Kartezjusz)

16 René Descartes(1596-1650) Wiek XVII wiekiem racjonalizmu
Dedukcyjny system wnioskowania Paradygmat : matematyka, geometria, logika Bezpośrednim przedmiotem poznania jest IDEA Punktem początkowym filozofii jest ŚWIADOMOŚĆ, w tym nasza zdolność do samodzielnego myślenia.

17 *przypomnienie Sylogizm (stgr. συλλογισμός)
Schemat wnioskowani dedukcyjnego Wniosek + dwie przesłanki Schemat: przesłanka większa (ponieważ zawiera termin większy) przesłanka mniejsza (z terminem mniejszym) wniosek

18 Dwa typy dedukcji - Bezpośrednia (gdy związek przesłanka – wniosek ujmowany w jednym akcie poznania; np. Cogito ergo sum ). - Pośrednia (gdy intelekt ujmuje związek każdego ogniwa rozumowania z ogniwem mu najbliższym, lecz nie potrafi objąć go w całości).

19 Cztery wykładnie metody matematycznej wg Kartezjusza
1. Przyjmować tylko to, co jasne i wyraźne (reguła oczywistości) 2. Wyodrębnić najprostsze elementy i ustalić ich wzajemne relacje (analiza). 3. Przechodzić od elementów najprostszych do bardziej złożonych (dedukcja). 4. Wyliczać i robić przeglądy przeprowadzonych rozumowań (enumeracja).

20 Trzy typy idei wg Kartezjusza
- Nabyte za pośrednictwem zmysłów (np. idea barwy), służą do zachowania życia. - Urobione fikcje, konstrukcje wyobraźni (np. chimera, centaur), podstawa sztuki. - Wrodzone (Bóg, prawda, myślenie) – wrodzone potencjalnie, a nie aktualnie, jako dyspozycje, związane z nauką. Tylko te idee są poznawane w sposób jasny i wyraźny.

21 Wątpliwość (sceptycyzm metodologiczny)
3 etapy: - argument ze złudzenia zmysłów; - argument z braku wyraźnej granicy między jawą a snem; Hipotezę złośliwego demona. Jeśli niczego nie wiemy na pewno, to pewność absolutną mamy w zakresie naszego istnienia

22 Dusza ≠ (życie – ciało) → dualizm Kartezjański
jestem substancją , której istotą jest myślenie Wcześniej: Dusza = (życie – ciało) Dusza ≠ (życie – ciało) → dualizm Kartezjański Wniosek Kartezjusza: Myśli nie można identyfikować z procesami fizycznymi, wchodzą w inną kategorię istnienia.

23 Descartes dziś…

24 Descartes dziś… John Searle 1932-…

25 Listy do księżniczki Elżbiety(1643 - 49) autorstwa Kartezjusza
„Jedynie codzienny bieg życia i potoczne rozmowy oraz powstrzymanie się od rozmyślań i studiów nad rzeczami, które ćwiczą wyobraźnię, uczą nas pojmowania jedności duszy i ciała”

26 Bibliografia E. Coreth, H. Schöndorf , Filozofia XVII i XVIII wieku, Kęty 2006 Z. Drozdowicz, Filozofia francuska w epoce Oświecenia, Poznań 2005. B. Russell, Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, Warszawa 2000.