Procesy decyzyjne i instytucje UE

Podział kompetencji -uwagi wprowadzające Kompetencje UE są zawarte w TUE i TFUE. Za wykładnię tych Traktatów odpowiada ETS (art. 19 ust 1 zd. 2 TUE). Jednakże to, które kompetencje i w jakim zakresie będą mogły być przeniesione, określają konstytucje państw członkowskich oraz ustawy wyrażające zgodę na przyjęcie lub zmianę Traktatów założycielskich. Natomiast za wykładnię krajowych konstytucji są odpowiedzialne sądy konstytucyjne państw członkowskich, co może prowadzić (i prowadzi) do konfliktów między nimi a ETS.

Podział kompetencji w UE i podział kompetencji między UE a jej państwami członkowskimi TUE w art. 5 precyzuje znane zasady podziału kompetencji między Unię a państwa członkowskie, przy czym sprecyzowanie to polega na ich wyraźnym wymienieniu, dookreśleniu i ustanowieniu mechanizmu monitorowania zasady pomocniczości przez parlamenty narodowe Zasada przyznania Zasada pomocniczości Zasada proporcjonalności Jednak w dziedzinie WPZiB wprowadzono wyraźne zastrzeżenie, że WPZiB „podlega szczególnym zasadom i procedurom”

Kompetencje domniemane Specjalne znaczenie, jako podstawa prawna aktu, ma art. 352 TFUE (d. 308 TWE) oraz związana z nim doktryna kompetencji domniemanych (ang.: implied power), które wynikają, z funkcji lub celów organizacji. Wraz z zasadą effet utile i zasadą efektywności tworzy reguły pozwalające na interpretowanie podstaw prawnych UE w kierunku zapewnienia im największej skuteczności.

Traktat z Lizbony dzieli kompetencje Unii na trzy zasadnicze dziedziny (Tytuł I TFUE – „Kategorie i dziedziny kompetencji Unii”): kompetencje wyłączne UE: obejmują dziedziny, w której traktaty przyznają Unii wyłączność stanowienia prawa oraz przyjmowania aktów prawnie wiążących, natomiast państwa członkowskie mogą podejmować takie działania wyłącznie z upoważnienia Unii lub w celu wykonania jej aktów kompetencje UE dzielone z państwami członkowskimi: obejmują dziedziny, w których Unia i jej państwa członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty wiążące prawnie, przy czym państwa członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji (art. 2 ust. 2 TFUE). kompetencje UE w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań państw członkowskich: w takim przypadku kompetencja Unii nie zastępuje kompetencji państw członkowskich w odnośnych dziedzinach (art. 4 ust. 5 akapit 1 TFUE).

Kompetencje UE Rządzone są zasadą przyznania, nie są dzielone według dziedzin, lecz ograniczone funkcyjnie tym co jest niezbędne do osiągnięcia celów (proporcjonalność) i wypełnienia zadań, podlegają zasadom subsydiarności (kompetencje dzielone).

Wyłączne kompetencje państw członkowskich Część kompetencji została zastrzeżone dla państw, np.: wprowadzanie niektórych ograniczeń w swobodnym przepływie kapitału i płatności (zwłaszcza podatkowych), stosowanie środków dla utrzymania prawa i porządku oraz zabezpieczenia bezpieczeństwa wewnętrznego w sferze wiz, azylu, imigracji i polityk związanych ze swobodnym przepływem osób, treści nauczania, organizacja systemów edukacyjnych oraz ich różnorodność kulturalna i językowa, regulacja reżimów własności, produkcja i handel bronią, amunicją i materiałami wojennymi (wyrok z 2003 r. w sprawie T-26/01 Fiocchi Munizioni p. KE)

W sprawie C-300/01 Salzmann przeciwko Austria ETS zauważył, że chociaż regulacja reżimów własności należy do kompetencji wyłącznej państw członkowskich, zgodnie z art. 295 TFUE, nie oznacza to jednak, że nie dotyczą jej zasady fundamentalne d. TWE. Tak więc środki krajowe, które regulują nabywanie nieruchomości (specjalna procedura zgody), i które mają na celu zakazanie posiadania drugiej nieruchomości (domu) w pewnych częściach terytorium państwa muszą być zgodne z postanowieniami traktatu dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału.

Stanowienie prawa przez Radę UE i Parlament Europejski Rodzaje procedur - sama Rada UE - procedura konsultacji - procedura współpracy - procedura współdecydowania - procedura wyrażania zgody przez PE Tworzenie prawa przez samą Radę UE - sprawy techniczne (np. cła – art. 26 TWE) - nieformalne konsultacje z PE Procedura konsultacji - niewiążąca - traci na znaczeniu