Regulacja krajowa i międzynarodowa Wolność zgromadzeń Regulacja krajowa i międzynarodowa

Pojęcie zgromadzenia w języku prawnym – zgromadzenie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych narad lub w celu wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych

Pojęcie zgromadzenia Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach art. 3 ust. 1 Zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.

zgromadzenia a udział w imprezach masowych Cel zgromadzenia CEL wyrażający się poprzez wolę uczestników (np. przedstawienie problemu, przybliżenie idei) zgromadzenia a udział w imprezach masowych

Formalna organizacja zgromadzenia Obecność organizatorów zwołujących oraz rozwiązujących zgromadzenie (zgromadzeniem nie jest tłum gapiów) Fizyczna obecność uczestników w miejscu zgromadzenia

Geneza zgromadzeń Zgromadzenie ludowe w Atenach (centralny organ demokracji ateńskiej) – wczesny przejaw wolności zgromadzeń zgromadzenia o charakterze parawyborczym (wolna elekcja w Polsce) później również forma spotkań osób o poglądach nieprzychylnych panującym

Geneza zgromadzeń Koncepcja suwerenności narodu J. J. Rousseau Demokracja bezpośrednia Konstytucjonalizacja wolności zgromadzeń – I poprawka z 1791 r. do konstytucji USA XX w. – internacjonalizacja wolności zgromadzeń

Klasyfikacja zgromadzeń Ze względu na przedmiot: zgromadzenie jako forma uczestnictwa w debacie publicznej zgromadzenie jako środek komunikacji społecznej, forma przekazywania informacji, oddziaływania na postawy innych osób zgromadzenia organizowane przez związki wyznaniowe i kościelne zgromadzenia na terenach Pomników Zagłady zgromadzenia na terenie szkół wyższych

Klasyfikacja zgromadzeń Ze względu na formę: zgromadzenia zorganizowane zgodnie z formalnymi wymogami (zwłaszcza po powiadomieniu odpowiednich organów władzy) Zgromadzenia spontaniczne

Zgromadzenia spontaniczne Art. 3 ust. 2 Prawa o zgromadzeniach Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.

Klasyfikacja zgromadzeń Ze względu na miejsce: Co do zasady na otwartej przestrzeni i dostępne dla bliżej nieorganicznej liczby osób Niekiedy dopuszcza się organizację zgromadzeń w publicznej przestrzeni zamkniętej (biblioteka, muzeum) lub przestrzeni prywatnej (centrum handlowe) Np. w orzecznictwie Sądu Najwyższego USA

Wolność zgromadzeń w Konstytucji RP Art. 57 Konstytucji „Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa” Obejmuje: Wolność organizowania pokojowych zgromadzeń Wolność uczestniczenia w nich

Wolność organizowania pokojowych zgromadzeń Swoboda: wyboru miejsca i czasu zgromadzenia ustalenia przebiegu zgromadzenia

Charakter wolności zgromadzeń Wolność polityczna w szerszym ujęciu Ochroną prawną objęte są nie tylko zgromadzenia o ściśle politycznym charakterze, ale również pozostałe (np. o charakterze społecznym) Obowiązki negatywne i pozytywne władzy publicznej Związek z wolnością wypowiedzi (art. 54)

Charakter wolności zgromadzeń Wyrok TK z 18 stycznia 2006 r., K 21/05 Obowiązki wynikające z art. 57 Konstytucji: Negatywne – zakaz ingerencji Obowiązek zapewnienia przez państwo grupom organizującym demonstracje i biorącym w nim udział ochrony bez względu na stopień kontrowersyjności poglądów czy opinii głoszonych publicznie

Charakter wolności zgromadzeń Wolność od stosowania przez organy władzy środków represyjnych wobec osób zachowujących się w trakcie zgromadzenia w sposób pokojowy, zarówno w trakcie trwania zgromadzenia, jak i po jego zakończeniu. Dotyczy to także uczestników zgromadzenia, które zostało uznane za nielegalne.

Pokojowy charakter zgromadzenia Dwie płaszczyzny: Cel zgromadzenia – nie może nieść ze sobą określonych haseł, treści czy idei Organizatorzy i uczestnicy zgromadzenia – nie mogą stosować przemocy, agresji i przymusu Zgromadzenie, które nie ma przymiotu „pokojowego” traci ochronę konstytucyjną.

Zakres podmiotowy Udział w zgromadzeniu „każdy” – także osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych, obcokrajowcy, bezpaństwowcy Prawo do organizowania pokojowych zgromadzeń – osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności, osoby prawne, inne organizacje, grupy osób

Ustawowa regulacja wolności zgromadzeń Ustawa z 2015 r. jako rezultat wykonania wyroku TK z 18 września 2014 r., K 44/12 Za niekonstytucyjne uznał: Wymóg obecności w trakcie zgromadzenia przynajmniej 15 osób w celu objęcia go ochroną prawną specjalne i wymogi i obostrzenia w sytuacji organizowania dwóch lub więcej zgromadzeń w jednym miejscu

Ustawowa regulacja wolności zgromadzeń Ustawa z 2015 r. wyłącza spod jej stosowania: Zgromadzenia organizowane przez władze publiczne Zgromadzenia kościołów i związków wyznaniowych Ma zatem zastosowanie do zgromadzeń organizowanych przez podmioty prywatne Zgromadzenia mogą być organizowane tylko na otwartej przestrzeni Otwarta przestrzeń musi być „dostępna dla nieokreślonej imienne liczby osób”

Ustawowa regulacja wolności zgromadzeń Uczestnikiem zgromadzenia może być: każda osoba dołączająca świadomie do zgromadzenia i mająca taką wolę także osoby o przeciwnych niż organizatorzy poglądach, pod warunkiem pokojowego uczestnictwa

Ustawowa regulacja wolności zgromadzeń Miejsce zgromadzenia: musi być dokładnie wskazane nie ma wymogu statyczności zgromadzenia forma marszu pod warunkiem wskazania jego lokalizacji

Ustawowa regulacja wolności zgromadzeń Cel zgromadzenia: odbycie wspólnych obrad wyrażenie wspólnego stanowiska w sprawach publicznych tzw. marsze milczenia (cel niewyrażony wprost): marsze przeciwko przemocy tzw. czarny marsz

Nowelizacja ustawy Prawo o zgromadzeniach Nowela z 13 grudnia 2016 r. Zarzuty pod adresem jej konstytucyjności Wniosek prezydenta do TK

Międzynarodowa regulacja wolności zgromadzeń Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – art. 20 „Każdy człowieka ma prawo spokojnego zgromadzenia i stowarzyszania się” MPPOiP – art. 21 z wyłączeniem zgromadzeń o charakterze prywatnym, religijnym oraz strajki związków zawodowych EKPCz – art. 11 (statyczne i pochody)

Wolność zgromadzeń w EKPCz Art. 11 ust. 2 EKPCz Dopuszczalne są ograniczenia, które określa prawo i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę zdrowia i moralności oraz ochronę praw i wolności innych osób. Możliwość restrykcji w stosunku do członków sił zbrojnych, policji i administracji państwowej Możliwości ograniczeń wobec obcokrajowców (art. 16).

Wolność zgromadzeń w EKPCz Dopuszczalne ograniczenia: obowiązek notyfikacji zgromadzeń Możliwość ingerencji w miejsce, czas i sposób przeprowadzenia zgromadzenia Obowiązki państwa: Negatywne Pozytywne (obowiązek ochrony)

Orzecznictwo strasburskie Wyrok w sprawie Molnar przeciwko Węgrom z 7 X 2008 r. – zgromadzenia spontaniczne Wyrok w sprawie Skiba przeciwko Polsce z 7 VII 2009 r. (notyfikacja zgromadzeń) Wyrok w sprawie Bączkowski przeciwko Polsce z 3 V 2007 r. (odwołanie się od decyzji o braku zgody na przeprowadzenie zgromadzenia przed jego zaplanowanym terminem) Wyrok w sprawie Bukta przeciwko Węgrom z 17 X 2007 r.

Orzecznictwo strasburskie Wyrok w sprawie Ärzte für dla Leben przeciwko Austrii z 21 VI 1988 r. Decyzja Friend przeciwko Wlk. Brytanii z 24 XI 2009 r. Wyrok Stankov i Ilinden przeciwko Bułgarii z 2 X 2001 r.