Kazimierz Krzysztofek Bańka internetowa 2.0 czy zmiana kulturowa? Web 2.0 jako nowa forma kultury i wyzwanie dla kulturoznawstwa Lublin 05.03.2008 Kazimierz Krzysztofek Bańka internetowa 2.0 czy zmiana kulturowa?

Technologie kooperacji

William McNeil („Krótka historia ludzkości”) „…konsekwencje rozwijającej się komunikacji społecznej były nieprzewidywalne zawsze, począwszy od chwili, kiedy pojawił się symboliczny taniec, a potem mowa inicjując nieustanną zmienność, która bierze się z popełniania błędów i korygowania ich. Jesteśmy wobec tego, podobnie jak nasi przodkowie, zanurzeni w procesie którego nie kontrolujemy i który tylko mgliście pojmujemy - proces ten jednakowoż uczynił nas i nasz uzgodniony system znaczeń najbardziej niepokojącym, zmiennym, niezwykle silnym czynnikiem nieustannie zakłócającym status quo na wielu poziomach fizycznej, chemicznej, biologicznej i społecznej równowagi, w której żyjemy”

„po raz pierwszy o dziejach Europy decyduje człowiek pospolity; jako taki wtrąca się do wszystkiego narzucając wszystkim swoje pospolite przekonania, a czyni to bezceremonialnie bez żadnych wahań czy względów na innych” (Ortega y Gasset) Andrew Keen: Web 2.0 - zbiorowa ignorancja

Cała władza w ręce sieciowego ludu? samoorganizujące się sieci technoludzkie, wspólnoty computingu gridowego, tworzenie zasobów i dzielenie się nimi w systemie peer to peer. Inteligentny tłum sieciowy (smart mobs, flash mobs), społeczny software, społeczności zaufania, kolektywy wiedzy (Wikipedia) Blogosfera inne grupy sieciotwórcze integrujące infrastrukturę komunikacyjną z relacjami społecznymi,

Jaka megatendencja? Społeczeństwo przemysłowe: Industrializacja Urbanizacja Alfabetyzacja Państwo narodowe - nacjonalizm Społeczeństwo masowe modernizacja

Opóźnienie instytucjonalne I cykl (industrialny): Zmiana technologiczna – destrukcja/transformacja starych instytucji i tworzenie nowych Uniezależnianie jednostki od kolektywnych systemów władzy oraz kontroli dystrybucji wiedzy, informacji i kultury - Uzależnianie od nowoczesnych systemów Destrukcja: Kolektywne wspólnoty (Gemeinschaft) Manufaktura, rodzinny warsztat Transformacja: rodzina szkoła Uniwersytet Kościoły Państwo i in. Powstanie nowych instytucji: Demokracja polityczna Fabryka, taśma Media i Kultura masowa

Czy dziś jest jedna tendencja? Sprzeczne wektory: Ekstensja - redukcja skali Fragmentacja – integracja Multitude – plemienność Stara – nowa ekonomia polityczna Sieciowy tłum – superwzmocniona jednostka Uspołecznienie – sieciowy indywidualizm

Motory zmiany Dysruptywne technologie, superkonkurencyjne, innowacjogenne Rewolucja organizacyjna Kryzys autorytetów i starych instytucji Mobilność-nomadycznośc-migracje sieciowe Złożoność – miliardy interakcji

II cykl – rewolucja cyfrowa Przesunięcie fazy Web 1.0 – logika instytucji nowoczesnych (pęknięcie bańki internetowej w latach 90.)

Płaszczyzny zmiany: Technologiczna Ekonomiczna Polityczna Socjo-kulturowa Mentalna Ostatnia warunkiem instytucjonalizacji zmiany

Web 2.0 Transformuje nowoczesne instytucje (rodzina, szkoła, uniwersytet, państwo, biznes i in.) Kreuje instytucje webnative Przywraca dyskursy wypchnięte z mainstreamu mediów i przemysłów kultury Usuwa opóźnienie kulturowe Tworzy środowisko user centered Autentyczne społeczeństwo sieciowe?

Dwa scenariusze Web 2.0 wymusza więcej zmian niż ciągłości, ale jaka to będzie zmiana? Bonne societe: remedium na algorytmizację przez technikę Web 2.0 nie rewolucjonizuje struktury społecznej, łatwość kontroli każdego tworzy megaplemię. Web 2,0 wpisuje nas ponownie w kontekst quasipierwotnej grupy społecznej (globalnej), która będzie uzyskiwać kontrolę nad naszymi działaniami.

Pytania badawcze Wtórna czy pierwotna socjalizacja Ruch społeczny, sfera publiczna czy sprywatyzowane wspólnoty Kultura czy ekonomia daru Czy web 2.0 powiększa kapitał społeczny? Nowa ekonomia polityczna czy Pax Mercatoria? Culture&knowledge self-sustainability? samopodtrzymująca się wiedza i kultura, dezindustrializacja kultury, Cyfrowe opium: panopticon dla zbuntowanych; Control revolution? Czy metakultura nowości? Hiperkultura: power of now Kultura bez tabu? Semioza i polisemia Eksplozja twórczości = totalizacja życia?

Pytania badawcze cd. czy web 2.0 wychodzi poza racjonalność, która stworzyła „żelazną klatkę”? Czy ucieczka w sieć jest ucieczką od czy do wolności? Czy web 2.0 to struktura wiedzy i władzy, która wymusza socjalizację do pewnych wzorców, buduje odpowiedni profil psychologiczny i faszeruje osobowość pewnymi szczególnymi cechami? Czym staje się web 2.0, jak uspołecznia? Jakie wzorce wpaja i jakie cechy wzmacnia w jednostce? w jakim stopniu socjalizacja norm i wartości webowiczów zmienia osobowość? Co różni jednostkę wykluczoną z internetu od jednostki uspołecznionej w sieci? Jakie web 2.0 tworzy podziały, struktury i hierarchie na tle nierównego dostępu do informacji, zróżnicowanych kompetencji jednostek, przynależności do pewnych społeczności np. hakerów, jakie formy dyskryminacji kreuje (e-banicja), Czy trolling i spoiling psują czy wzbogacają kulturę konwergencji? Czyja przestrzeń: publiczna, sprywatyzowana czy kontrolowana przez admina

Web 2.0 - socjologia codzienności Charles Tilli: należy badać mikromechanizmy społeczne, które splatają się ze sobą w większe procesy w sposób zawsze niepowtarzalny. Destabilizacja instytucji Sfera życia codziennego – istotny obszar refleksji nad tożsamością, poszukiwaniem znaczeń, emocjami, doznaniami, przeżyciami, intymnością, szczęściem, negocjowaniem z technologią

Communitas – Societas – (in)dividuum reticuli Czy prawomocny jest ten neoewolucyjny schemat, czy potrzeba nowego paradygmatu i jezyka? Jak badać web 2.0 - Czy mamy aparat pojęciowy, metafory Jakie rozumienie prywatności, własności, wolności w pokoleniu webowiczów?

Metafory Web 2.0 Karnawał Sezam Śmietnik Wspólne pastwisko Ucieczka kolektywny umysł silva rerum targowisko próżności plac zabaw globalna tablica ogłoszeniowa, agora świata pchli targ Park rozrywki Hyde Park synoptikon Show-off room Laboratorium społeczne

12 pól eksploracji zmiany dominujący światopogląd dominujący pogląd na technologie system polityczny system ekonomiczny relacje między płciami formy kulturowe system organizacyjny system edukacyjny czas wolny zarządzanie środowiskiem dominująca percepcja przyszłości dominujący model komunikacji

Model Kumulacyjnej zmiany technospołecznej KS idea W SU SU PK NU NK Nowa idea NW NI